پرسش : چرا خداوند براى رساندن فيض خود به انسان ها، به پيامبران نيازمند است، آيا اين نياز با غنى بودن او سازگار است؟

پاسخ: ما انسان ها براى هدايت، نيازمند پيامبران هستيم و فيّاضيت خداوند اقتضا مى كند كه براى رسيدن آدمى به سعادت و كمال، پيامبرانى را مبعوث كند. اما فيض رسانى توسط رسولان، هيچ منافاتى با غنى بودن خداوند و نياز نداشتن او به غير خود، ندارد; چرا كه غرض از اين كه معتقديم خدا در كارهايى كه انجام مى دهد نياز به كمك ندارد، آن است كه انجام دادن كارهاى الهى، نيازى به يار و ياور ندارد، خداوند متعال از طريق انبيايى كه خود آن ها را آفريده و به پيامبرى مبعوث كرده است، به بندگان خود فيض مى رساند; و اين، با غنى بودن خداوند ناسازگار نيست. وقتى غنى بودن خدا و توحيد افعالى معنى حقيقى خود را از دست مى دهد كه بگوييم خداوند به پيامبرانى نيازمند است كه مخلوق و مبعوث او نيستند.
استفاده خداوند از اسباب، مانند استفاده انسان ها از تعدادى ابزار نيست; انسان همواره نيازمند به وسايل و ابزارى ا ست كه خارج از حيطه آفرينش اوست. بشر به علل و عواملى نيازمند است كه در مقابل هستى و وجود و ذات اوست، در حالى كه پروردگار عالم به وسيله ابزارى فيضش را مى رساند كه آن ها، اسبابى هستند كه در طول هستى خداوند و مخلوق و وابسته محض به ذات مقدس اويند. گاهى مقايسه و تعميم اعمال و مفاهيم انسانى با اعمال خداوند، باعث ايجاد اين سؤالات در ذهن مى شود. چرا كه ذهن آدمى داراى قيود و شرايطى است كه معقولات علمى و فلسفى خود را از جهان طبيعت به دست مى آورد. به همين دليل، نمى تواند رابطه خدا را با جهان دقيقاً درك كند.
البته اين ناتوانى در رسيدن به كُنه مطلب، نبايد باعث شود كه ما فكر و عقل خود را تعطيل كنيم; بلكه بايد تلاش كنيم و معرفت عقلانى خود را زياد كنيم و در باب رابطه خداوند با جهان و افعال او و نسبت خدا با اسباب و نظامى كه خود بر جهان هستى حكم فرما ساخته است، از قرآن مدد جوييم. اگر به آياتى از قرآن دقت كنيم مانند «احاطه خداوند بر همه موجودات»،( ) «قوام جهان هستى از خداست»،( ) «خداوند با همه موجودات است»،( )«خدا خالق هستى است»،( ) «خدا حافظ جهان هستى است»،( )«پرورش دهنده همه هستى است»( ) و... معرفت ما در باب رابطه خدا با علل و اسبابى كه خود مقرر و خلق فرموده، و غنى بودن محض او بيش تر مى گردد».( )

نوشتن دیدگاه