هرگاه مجموع عمر امام (عليه السلام) را به پنج بخش قسمت كنيم، نخستين بخش آن را زندگىِ امام پيش از بعثت پيامبر تشكيل مى دهد. عمر امام در اين بخش از ده سال تجاوز نمى كند، زيرا لحظه اى كه حضرت على (عليه السلام) ديده به جهان گشود بيش از سى سال از عمر پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) نگذشته بود; و پيامبر در سن چهل سالگى به رسالت مبعوث شد.(1)
حساسترين حوادث زندگى امام در اين بخش همان شكل گيرى شخصيت حضرت على (عليه السلام) و تحقّق ضلع دوّم از مثلث شخصيت وى به وسيله پيامبر است. اين بخش از عمر، براى هر انسانى، از لحظه هاى حساس و ارزنده زندگىِ او شمرده مى شود. شخصيت كودك در اين سن، همچون برگ سفيدى، آماده پذيرش هر شكلى است كه بر آن نقش مى شود; و اين فصل از عمر، براى مربيان و آموزگاران، بهترين فرصت است كه روحيات پاك و فضايل اخلاق كودك را كه دست آفرينش در نهاد او به وديعت نهاده است پرورش دهند و او را با اصول انسانى و ارزشهاى اخلاقى و راه ورسم زندگىِ سعادتمندانه آشنا سازند.
پيامبر عاليقدر اسلام، به همين هدف عالى، تربيت حضرت على (عليه السلام) را پس از تولد او به عهده گرفت. هنگامى كه مادر حضرت على (عليه السلام)نوزاد را خدمت پيامبر آورد با علاقه شديدِ آن حضرت نسبت به كودك روبرو شد. پيامبر از وى خواست كه گهواره حضرت على را در كنار رختخواب او قرار دهد از اين جهت، زندگانى امام از روزهاى نخست با لطف خاص پيامبر توأم شد. نه تنها پيامبر گهواره حضرت على را در موقع خواب حركت مى داد، بلكه در مواقعى از روز بدن او را مى شست و شير در كام او مى ريخت، و در موقع بيدارى با او با كمال ملاطفت سخن مى گفت.گاهى او را به سينه مى فشرد و مى گفت:
اين كودك برادر من است و در آينده ولىّ و ياور و وصىّ و همسر دختر من خواهد بود.
به سبب علاقه اى كه به حضرت على داشت هيچ گاه از او جدا نمى شد و هر موقع از مكه براى عبادت به خارج شهر مى رفت حضرت على (عليه السلام) را همچون برادر كوچك يا فرزند دلبندى همراه خود مى برد.(2)
هدف از اين مراقبتها اين بود كه دوّمين ضلع مثلث شخصيت حضرت على (عليه السلام)، كه همان تربيت است، به وسيله او شكل گيرد و هيچ كس جز پيامبر در اين شكل گيرى مؤثر نباشد.
امير مؤمنان در سخنان خود خدمات ارزنده پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) را ياد كرده، مى فرمايد:
وَ قَدْ عَلِمْتُمْ مَوْضِعي مِنْ رَسُولِ اللّهِ (صلى الله عليه وآله وسلم) بِالْقَرابَةِ الْقَرِيبَةِ وَالْمَنْزِلَةِ الخَصِيصَةِ، وَضَعَني في حِجْرِهِ وَ أَنَا وَلَدٌ يَضُمُّني إِلى صَدْرِهِ وَ يَكْنُفُني في فِراشِهِ وَ يُمِسُّنِي جَسَدَهُ وَ يُشِمُّني عَرْفهُ وَ كانَ يَمْضَغُ الشَّيءَ ثُمَّ يُلْقِمُنِيهِ.(3)
شما اى ياران پيامبر، از خويشاوندىِ نزديك من با رسول خدا و مقام (احترام) مخصوصى كه نزد آن حضرت داشتم كاملاً آگاه هستيد و مى دانيد كه من در آغوش پر مهر او بزرگ شده ام; هنگامى كه نوزاد بودم مرا به سينه خود مى گرفت و در كنار بستر خود از من حمايت مى كرد و دست بر بدن من مى ماليد، و من بوى خوش او را استشمام مى كردم، و او غذا در دهان من مى گذاشت.

1 . برخى مانند ابن خشاب در كتاب مواليد الأئمّة مجموع عمر على (عليه السلام) را شصت وپنج ومقدار عمر آن حضرت را پيش از بعثت دوازده سال دانسته است. به كتاب كشف الغمّة نگارش مورخ معروف على بن عيسى اربلى(متوفاى سال 693هـ.ق) ج1، ص 65 مراجعه شود.
2 . كشف الغمّة، ج1، ص90.
3 . نهج البلاغه عبده، ج2، ص182، خطبه قاصعه.

نوشتن دیدگاه