از نظر روانشناسان، شخصيت هر فردى متشكل از سه عامل مهم است كه هريك در انعقاد و تكوّن شخصيت تأثير به سزايى دارد و گويى روحيات و صفات و طرز تفكر انسان همچون مثلثى است كه از پيوستن اين سه ضلع به يكديگر پديد مى آيد. اين سه عامل عبارتند از:
1ـ وراثت
2ـ آموزش و پرورش
3ـ محيط زندگى
صفات خوب و بد آدمى و روحيات عالى وپست او به وسيله اين سه عامل پى ريزى مى شود و رشد و نمو مى كند.
در باره عامل وراثت سخن كوتاه اينكه: فرزندان ما نه تنها صفات ظاهرى را، مانند شكل و قيافه، از ما به ارث مى برند، بلكه روحيات و صفات باطنىِ پدر و مادر نيز از طريق وراثت به آنان منتقل مى شود.
آموزش و پرورش و محيط، كه دو ضلع ديگر شخصيت انسان را تشكيل مى دهند، در پرورش سجاياى عالى كه دست آفرينش در نهاد آدمى به وديعت نهاده و يا تربيت صفاتى كه كودك از پدر و مادر به وراثت برده است نقش مهمى دارند. يك آموزگار مى تواند سرنوشت كودكى و يا كلاسى را تغيير دهد. و بسا كه محيط، افراد آلوده را پاك و يا افراد پاك را آلوده مى سازد. قدرت اين دو عامل در شكل دادن به شخصيت آدمى چنان مسلّم و روشن است كه خود را از توضيح در باره آن بى نياز مى دانيم. البته نبايد فراموش كرد كه در وراى اين امور سه گانه و مشرِف و مسلّط بر آنها اراده و خواست انسان قرار گرفته است.
