چون حضرت عیسی - (علیه السلام) - را نسبت ولایت از جهت ولایت ختمیت و ولایت عام، اتم و اظهر بود و تجدد که از لوازم ولایت است غالب، بر این وجه مناسب با مظهر ولایت مطلقه که آدم ولایت محمدیست صلی اله علیه و آله بیشتر بود هر آن حضرت را. لهذا کلیات معجزات آن حضرت را تعدید فرموده، بخود نسبت به طریق علیت می فرماید و خبر می دهد که منم آنکس که از کوری مادرزادی پاک می سازم یعنی لوازم امکان از دیده ممکن زایل می کنم تا جمال مطلق از آینه ماهیت خویش می بیند و دفع بر حل مادی که لون فطری را عارض شده و بیاض وجود وهمی را بر بدن قابلیت ظاهر می نمایم تا از آن سفیدی و همی به سواد امکانی خود باز می گردد که لون فطری ممکناتست و وجود خودش از نظر به مشاهده سواد الوجه فی الامکان مخفی و مستهلک می شود و من می دانم آنچه در ضمیر همه مذکور است.
یعنی اقتضاء استعداد و قابلیت ماهیات ممکنات که بالقوه ایشانست می دانم و نزد من روشن است که عین ثابته هر یک چه اقتضاء می کند و از جمله کمالات بالقوه امکانی از هر یک کدام بفعل می آید و من آگاه می سازم همه شما را که در هر مرتبه از مراتب سبعه(478) اسمائی بحسب مظهریت و تاثر در مراتب ملکوت و مثالی و مراتب سبعه فلکی و بسایط عنصری و مراتب ترکیب تولیدی و در مراتب نشو و نمای انسانی عنصری تا کمال جسمی و مراتب سبعه اطواری و در مراتب سیر مقامات هر یک را چه غذا است و بر قابلیت هر یک چه وارد می شود از آن واردات که غذای وجود هر یک است، در آن مرتبه چه چیز ذخیره در خانه استعداد به جهت نشأة ثانی می نماید که سرای جزاست.
و نیز هر واردی چه اثر در هریک ودیعت و ذخیره می نماید که منشاء تعین ورود غذای دیگر شود، و مراد از این کلام اخبار است از علم تفصیلی خویش به مراتب هر شی ء از نشئات و مقامات علمی و عینی، و الله اعلم.
478) رض: اسمائی را ندارد
