معاویه در اول صفر سال 37 هجری لشکری مرکب از 300000 نفر برای جنگ با علی علیه السلام به راه انداخت و امیرالمؤمنین علیه السلام نیز با لشکری قریب 120000 از کوفه حرکت کردند و دو لشکر در منطقه‏ای بنام صفین با یکدیگر بر خورد نمودند. این جنگ 4 ماه طول کشید و در اواخر که لشکر حضرت امیر علیه السلام پیش برد و مالک اشتر فرمانده شجاع علی علیه السلام به شدت می‏جنگید و به نزدیکی خیمه معاویه رسیده بود، عمروعاص، وزیر معاویه حیله‏ای اندیشید و دستور داد قرآن‏ها را سر نیزه کنند و بانگ بر آورند:
میان مان و شما قرآن حکم کند.(115)
این حیله کارگر شد و عده‏ای از سربازان علی علیه السلام گفتند:
یا علی ما در مقابل قرآن نمی‏جنگیم، جنگ را متوقف کن.
هر چه حضرت امیر علیه السلام آنها را نصیحت کرد و فریبکاری معاویه و عمروعاص را به آنها خاطر نشان کرد فایده نبخشید تا بالاخره این دوستان نادان، آن حضرت را تهدید کردند و گفتند:
چنانچه حکمیت قرآن را نپذیری همانطور که عثمان را کشتیم ترا هم می‏کشیم.
آن حضرت به مالک اشتر پیغام فرستاد که:
از جنگ دست نگهدار و بر گرد.
مالک که سخت مشغول کار زار بود و پیروزی را نزدیک می‏دید پیغام داد:
اگر یک ساعت دیگر مهلت دهی، معاویه را خواهم کشت.
بر اثر تهدید مجدد همان دوستان نادان حضرت امیر (علیه السلام) به مالک خبر داد:
اگر دست از جنگ نکشی مرا خواهند کشت.
ناچار مالک بر گشت و جنگ متوقف و قرار شد یک حکم از جانب حضرت امیر علیه السلام و یک حکم از جانب معاویه تعیین شوند و نسبت سرانجام جنگ و نزاع طرفین تصمیم بگیرند. از جانب معاویه، عمروعاص مکار و حیله‏گر تعیین شد. اما از جانب حضرت علی علیه السلام ابتدا ابن عباس برای حکمیت پشنهاد شد لکن اطرافیان تندرو نپذیرفتند و آن حضرت را مجبور کردند ابوموسی اشعری ساده لوح را بعنوان حکم بفرستد.
در نتیجه عمروعاص ابوموسی سه روز به شور نشستند و قرار گذاشتند معاویه و حضرت امیر علیه السلام هر دو را از خلافت خلع کنند تا مردم شخص دیگری را برگزینند لکن عمروعاص باز حیله‏ای بکار برد و او ابوموسی درخواست نمود او ابتدا سخن بگوید و نظرش را ابراز کند. ابوموسی هم پس از مقدمه‏ای انگشتر دستش را در آورد. و گفت:
همانگونه که این انگشتر را از انگشتم در آوردم، علی را از خلافت خلع کردم!
سپس عمروعاص بمنبر رفت و پس از مقدمه‏ای گفت: ابوموسی علی را خلع کرد.
و در حالکیه انگشترش را از انگشت خود را می ‏آورد گفت:
من نیز همچنان که انگشتر را از انگشتم در آوردم، علی را از خلافت خلع کردم،
سپس انگشتر را به انگشت کرد و گفت:
همانگونه که این انگشتر را در دست کردم معاویه را به خلافت نصب نمودم.(116)
در اینجا از لشکر علی علیه السلام فریاد برخواست و فهمیدند که فریب خورده ‏اند بعضی از ایشان نزد علی علیه السلام رفته و گفتند:
یا علی تو و ما بخاطر حکمیت گناه کرده‏ ایم و کافر شده ‏ایم ما از معصیت خود توبه می‏کنیم تو نیز باید توبه کنی.
علی علیه السلام با بیانات مختلف با آنان سخن گفت. عده‏ ای متقاعد شدند لکن جمعی بر عقیده باطل خود ایستادگی کردند و در مقابل حضرت امیر علیه السلام جبهه‏ گیری نمودند و جنگ نهروان را بر پا کردند. این گروه به خوارج معروف شدند. 

نوشتن دیدگاه