آيه (11)      
ƒوَ أَنّا مِنَّا الصّالِحُونَ وَ مِنّا دُونَ ذلِکَ كُنّا طَرائِقَ قِدَداً

ترجمه :
11. و به درستى كه بعض ما از صالحين هستند و بعض ما از غير صلحا هستند و هستيم ما طايفه جن بر طريق‌هاى مختلفه، هر دسته يك طريقه را اتخاذ كردند[1] .
 
 
تفسير :
]صالحان همواره در اقليت به سر مى‌برند[
(وَ أَنّا مِنَّا الصّالِحُونَ) صالح كسى را گويند كه هيچ‌گونه فسادى در او نباشد، از جهات عقايد معتقد به جميع عقايد حقه باشد، از جهت اخلاق متخلّق به جميع اخلاق حميده باشد، از جهت افعال و اعمال داراى اعمال صالحه و تقواى از كليه معاصى كه معلوم مى‌شود كه در طايفه جن هم اين نمره اشخاص[2]  پيدا مى‌شود. لكن بسيار قليل
هستند، چنانچه در بشر هم اين نمره بعد از انبيا و ائمه هدا بسيار كم هستند.
(وَ مِنّا دُونَ ذلِکَ) و اين، اقسام بسيارى دارد. در باب عقايد اگر يكى از عقايد حقه را منكر شد يا شكى بر آن وارد شد، از ايمان خارج مى‌شود يا مشرك به اقسام شرك يا كافر به اقسام كفر يا ضال به اقسام ضلالت يا منكر يكى از ضروريات دين يا مذهب شود يا بدعتى در دين گذارد يا شكى در آن‌ها عارض شود و بالجمله، از ايمان خارج شود. و در باب اخلاق داراى صفتى از صفات خبيثه باشد، يا در باب اعمال تارك بعضى واجبات يا مرتكب پاره‌اى از محرّمات باشد، تمام «دون ذلک» است و همين است مفاد (كُنّا طَرائِقَ قِدَداً) «قدد» به معنى اختلاف است. اشاره به مذاهب مختلفه است، چنانچه همين نمره در افراد انس هم هستند.
 
سوال:
آيا در طايفه جن هم، انبيا و ائمّه و پيشوايان بودند؟

جواب:
نبودند و احتياج هم نداشتند، زيرا طايفه جن ممكن بود بر آن‌ها كه تماس بگيرند با انبيا و اوصياى انبيا و اخذ احكام كنند و عارف به لسان همه آن‌ها بودند. بلى، در ميان آن‌ها البته دانشمندانى بودند كه جهّال آن‌ها را هدايت كنند و حجت بر آن‌ها تمام كنند و راه عذر بر آن‌ها بسته شود، بلكه اخذ احكام بر آن‌ها سهل‌تر از انس است. به طرفة العين مى‌توانستند خدمت انبيا و ائمّه مشرّف شوند يا در مجالس علماى اعلام حاضر شوند و فرا بگيرند. بلى، در ميان آن‌ها اكابر و اصاغر و رئيس و مرئوس و قوى و ضعيف و سلطان و رعيت هست و قضيه عفريت جنّى و حضرت سليمان[3]  و قضيه
عمله جن بر حضرت سليمان[4]  و قضيه زعفر با اتباعش خدمت ابى عبدالله 7[5]  و
 
آمدن شيطان در دار الندوه مشركين[6]  و بسيار از قضاياى ديگر شاهد بر اين موضوع


 
است. بلكه در باب نبوت، اول شرط نبى اين است كه از جنس بشر باشد، نه مَلَك قابليت نبوت دارد و نه جن و آيات شريفه قرآن بر اين معنا شاهدى قوى است و پيغمبر اكرم9 مبعوث بر كافّه جن و انس بود.
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: و از ميان ما برخى درستكارند و برخى غير آن، و ما فرقه‌هاى گوناگونيم.
[2] .  به تعبير ديگر: اين گونه اشخاص؛ اين نمونه افراد.
[3] .  اشاره به آيه 39 سوره نمل: (قالَ عِفريِتٌ مِنَ الْجِنّ أنَا آتِيکَ بِهِ قَبلَ أنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِکَ).
[4] .  اشاره به آيه 12 سوره سبأ: (...وأسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطرِ وَمِنَ الجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإذنِ رَبِّهِ...).
[5] .  ر.ك: اكسير العبادات: ج1، ص13، به نقل از كتب مقاتل و كتاب نور الائمه.
[6] .  ر.ك: ارشاد مفيد: ج1، ص35؛ البدء والتاريخ: ج4، ص168؛ السيرة الحلبية: ج1، ص237 وبحار الأنوار: ج19، ص56، ح15.

نوشتن دیدگاه