آيه (7)        
وَ أَنَّهُمْ ظَنُّوا كَما ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللهُ أَحَداً

ترجمه :
7. و اينكه آن رجال از جن گمان كردند همين نحو كه شماها گمان كرده‌ايد اينكه هرگز خداى متعال مبعوث نمى‌فرمايد احدى را[1] .
 
 
تفسير :
]سه نحوه تفسير اين آيه[
اين آيه شريفه سه نحوه تفسير شده. يكى اينكه: مومنين جن به كفار جن مى‌گويند كه كفار انس مثل شما كفار جن گمان كردند كه خداى متعال هرگز پيغمبرى مبعوث نمى‌كند[2] ، چنانچه در بسيارى از آيات قرآن دارد كه كفار به انبيا مى‌گفتند كه شما هم  

يك بشرى هستيد مثل ما: (وَ قُلنا ما نَزَّلَ اللهُمِنْ شَىءٍ)[3] [4] .
 
 
نحوه ثانيه اينكه: مراد بعث قيامت باشد كه انكار معاد به كلى[5] ، چنانچه اين هم
مقاله بسيارى از كفار بوده در آيات قرآنى كه: (مَنْ يُحْىِ الْعِظامَ وَ هِىَ رَمِيمٌ)[6] .
 
نحوه ثالثه اينكه: فرمايش الهى است به كفار انس كه كفار جن مثل شما منكر بعث[7]  هستند[8]  به هر دو معنى: بعث رسل و بعث قيامت[9] .
 
 
 
اقول: آنچه به نظر نزديك آيد به مناسبت آيه قبل اينكه كَهَنَه انس كه پناه مى‌بردند به آن رجال جن و از آن‌ها اخذ مى‌كردند كه استراق سمع مى‌كردند. اين كَهَنه[10]  مثل
آن طايفه جن كه استراق سمع مى‌كردند انكار بعث مى‌كردند، به هر دو معنى بعث رسل و بعث قيامت.
 
تنبيه :
اين دستگاه كَهَنَه و آن رجال جن كه استراق سمع مى‌كردند به عينه يك دستگاه بود در مقابل دستگاه الهى. كَهَنَه به منزله انبيا و آن رجال جن به منزله ملائكه و خبرهايى كه به كَهَنَه مى‌دادند به منزله وحى. غاية الامر دستگاه الهى براى ارشاد و هدايت و نجات و سعادت و آن دستگاه براى اضلال و غوايت و شقاوت و هلاكت است و از اين جهت خداوند متعال آن‌ها را ممنوع فرمود از آسمان‌ها و هر كدام كه نزديك مى‌رفتند به شهاب هلاك مى‌شدند و دستگاه كَهَنَه به كلى برچيده شد، چنانچه مى‌فرمايد از قول مومنين جن :


[1] .  ترجمه ديگر: و آن‌ها نيز آن گونه كه شما پنداشته‌ايد، گمان بردند كه خدا هرگز كسى را زندهنخواهد گردانيد.
[2] .  ر.ك: تفسير مقاتل بن سليمان: ج3، ص406؛ تفسير سمرقندى: ج3، ص481 و مجمع البيان: ج10،ص556.
[3] .  خدا چيزى فرو نفرستاده است. سوره ملك: آيه 9.
[4] .  در نسخه چاپ تهران «و ما أنزل الله من شيءٍ» آمده كه تصحيح شد.
[5] .  ر.ك: تفسير سمرقندى: ج3، ص481 و تفسير ثعلبى: ج10، ص51.
[6] .  چه كسى اين استخوان‌ها را كه چنين پوسيده است زندگى مى‌بخشد؟ سوره يس: آيه 78.
[7] .  در نسخه چاپ تهران«بعثت» آمده، كه تصحيح شد.
[8] .  ر.ك: تفسير واحدى: ج2، ص1140؛ مجمع البيان: ج10، ص556 و زاد المسير: ج8، ص106.
[9] .  ر.ك: المحرر الوجيز: ج5، ص380 و التسهيل لعلوم التنزيل: ج2، ص418.
[10] .  توضيحى درباره اين لغت در همين تفسير: ج16، ص53، پاورقى(3) گذشت.

نوشتن دیدگاه