15     «كَلاّ إِنَّها لَظى»
16     «نَزّاعَةً لِلشَّوى»
17     «تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلّى»
18     «وَ جَمَعَ فَأَوْعى»

ترجمه:
15. هرگز چنين نيست كه كفار مى‏گويند، محققاً آتش جهنم شعله‏ور است.
16. و جدا مى‏كند اعضاى بدن را از جلد و لحم و محاسن صورت.
17. مى‏خواند كسانى را كه پشت كردند به دين خدا و اعراض كردند.
18. و جمع مال كردند، پس نگاه داشتند[1].
 
تفسير:
[آتش جهنم گنهكاران را به خود فرا مى‏خواند]
«كَلاّ» يعنى احدى نيست كه او را نجات دهد از آتش جهنم.
«إِنَّها لَظى» گفتند: يكى از اسماى جهنم است[2] يعنى آن آتش جهنم است،
لكن لظى به معنى تلظّى است كه مى‏فرمايد: «فَأَنْذَرْتُكُمْ ناراً تَلَظّى»[3]، يعنى آتش زبانه

مى‏كشد و شعله مى‏زند[4].
«نَزّاعَةً» نزع به معنى جدايى است، يعنى آتش جهنم جدا كننده است.
«لِلشَّوى» بعضى گفتند: مراد گوشت و پوست است از هم جدا مى‏شوند[5]،
بعضى گفتند: مراد اعصاب و عروق است[6]، بعضى گفتند: اعضاى صورت است از
لب‏ها و چشم‏ها و دماغ[7]. ما مى‏گوييم: اعضاى بدن تا شامل جميع اين‏ها باشد و اين‏ها
پس از جدايى باز به هم پيوست مى‏كنند، زيرا عذاب دائمى است و خلود است،
چنانچه مى‏فرمايد: «كُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَيْرَها لِيَذُوقُوا الْعَذابَ»[8].
«تَدْعُوا» مى‏خواند آن آتش نه به اينكه صدايى و كلامى و قول و گفتارى باشد
بلكه شعلؤ آتش او را مى‏ربايد و به خود جذب مى‏كند «مَنْ أَدْبَرَ» كه پشت كرد به
دين و احكام دين و كتب دينيه و رسولان الهيه «وَ تَوَلّى» اعراض كرد و اعتنايى
ننمود و توجهى نكرد نه به دين و نه به امر آخرت و نه به سعادت و هدايت فقط
توجهش به اين بود كه در مقام جمع آورى زخارف دنيوى برآيد: «وَ جَمَعَ» و پس از
جمع‏آورى در مقام حفظ و حراست آن‏ها برآمد كه بخل كرد: «فَأَوْعى»نگاهدارى
نمود.
[اهميت كسب مال حلال]
اقول: تصور نشود كه اين آيات فقط راجع به كفار و مشركين باشد، مصداق اين
آيات امروز در جامعه بسيار هستند كه در بند حلال و حرام نيستند، از هر راهى مالى به

دست آيد به تمام قوا رو به او مى‏آورند، وَلَو از راه ظلم و تعدّى و سرقت و تقلب در
اجناس و رشوه و ربا و حيله و تزوير باشد و منع مى‏كنند حقوق فقراى ذوى الأرحام
و زكوات و اخماس و مصارف دينى را و اگر هم مصرفى بكنند مصرف حرام، مثل
ساز و آواز و رقص و سينما و آلات لهو و لعب و شرب و ساير مصارف محرّمه
مى‏كنند. بدانند كه آتش جهنم براى آن‏ها زبانه مى‏كشد و شعله مى‏زند و آن‏ها را به
خود جذب مى‏كند و اعضاى بدن آن‏ها را از هم جدا مى‏كند: «نَزّاعَةً لِلشَّوى».
*    *    *

[1].  ترجمه ديگر: نه چنين است. آتش زبانه مى‏كشد15 پوست سر و اندام را بركننده است16 هر كه
را پشت كرده و روى برتافته17 و گرد آورده و انباشته و حسابش را نگاه داشته، فرا مى‏خواند18.
 
[2].  ر.ك: تفسير طبرى: ج29، ص29؛ تفسير ثعلبى: ج10، ص38؛ تفسير واحدى: ج2، ص1133.
 
[3].  پس شما را به آتشى كه زبانه مى‏كشد، هشدار دادم. سوره ليل: آيؤ 14.
 
[4].  ر.ك: تفسير ثعلبى: ج10، ص38؛ تفسير بغوى: ج4، ص394 و تفسير روض الجنان: ج19، ص408
 
[5].  ر.ك: تفسير غريب الحديث: ج2، ص623 و مجمع البيان: ج10، ص534 و تفسير العز بن عبدالسلام: ج3، ص363.
 
[6].  ر.ك: تفسير بغوى: ج4، ص394؛ مجمع البيان: ج10، ص534 و زبدة التفاسير: ج7، ص181.
 
[7].  ر.ك: مجمع البيان: ج10، ص534 و زاد المسير: ج8، ص92.
 
[8].  كه هر چه پوستشان بريان گردد، پوست‏هاى ديگرى برجايش نهيم تا عذاب را بچشند. سوره نساء: آيه 56.

نوشتن دیدگاه