4     «تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِى يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ»

ترجمه:
4. عروج پيدا مى‏كنند ملائكه و روح به سوى خداى متعال در روزى كه هست مقدار
او پنجاه هزار سال[1].
 
تفسير:
[مقدار روز قيامت]

گفتند: مراد از «روح» جبرئيل است و تخصيص به ذكر براى عظمت اوست بين
ملائكه، مثل آيه «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ * سَلامٌ هِىَ حَتّى مَطْلَعِ
الْفَجْرِ»[2] در شب قدر.
و مراد از «يوم» در اخبار دارد: روز قيامت است. چنانچه از كافى مسنداً از
حضرت صادق عليه‏السلام روايت كرده فرمود: «فَحاسِبُوا أنفُسَكُم قَبْلَ أن تُحاسَبُوا فَإنّ لِلْقِيامَةِ
خَمسِينَ مَوقِفَاً كُلَّ مَوْقِف مِقدارُهُ ألْفَ سَنَةٍ، ثُمّ تَلى: فِي يَومٍ كانَ مِقْدارُهِ خَمسِينَ ألْفَ
سَنَةٍ»[3].
و همين حديث را شيخ طوسى به سند بسيار معتبر از آن حضرت روايت كرده[4]
و مفيد در امالى[5] و غير اين‏ها و اين سند بسيار معتبر است: لكن مفسرين عامه بعضى
گفتند: مراد عمر دنيا است از اول خلقت آسمان‏ها و زمين و جن و انس و حيوانات تا
فناى دنيا كه نه اولش معلوم است و نه آخرش[6]، و بعضى گفتند: مراد فاصلؤ بين كرؤ
زمين است تا آسمان هفتم كه اگر انسان بخواهد سير كند پنجاه هزار سال طول مى‏كشد
و ملائكه در يك روز سير مى‏كنند[7] و بطلان اين دو از نفس آيه معلوم مى‏شود، زيرا
نفس آيه يك روز را بيان مى‏فرمايد كه اين مقدار است و عمر دنيا يك روز نيست
و سير ملائكه مربوط به مقدار طول روز نيست. و در حديث از حضرت رسالت صلى‏الله‏عليه‏و‏آله
است كه در روز قيامت اگر حساب محول شود به غير خداى متعال پنجاه هزار سال

طول مى‏كشد و لكن خداوند در يك ساعت به حساب شما رسيدگى مى‏كند[8] و در
حديث ديگر از آن حضرت فرمود: «إنّهُ لَيُخَفِّفُ عَلَى الْمُؤِنِ حَتّى يَكونَ أخَفُّ عَلَيهِ مِن
صَلاةٍ مَكتوبَةٍ يُصَلّيها في الدُّنيا»[9].
و در حديث ديگر از حضرت صادق عليه‏السلام است كه: مراد رجعت رسول اللّه‏ است
پنجاه هزار سال و رجعت اميرالمؤنين چهل و چهار هزار سال[10].
اقول: معتبر همان تفسير اول است و كلام مفسرين اعتبار ندارد و اين اخبار اخيره
بر فرض صحت منافى نيست، زيرا حساب يكى از مواقف خمسين است و البته نسبت
به اشخاص تفاوت مى‏كند، بلكه بعضى بدون حساب وارد بهشت مى‏شوند يا قعر جهنم
مى‏افتند و دورؤ رجعت هم چون متصل به قيامت است انتهاى او را احدى غير خدا
نمى‏داند.

[1].  ترجمه ديگر: فرشتگان و روح، در روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است به سوى او بالا
مى‏روند.
 
[2].  در آن شب فرشتگان، با روح، به فرمان پروردگارشان، براى هر كارى كه مقرر شده است فرود
آيند. آن شب تا دَمِ صبح، صلح و سلام است.
 
[3].  به حساب خود برسيد، قبل از آنكه به حسابتان برسند، چرا كه قيامت پنجاه ايستگاه دارد و مقدار
هر ايستگاهى هزار سال است. سپس اين آيه را تلاوت فرمود: فى يوم كان مقداره خمسين الف سنة؛ در روزى كه به اندازه پنجاه هزار سال است. كافى: ج8، ص143، ح108 و بحارالأنوار: ج7، ص126، ح3.
 
[4].  ر.ك: امالى طوسى: ص36، ح7.
 
[5].  امالى مفيد: ص274، ح1.
 
[6].  ر.ك: تفسير ثعلبى: ج10، ص36؛ تفسير قرطبى: ج18، ص281 و فتح القدير «شوكانى»: ج5، ص288.
 
[7].  ر.ك: تفسير التبيان: ج10، ص115؛ منهاج البراعة: ج1، ص397 و مجمع البيان: ج10، ص530.
 
[8].  ر.ك: مجمع البيان: ج10، ص531؛ زبدة التفاسير: ج7، ص179 و بحارالأنوار: ج7، ص123.
 
[9].  آن روز (يعنى روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است) براى انسان مؤمن به سبكى و كوتاهى
يك نماز فريضه كه در دنيا مى‏خوانده خواهد گذشت. ر.ك: تفسير التبيان: ج10، ص115؛ زبدة التفاسير: ج7، ص179 و بحارالأنوار: ج7، ص123.
 
[10].  ر.ك: مختصر بصائر الدرجات: ص49؛ الإيقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة: ص338؛ تفسير
البرهان: ج8، ص119، ح19 و بحارالأنوار: ج53، ص104، ح130.

نوشتن دیدگاه