معرفى سوره[1]

[1].  سوره مباركه مُلك در مُصحف فعلى شصت و هفتمين سوره از قرآن كريم است و هفتاد و هفتمين
سوره‏اى است كه در مكه مكرمه بعد از سوره طور و قبل از سوره الحاقة بر نبى مكرم اسلام  صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهنازل شد. اين سوره 30 آيه، 330 كلمه و 1300 حرف دارد. از نظر حجم جزء مُفصلات قرآن مى‏باشد. اين سوره همچنين از سوره‏هاى ممتحنات است.
          علت نامگذارى اين سوره به ملك به دليل واقع شدن اين كلمه در اول آن است و نيز اين سوره مبيّن ملك و حكومت خداوند تبارك و تعالى بر كائنات است. نام ديگر آن مُنْجِيه نجات‏بخش است، چون تلاوت‏كننده خود را از آتش دوزخ نجات مى‏دهد و نام سوم آن واقيه يا مانعه است، زيرا تلاوت‏كننده خود را از عذاب الهى يا عذاب قبر نگاه مى‏دارد و نام چهارم آن تبارك است.
          غرض اين سوره بيان عموميت ربوبيت خداى تعالى براى تمامى عالم است. در مقابل، مسلك وثنى‏ها كه معتقدند براى هر يك از نواحى عالم ربى جداگانه است كه يا از خيل فرشتگان است، و يا از مخلوقات ديگر، و خداى عزوجل رب همه عالم نيست، بلكه فقط رب الارباب است و بس. به همين جهت در اين سوره بسيارى از نعمت‏هاى الهى از خلقت و تدبير را نام مى‏برد. زيرا در حقيقت ذكر اين نعمت‏ها استدلالى است بر ربوبيت عامه الهى و نيز به همين مناسبت است كه سخن را با كلمه «تبارك» آغاز كرده، چون اين كلمه به معناى كثرت صدور بركات از ناحيه خداى عزوجل است. سوره ملك مكرر جناب ربوبى را به صفت رحمان كه مبالغه در رحمت است مى‏ستايد، زيرا رحمت، همان عطيه در قبال استدعاى حاجتمند است. در اين سوره سخنى هم از انذار و تهديد آمده، و در آخر به مسئله حشر و قيامت منتهى مى‏گردد.
          در آيات ابتدايى سوره بحث‏هايى درباره مبدأ و صفات خداوند و نظام شگفت‏انگيز خلقت، مخصوصاً آفرينش آسمان‏ها و ستارگان، مطرح مى‏شود[1 ـ 5]. سپس سخن از كسانى مى‏گويد كه اين دلايل را ناديده گرفته، و راه كفر و شرك را پيش مى‏گيرند. و همچون شياطين، عذاب الهى را به جان مى‏خرند[6 ـ 11]. در ادامه به سراغ مؤمنان و پاداش‏هاى عظيم آن‏ها مى‏رود[12 ـ 14]. در آيات بعدى براى ترغيب و تشويق به پيوستن به صفوف بهشتيان، و برحذر بودن از راه و رسم دوزخيان، به ذكر بخشى از نعمت‏هاى الهى، و سپس به قسمتى از عذاب‏هاى دنيوى اشاره مى‏كند [15 ـ 18]. در آيه [19] به دنبال بحث درباره قدرت الهى كه در آيات نخست مطرح شد، به ذكر يكى از مصاديق قدرت الهى يعنى پرندگان مى‏پردازد. سپس به اين معنى اشاره مى‏كند كه كافران در برابر قدرت خداوند هيچ گونه يار و مددكارى ندارند و وضعِ حالِ مؤمنان و كافران را در ضمن مثال جالبى منعكس مى‏سازد[20 ـ 22]. در قسمت پايانى سوره خطاب به پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهمى‏فرمايد تا نعمت‏هايى را كه خداوند به آن‏ها عطا فرموده، از قبيل چشم و گوش و قلب و آب جارى و همچنين ناگزير بودن كافران از عذاب و رحمانيت الهى و ايمان و توكل خود به خداى رحمان را به آن‏ها گوشزد نمايد[23 ـ 30]. البته در خلال اين خطاب در آيات [25 ـ 27] به ذكر گفتار منكران معاد و پاسخ آن‏ها پرداخته و وضعيت كافران هنگام تحقق وعده الهى را بيان مى‏كند.

نوشتن دیدگاه