10     «وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ النّارِ خالِدِينَ فِيها وَ
          بِئْسَ الْمَصِيرُ»

ترجمه:
10. و كسانى كه كافر شدند و دروغ پنداشتند آيات ما را، اين‏ها اصحاب آتش
هستند و مخلّد در آن، و بد باز گشتى است[1].
 
تفسير:
[درجات كفر و اقسام كافران]
«وَ الَّذِينَ كَفَرُوا» مكرر گفته‏ايم، كافر اقسام زيادى دارد: منكر خدا مثل طبيعى
و دهرى، و مشرك به جميع اقسام: شرك ذاتى، صفاتى، افعالى، عبادتى نظرى، منكر
رسالت وَلَو يك نفر آن‏ها باشد كه مؤن كسى است كه مى‏گويد: «لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ
رُسُلِهِ»[2]، منكر يكى از ضروريات دين، مُبدِعِ در دين، مرتد، منافق تمام كافر هستند
و نجس و مصداق «وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بآياتِنا». تكذيب آيات الهى شامل
مى‏شود تكذيب قرآن وَلَو يك آيؤ او، و تكذيب ائمؤ طاهرين عليهم‏السلام وَلَو يك نفر آن‏ها،
و تكذيب معجزات انبيا وَلَو يك معجزؤ آن‏ها، زيرا تمام آيات الهى هستند. حتى
تكذيب شئونات آن‏ها مثل انكار عصمت و طهارت آن‏ها و صفاتى كه در امامت شرط
است، از حيث حسب و نسب و ساير شئونات.

[كافران لحظه‏اى از آتش جهنم جدا نمى‏شوند]
«أُولئِكَ أَصْحابُ النّارِ» مصاحب آتش هستند و از آتش جدايى ندارند. از حين
موت و غسل و كفن و قبر و برزخ و صحراى محشر و جهنم. اما حين موت روحش را
با قالب مثالى مى‏برند در آتش، و غسل او آب يكپارچه آتش مى‏شود، كفن لباس
آتشى مى‏شود، قبر حفرة من حفر النيران[3] مى‏شود، درى از جهنم به او باز مى‏شود در
برزخ برهوت كه جهنم عالم برزخ است، مى‏برند صحراى محشر آتش دور آن‏ها را
حلقه مى‏زند، جهنم در طبقات جحيم جاى‏گير مى‏شود. بالاخره جدايى از آتش ندارند
«خالِدِينَ فِيها» كه ديگر بيرون آمدن و خارج شدن و فانى شدن ندارند: «وَ يَأْتِيهِ
الْمَوْتُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ما هُوَ بِمَيِّتٍ وَ مِنْ وَرائِهِ عَذابٌ غَلِيظٌ»[4].
«وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ» مصير انسان از همان حين موت است كه روح از بدن خارج
مى‏شود و خطاب مى‏رسد: «وَ لَوْ تَرى إِذِ الظّالِمُونَ فِى غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلائِكَةُ باسِطُوا
أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّه‏ِ غَيْرَ الْحَقِّ وَ كُنْتُمْ
عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ»[5]، و خطاب مى‏رسد به ملائكه عذاب: «خُذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ
الْجَحِيمَ صَلُّوهُ * ثُمَّ فِى سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُكُوهُ»[6].
*    *    *


[1].  ترجمه ديگر: و كسانى كه كفر ورزيده، و آيات ما را تكذيب كرده‏اند، آنان اهل آتشند و در آن
ماندگار خواهند بود، و چه بد سرانجامى است.
 
[2].  ميان هيچ يك از فرستادگانش فرق نمى‏گذاريم. سوره بقره: آيه 285.
 
[3].  اشاره به حديث شريف «إنّ الْقبرَ رَوضَةٌ مِن رياضِ الْجنّةِ أو حُفرةٌ مِن حُفَرِ النيرانِ؛ قبر، باغى از باغ‏هاى بهشتى است، يا حفره‏اى از گودال‏هاى جهنم». ر.ك: الخرائج و الجرائح: ج1، ص172؛ مدينة المعاجز: ج3، ص204 و بحارالأنوار: ج6، ص214.
 
[4].  و مرگ از هر جانبى به سويش مى‏آيد ولى نمى‏ميرد و عذابى سنگين به دنبال دارد. سوره ابراهيم:
آيؤ 17.
 
[5].  و كاش ستمكاران را در گرداب‏هاى مرگ مى‏ديدى كه فرشتگان به سوى آنان دست‏هايشان را گشوده‏اند و نهيب مى‏زنند: «جان‏هايتان را بيرون دهيد»؛ امروز به سزاى آنچه به ناحق بر خدا دروغ مى‏بستيد و در برابر آيات او تكبّر مى‏كرديد، به عذاب خوار كننده كيفر مى‏يابيد. سوره انعام: آيؤ 93.
 
[6].  [گويند:] «بگيريد او را و در غُل كشيد. آنگاه ميان آتشش اندازيد. پس در زنجيرى كه درازى آن هفتاد گز است وى را در بند كشيد». سوره حاقة: آيات 30 ـ 32.

نوشتن دیدگاه