7     «زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلى وَ رَبِّى لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤنَّ بِما
          عَمِلْتُمْ وَ ذلِكَ عَلَى اللّه‏ِ يَسِيرٌ»

ترجمه:
7. گمان كردند كسانى كه كافر شدند اينكه هرگز مبعوث نمى‏شوند در قيامت.
بفرما: بلى، قسم به پروردگارم كه هرآينه مبعوث مى‏شويد، پس از آن هرآينه شما را
خبر مى‏دهند و خبردار مى‏شويد به آنچه عمل كرده‏ايد و اين امر بعثت بر خداى متعال
سهل و آسان است[1].
 
تفسير:
«زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا» «لن» براى نفى تأبيد است، يعنى محال است
اينكه مبعوث شويم.
جواب اينكه: سه قسم محال داريم، محال ذاتى، محال عادى، محال وقوعى. اما
محال ذاتى منحصر است به شريك بارى، اجتماع نقيضين، اجتماع ضدين، اجتماع
مثلين و بعث قيامت از اين عناوين خارج است، و اما محال عادى؛ چه عادتاً اقتضا
مى‏كند شما كه خاك بوديد نطفه شديد علقه و مضغه و طفل، تا مرديد و خاك شديد
باز هم خاك انسان مى‏شود بدون طى اين مراحل، اما محال وقوعى چه بسيار مرده‏ها
زنده شدند با اينكه خاك شده بودند و قضاياى عُزَير كه: «مَرَّ عَلى قَرْيَةٍ وَ هِىَ خاوِيَةٌ عَلى
عُرُوشِها» الى قوله تعالى: «وَ انْظُرْ إِلَى الْعِظامِ كَيْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَكْسُوها لَحْماً»[2] الآية،
و قضيه ابراهيم و چهار مرغ كه مى‏فرمايد: «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ أَرِنِى كَيْفَ تُحْىِ الْمَوْتى»
الى قوله تعالى: «يَأْتِينَكَ سَعْياً»[3]، و قضيؤ موسى و هفتاد نفر كه به صاعقه هلاك شدند
و دو مرتبه زنده شدند كه مى‏فرمايد: «ثُمَّ بَعَثْناكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ»[4]، و قضيؤ عيسى عليه‏السلام
كه مى‏فرمايد: «وَ أُحْىِ الْمَوْتى بِإِذْنِ اللّه‏ِ»[5] و غير اين‏ها بسيار واقع شده. «قُلْ بَلى وَ
رَبِّى لَتُبْعَثُنَّ» با چند تأكيد قسم، لام تأكيد، نون مؤد، البته صد البته مبعوث خواهيد
شد. اصلاً اگر بعث نباشد، خلقت انسان بلكه خلقت عالم لغو بلكه قبيح مى‏شود كه يك
دسته را خلق كند و به جان يكديگر بيفتند و هر چه بتوانند ظلم و فساد كنند سپس فانى
صرف شوند، و ادلؤ معاد بسيار است در كلم الطيب در بحث معاد ذكر كرده‏ايم[6].
«ثُمَّ لَتُنَبَّؤنَّ بِما عَمِلْتُمْ» از نيك و بد از عقايد و اخلاق و اعمال و افعال. «وَ
ذلِكَ عَلَى اللّه‏ِ يَسِيرٌ» به يك چشم به هم زدن: «وَ ما أَمْرُ السّاعَةِ إِلاّ كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ
أَقْرَبُ إِنَّ اللّه‏َ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ»[7]، «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»[8].
*    *    *

[1].  ترجمه ديگر: كسانى كه كفر ورزيدند، پنداشتند كه هرگز برانگيخته نخواهند شد. بگو: «آرى،
سوگند به پروردگارم، حتماً برانگيخته خواهيد شد. سپس شما را به حقيقت آنچه كرده‏ايد قطعاً واقف خواهند ساخت، و اين بر خدا آسان است.
 
[2].  به شهرى كه بام‏هايش يكسر فرو ريخته بود، عبور كرد... و به اين استخوان‏ها بنگر، چگونه آن‏ها را برداشته به هم پيوند مى‏دهيم؛ سپس گوشت بر آن مى‏پوشانيم. سوره بقره: آيؤ 259.
 
[3].  و ياد كن آن‏گاه كه ابراهيم گفت: «پروردگارا، به من نشان ده؛ چگونه مردگان را زنده مى‏كنى؟... شتابان به سوى تو مى‏آيند». همان: آيؤ 260.
 
[4].  سپس شما را پس از مرگتان برانگيختيم. همان: آيؤ 56.
 
[5].  و به اذن خدا مردگان را زنده مى‏گردانم. سوره آل عمران: آيؤ 49.
 
[6].  ر.ك: الكلم الطيب: ص602.
 
[7].  و كار قيامت جز مانند يك چشم بر هم زدن يا نزديكتر از آن نيست، زيرا خداوند بر هر چيزى
تواناست. سوره نحل: آيؤ 77.
 
[8].  چون به چيزى اراده فرمايد، كارش اين بس كه مى‏گويد: «باش»؛ پس بى درنگ موجود مى‏شود. سوره يس: آيه 82.

نوشتن دیدگاه