6     «ذلِكَ بِأَنَّهُ كانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَقالُوا أَ بَشَرٌ يَهْدُونَنا
          فَكَفَرُوا وَ تَوَلَّوْا وَ اسْتَغْنَى اللّه‏ُ وَ اللّه‏ُ غَنِىٌ حَمِيدٌ»

ترجمه:
6. اين عقوبات دنيوى و اين عذاب اَليم اُخروى براى اين است كه به اينكه آمد
آن‏ها را رسولان آن‏ها با معجزات باهرات و ادلؤ واضحات. پس گفتند: آيا بشرى هدايت
مى‏كند ما را؟ پس كافر شدند و اعراض كردند و خود را بى‏نياز ديدند از خداى متعال و
حال آنكه خداوند بى‏نياز است از ايمان و عبادت آن‏ها و حميد است به جميع محامد،
ذاتاً و صفتاً و افعالاً[1].
 
تفسير:
[اِتمام حجت خداوند از طريق ارسال رُسُل]
«ذلِكَ» اشاره به آن عقوبات دنيوى آن‏ها و عذاب اخروى آن‏هاست كه سبب
اين عذاب‏ها براى اين است كه: «بِأَنَّهُ كانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ» كه خداوند در هيچ
زمانى زمين را خالى از حجت نگذارد. انبيا و رُسُل و حجج الهيه آمدند و حجت را بر
بندگان تمام كردند و راه عذر را بر همه بستند «بِالْبَيِّناتِ»معجزات باهرات و بيانات
كافيه و راه سعادت را نشان دادند و بشارت به فوايدش دادند و راه شقاوت را تحذير[2]
كردند و انذار نمودند. مع ذلك اين كفار خيره‏سر از روى تكبّر و نخوت زير بار نرفتند
و نپذيرفتند. «فَقالُوا أَ بَشَرٌ يَهْدُونَنا» اين رُسُل هم يك بشرى مثل ما هستند. چه
امتيازى دارند كه در تحت اطاعت آن‏ها درآييم و آن‏ها را بر خود مقدم داريم با اين
عظمت و دولت و رياست و بزرگى كه ما داريم؟
«فَكَفَرُوا» به انبيا و رُسُل، و آن‏ها را ساحر و مجنون و كذاب و مُفتَرِى گفتند
و هر چه توانستند به آن‏ها اذيت كردند و نسبت‏هاى ناروا دادند «وَ تَوَلَّوْا» از آن‏ها
اعراض كردند و رو برگردانيدند و پشت كردند و بى‏اعتنايى نمودند.

[بى نيازى خداوند از مخلوقات]
«وَ اسْتَغْنَى اللّه‏ُ» و خود را بى‏نياز دانستند از خدا، منكر عذاب قيامت شدند و از
بلاهاى نازله حتى از روى سخريه و استهزا گفتند به هود: «فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ
الصّادِقِينَ»[3]، به صالح گفتند: «ائْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ»[4]. و هكذا نسبت
به ساير انبيا چنانچه امروز، هم نه خوفى از بليات دنيوى و نه ترسى از عذاب اخروى
دارند و اهل دين و علما را مسخره مى‏كنند.
«وَ اللّه‏ُ غَنِىٌّ حَمِيدٌ»

گر جملؤ كاينات كافر گردند
 بر دامن كبرياش ننشيند گرد


نه ايمان و اطاعت آن‏ها خَردَلى بر خدايى الهى افزوده مى‏شود و نه به كفر
و عصيان ذره‏اى از خدايى او كاسته مى‏شود: «وَ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِى الْكُفْرِ إِنَّهُمْ
لَنْ يَضُرُّوا اللّه‏َ شَيْئاً يُرِيدُ اللّه‏ُ أَلاّ يَجْعَلَ لَهُمْ حَظّاً فِى الاْخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ * إِنَّ الَّذِينَ
اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالاْءِيْمانِ لَنْ يَضُرُّوا اللّه‏َ شَيْئاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ * وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما
نُمْلِى لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِى لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ»[5]، «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا
وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللّه‏ِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى لَنْ يَضُرُّوا اللّه‏َ شَيْئاً وَ
سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ»[6].

[1].  ترجمه ديگر: اين بدفرجامى از آن روى بود كه پيامبرانشان دلايل آشكار برايشان مى‏آوردند ولى
آنان مى‏گفتند: «آيا بشرى ما را هدايت مى‏كند؟» پس كافر شدند و روى گردانيدند و خدا بى‏نيازى نمود، و خدا بى‏نياز ستوده است.
 
[2].  تحذير: بر حذر داشتن؛ گوشزد كردن.
 
[3].  اگر راست مى‏گويى، آنچه را به ما وعده مى‏دهى براى ما بياور. سوره اعراف: آيؤ 70.
 
[4].  آنچه را به ما وعده مى‏دهى براى ما بياور. همان: آيؤ 77.
 
[5].  و كسانى كه در كفر مى‏كوشند، تو را اندوهگين نسازند؛ كه آنان هرگز به خداوند هيچ زيانى نمى‏رسانند. خداوند مى‏خواهد در آخرت براى آن‏ها بهره‏اى قرار ندهد، و براى ايشان عذابى بزرگ است. در حقيقت، كسانى كه كفر را به بهاى ايمان خريدند، هرگز به خداوند هيچ زيانى نخواهند رسانيد، و براى آنان عذابى دردناك است. والبته نبايد كسانى كه كافر شده‏اند تصوّر كنند اينكه به ايشان مهلت مى‏دهيم براى آنان نيكوست؛ ما فقط به ايشان مهلت مى‏دهيم تا بر گناه خود بيفزايند، و آنگاه عذابى خفّت‏آور خواهند داشت. سوره آل عمران: آيات 176 ـ 178.
 
[6].  كسانى كه كافر شدند و مردم را از راه خدا باز داشتند و پس از آنكه راه هدايت بر آنان آشكار شد،
با پيامبر خدا در افتادند، هرگز به خدا گزندى نمى‏رسانند؛ و به زودى خدا كرده‏هايشان را تباه خواهد كرد. سوره محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: آيؤ 32.

نوشتن دیدگاه