حَمداً للّه‏ِ وَ شُكراً لِنعمائِهِ وَ الصَلاةُ عَلَى أنبيائِهِ وَ أوليائِهِ
وَ اللعنُ عَلَى أعدائِهم أعدَاءِ اللّه‏ِ
 
سورة الحجرات، مَدنيّة و هى ثمانية عشرة آية
 
معرفى سوره[1]


[1] .  سوره مباركه حجرات چهل و نهمين سوره مباركه قرآن كريم است، در مصحف فعلى و يكصد
و ششمين سوره‏اى است كه بعد از سوره محمد  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و قبل از سوره تحريم در مدينه منوره بر پيامبر گرامى اسلام نازل شده و مشتمل بر 1496 حرف و 343 كلمه و هجده آيه مى‏باشد. نام سوره گرفته شده از آيه چهارم آن مى‏باشد و بر تقسيم بندى سوره‏ها جزء ممتحنات است، كه توضيح ممتحنات در معرفى سوره فتح گذشت.
          اين سوره مشتمل بر مسائلى از احكام دين است ، احكامى كه با آنان سعادت زندگى فردى انسان تكميل مى‏شود و نظام صالح و طيب در مجتمع او مستقر مى‏گردد ، اين سوره مجموعه آداب زندگى اجتماعى و مكارم اخلاق تهذيب و تأديب مى‏باشد . در ابتداى سوره، مسلمين را امر مى‏كند كه احكام و اعمالشان را فقط از باب اطاعت امر الهى انجام دهند و از خدا و رسول وى پيشى نگيرند و خود را تابع اوامر و هدايت الهى قرار دهند و تأكيد مى‏كند كه مردم در حضور پيامبر  صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهادب حضور را رعايت كنند و در هنگامى كه نزد وى هستند صداى خويش را بالا نبرند و قاعده و معيارى براى وارد شدن انسان بر امام و رهبر خويش بيان مى‏كند . [آيات 1 ـ 5]
          در ادامه تأكيد مى‏كند كه مردم در گرفتن اخبار بايد سعى كنند كه از طرف‏هاى موثق ، اطلاعات خويش را كسب كنند و به مطالبى كه افراد فاسق براى آنان بيان مى‏كنند بدون تحقيق در صحت و سقم آن ترتيب اثر ندهند و خاطرنشان مى‏سازد كه با وجود رسول گرامى در بين آنان، جايى براى مراجعه به غير ايشان در اخذ احكام الهى وجود ندارد . [آيات 6 ـ 8]
          در بخش ديگرى بيان مى‏كند كه مؤمنين، امت واحدى هستند كه داراى رب و كتاب و قبله واحد مى‏باشند و همه را امر به اصلاح ذات البين مى‏كند . در اين مقطع از آيات، وارد اخلاق و برخى آداب اجتماعى مى‏شود كه مردان و زنان حق ندارند همديگر را مسخره يا اينكه با القاب زشت كه زيبنده آدمى نيست همديگر را صدا كنند و نهى مى‏كند از عيب‏جويى نسبت به همديگر و داشتن گمان بد نسبت به ديگران را مذمت مى‏كند. در ادامه رذيله اخلاقى ديگرى را بيان مى‏كند كه برخى عادت دارند كه در اسرار زندگى ديگران تجسس كنند كه شديداً اين صفت زشت را نهى مى‏كند .
          در ادامه بحث، غيبت، اين گناه كبيره كه آثار مخرب اجتماعى زيادى دارد را پيش مى‏كشد و آن را به خوردن گوشت مرده برادر دينى تشبيه مى‏كند  كه همه از خوردن آن كراهت دارند ، بعد از اين مطالب خداوند بحث خلقت انسان را از دو جنس مذكر و مؤنث  نر و ماده  مطرح و معيار برترى انسان را نزد خداوند تقوا و پرهيزكارى مى‏داند . [آيات 9 ـ 13]
          در آيات پايانى سوره بحثى پيرامون تفاوت اسلام و ايمان پيش مى‏كشد كه اعراب به حضور پيامبر مى‏رسيدند و از روى ريا ادعاى ايمان مى‏كردند كه خداوند به پيامبر امر مى‏كند كه به آن‏ها بگو كه شما ايمان نياورديد بلكه اسلام آورديد و هنوز ايمان در دل‏هاى شما داخل نشده چرا كه ايمان مرحله بعد از اسلام است و عبارت است از تسليم قلبى و عملى نسبت به خدا و رسول و تبعيت كامل از آن‏ها و در ادامه، صفات افراد با ايمان را ذكر مى‏كند، از جمله ايمان كامل به خدا و رسول و تبعيت كامل از آن‏ها و اينكه شك و ترديد در قلب آن‏ها راه ندارد و با مال و جان خويش در راه خدا جهاد مى‏كنند و در پايان نكته مهمى را مطرح مى‏كند كه اعراب بر پيامبر به خاطر اسلام آوردنشان منت مى‏گذاشتند كه دستور مى‏دهد به آن‏ها بگو : به خاطر اسلامتان بر من منت مگذاريد بلكه اين خداست كه بر شما منت گذاشت و نور اسلام را در دل‏هاى شما جاى داد و خداوند بر نهان آسمان‏ها و زمين داناست و بر هر كارى مى‏كنند بيناست . [آيات 14 ـ 18]

نوشتن دیدگاه