بسم الله الرحمن الرحيم
متدينين به اديان الهى، عموما، به ظهور انسان بلند مرتبه وجليل القدرى که نابسامانيهاى بشر را به سامان رساند وعدل وداد را در روى زمين، برقرار نمايد وبينى ستمگران را به خاک ذلت بمالد، اميدوار ومعتقد هستند، واز فرقه هاى بى بته وگروههاى مضمحل شده که بگذريم، على رغم اختلافى که در نام، خصوصيات ونسب آن مصلح وجود دارد، اصل اين اميد واعتقاد، در بين همه مشترک واز عمق وگسترش چشمگيرى برخوردار است.
طبيعى است که چنين اعتقاد عميق، ريشه دار وگسترده اى که با اساس وپايه هاى زندگى بشر در تماس بوده ودر انديشه ونحوه ى رفتار دينى، سياسى واجتماعى انسان تاثير جدى دارد، سوالات متنوع ومتعددى را با خود همراه داشته باشد ومعتقدان به آن، با عشق وعلاقه ى وافرى، به دنبال يافتن پاسخها ورفع اتهامات از مسائل مختلف مربوط به اين موضوع باشند.
در بين معتقدان به امام زمان عليه السلام، طيف گسترده اى از اعتقادات، از اوج افراط گرفته تا غايت تفريط، به چشم مى خورد؛ به خصوص درباره ى ديدن چهره ى مبارک آن حضرت با ممکن نبودن زيارت ايشان، نحوه ى رفتار سياسى مناسب با ظهور حضرت، محل اقامت حضرت، جايى که بتوان دستى به دامنش رساند، ودر خصوص مسائلى از اين قبيل، شايد چيزى در حدود تعداد معتقدان به آن حضرت، اعتقادات گوناگون، ونيز انواع مختلفى از اميد وآرزو وجود داشته باشد.
کتابهاى مختلف وفراوانى، چه در اصل مساله مهدويت وچه راجع به مسائل مربوط به آن، نوشته شده است که هر کدام با ديدگاهى خاص خود، قضيه را دنبال نموده ودرصدد بالا زدن پرده اى از پرده هاى روى حقيقت، برآمده است، اما نه تنها کتابهاى موجود، بلکه حتى تمام کتابهايى که تا ظهور آن حضرت نوشته شوند نخواهند توانست تمام ابعاد قضيه اى را که بخش اصلى آن به اراده ى خداوند، پنهان است، روشن کنند وفقط نور ظهور، قادر خواهد بود همه ى ابهامات را از ميان بردارد.
با اين همه، پيگيرى صحيح وجدى مسائل اصولى وسوالات راهگشا، کارى بس ضرورى است وبراى رسيدن به توضيحات روشنگر وپاسخهاى نزديک به حقيقت، به هيچ نوع تلاشى نبايد بسنده کرد ونبايد مساله را تمام شده تلقى نمود.
اما آنچه در اين مسير ودر اين تلاشها، حتى براى لحظه اى، نبايد مورد غفلت واقع شود اين است که چون اصل قضيه، به اراده پروردگار، از ديد ودسترس مردم پنهان است واز همين رو قرار بر اين نبوده است که همه چيز، به وضوح وبى پرده براى مردم آشکار باشد، بنابراين براى کسب اطلاعات صحيح، بايد به سراغ منابعى که از غيب نازل شده اند يا با غيب مرتبط هستند، رفت واز ساحت عصمت اولياءعليهم السلام وعلم الهى که نزد آنان به وديعه گذاشته شده است مدد جست واز خيالبافى، داستانسرايى، قياسهاى بيمورد وخوشامدها واستحسانات، جدا پرهيز نمود.
البته معلوم است که استفاده ى تحقيقى از اين منابع، به نوبه خود، کارى فنى است که علاوه بر آشنايى با آنها، به انس وممارست با قرآن وسنت وکسب بينش لازم ومناسب براى دريافت مخ مطلب از لابلاى آنها، واز همه مهمتر به عنايت خاص الهى نيازمند است.
کتاب شريف (الشموس المضيئه فى الغيبه والظهور والرجعه)- کتاب حاضر برگردان آن کتاب از عربى به فارسى است - در چهار باب:
الف- مسائل مربوط به قبل از غيبت صغرى
ب- مسائل مربوط به غيبت صغرى وکبرى تا زمان ظهور
ج- اتفاقات زمان ظهور
د- رجعت
تنظيم شده است که هر باب داراى فصلهاى متعددى است وبه آنچه لازم است که يک انسان معتقد به حضرت مهدى عليه السلام، درباره ى موضوع بداند، پرداخته است وبا استفاده از آيات وروايات، در رفع مشکلات وحل پيچيدگيهاى موضوع، تلاش نموده است.
از خصوصيات کتاب، اين است که مولف محترم، با اعتقاد به نورانيت کلام امامان معصوم عليهم السلام وعين حق وصدق بودن آنها وشارح وبيانگر قرآن بودن آنها، وبه دور از اظهار نظرهاى بى پايه شخصى، وعارى از کمترين ادعاها، مجموعه اى از آيات وروايات را گردآورى ودر فصول مربوط به هر باب، دسته بندى نموده است وبا اين کار، مشکل بزرگ مراجعه به انبوه روايات متفرق را آسان کرده است.
براى کسانى که با تفسير وتاويل آيات قرآن آشنايى ندارند وصحيح وسقيم روايات را نمى شناسند وبه خاطر اشراف نداشتن بر حقايقى که در طول زمان آشکار مى شوند از فهم احاديث معصومين عاجزند، يا به علت برخوردارى از منش انکار، ونداشتن سر تسليم به حقيقت، يا دارا بودن روحيه تنسک وتعبد محض وبى بهره بودن از دين فهمى، از مجموعه اى از آيات وروايات پراکنده طرفى نمى بندند، صرف مراجعه به روايات، دردى را دوا نمى کند، به ويژه آنکه، گوناگونى در تعبير واختلاف در مفهوم، در ميان روايات، بسيار زياد است وبراى اطراف غير بصير يا تازه کار، گيجى وسر درگمى به دنبال دارد.
هنر وويژگى اصلى کتاب، توجه به اين مساله مهم، واقدامى بديع براى استفاده مناسب از آيات قرآن وروايات امامان معصوم عليهم السلام است.
برخورد ناشيانه - والبته بى غرض - باروايات، يا موجب خواهد شد که مجموعه اى از اطلاعات مختلف ومغاير با يکديگر را، فقط به خاطر تعبد به روايت - عينا بپذيريم وبه باقى ماندن ابهامات، رضايت دهيم، يا سبب خواهد شد که براى راحت کردن خيال خودمان، از مجموعه عظيمى از روايات، که اکثريت قريب به اتفاق آنها به نحو صحيح وقابل قبول از امام معصوم نقل شده اند، دست بشوييم ومعلوم است که هيچکدام از اين دو راه، منطقى نيست وبه رسيدن به حقيقت منجر نمى شود.
توجه به خصوصيات دوره هاى مختلف زندگى حضرت مهدى عليه السلام ولوازم آن، فهم معنى ولايت ائمه عليهم السلام، اعتقاد به آن ودخالت دادن آن در برداشت صحيح از روايات، درک حقيقت ظهور ورجعت وقيامت ومراجعه ى عالمانه به روايات آنها واستفاده از رواياتى که آيات کريم را توضيح داده وتاويل آنها را بيان کرده است، زمينه ى جمع بين روايات را فراهم ساخته است، يعنى کارى که فقط درمباحث فقه واصول، براى رسيدن به واقع يا فهم تکليف ظاهرى، رايج بوده ودر بقيه زمينه ها مورد غفلت واقع شده است، در اين کتاب انجام شده وبا عرضه ى روايات بر يکديگر ونيز بر آيات قرآن کريم، تا جايى که ممکن بوده، بين روايات، جمع صورت گرفته است واز اين رهگذر، گره هايى از روايات گشوده شده وبه سوالات زيادى پاسخ داده شده است.
رجعت، به جاى آنکه با زمينه چينى مناسب واستدلال عقلى وبازگشت به مساله قدرت پروردگار، لااقل در بوته ى احتمال وامکان گذاشته شود، معمولا با تعجب وانکار واستبعاد تلقى شده وبدون هيچ دليل منطقى، ناممکن شمرده شده، يا على رغم کثرت ذکر آن در متون روايى، از سوى منصفترها، به وادى سکوت سپرده شده است.
گذشته از اصل مساله رجعت، که هيچ دليل منطقى بر رد آن وجود ندارد، وبه عکس با همان ادله عقلى بايد آن را کاملا ممکن ومحتمل شمرد، در توضيح جزئيات آن هيچ جايى براى ميداندارى عقل نيست وکميت استدلالات عقلى در آن کاملا لنگ است، وچنين است که در اين زمينه فقط بايد به روايات تمسک جست واز تفسير روايى آياتى که با رجعت رابطه ندارند واز تاويلات معصومين عليهم السلام، استفاده کرد واين همان کارى است که به علاوه ى هنر جمع روايات، در باب چهارم کتاب (الشموس المضيئه) صورت گرفته است تا خواننده را از گرفتارى در دام استبعاد وانکار رهانيده وبه سوى فهم موضوع ودرک اطلاعات درست، رهنمون شود. ضمن آنکه استفاده ى بجا از افاضات نورانى حضرت علامه طباطبائى رضوان الله عليه - که اوج درک وفهم دقيق از آيات وروايات را به نمايش گذاشته- به مطالب باب رجعت، لطافت واستحکام خاصى بخشيده است.
از سوى ديگر، مطالب فصلهاى متعددى از کتاب، غيرمستقيم، خواننده را به نيازها ووظايف فکرى وعملى انسان در رابطه با امام زمان عليه السلام وبهره بردارى بهتر از اين اعتقاد، توجه مى دهد که به نظر مترجم، شايد در بين کتابهايى که در موضوع مهدويت وامام زمان عليه السلام نوشته شده است، از اين نظر، منحصر به فرد است.
مطالبى چون:
الف- توجه دائمى به اصل وجود حضرت مهدى عليه السلام.
ب - توجه دائمى به مقام نورانيت وولايت آن حضرت.
ج - توجه به غيبت ولى خدا.
د- توجه به حالات ايشان در غيبت.
ه- توجه به احاطه ى علمى ايشان به ما وافکار واعمالمان در هر حال.
و- يقين به ظهور آن حضرت واميد به درک ظهور.
ز- تلاش واستغاثه براى فرج شخصى قبل از فرج عمومى.
ح- استغاثه براى تعجيل در فرج عمومى.
ط- توجه به تحقيق فرج شخصى با عنايت آن حضرت، در فرج عمومى.
ي- ترغيب به ورع وزندگى همسو با عدالت.
ک- بيان شبهات در مورد حضرت مهدى وعلائم راهنما براى خلاصى از آنها وموارد متعدد ديگر، از جمله مطالب ارزشمندى هستند که اشاره به آنها، درلابلاى مطالب عناوين اصلى، روح خواننده را نوازش مى دهد.
کتاب (الشموس المضيئه) داراى مطالب ونکات ارزنده ى بسيار زيادى است که با مطالعه ى بدون تامل يا اکتفا به يک بار مطالعه، به تمام آنها نمى توان دست يافت.
کتاب حاضر که برگردان آن کتاب، به زبان فارسى است و(ظهور نور) نام گرفته است، از گرفتارى مشترک همه ى ترجمه ها - که عدم توانايى در رساندن دقيق معانى بلند متن است - نمى تواند خالى باشد.
هر چند ضمن توجه به رعايت امانت در ترجمه، سعى شده است، تا جايى که امکان داشته، لطافت عبارات متن حفظ شود، اما در عين حال با اعتراف به نقائص وقبول اشتباهات احتمالى، از خوانندگان محترم طلب بخشش نموده واميدوارم در موارد ضرورى، با رجوع به متن، زمختيهاى ترجمه را هموار نمايند.
در اين جا لازم مى دانم، بعد از شکرگزارى به درگاه خداوند متعال که توفيق انجام اين کار را عنايت فرمود، از مولف معظم، به خاطر اينکه در ميان ترجمه هاى پيشنهاد شده، اين قلم را قابل دانسته واجازه ى ادامه کار واتمام ترجمه را مرحمت فرمودند سپاسگزارى کنم واز افراد گرانمايه اى که در تصحيح ومقابله متن با ترجمه، اينجانب را يارى نمودند تشکر نمايم.
سيد محمد جواد وزيرى فرد

نوشتن دیدگاه