30     «وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِى لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللّه‏ُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ»

ترجمه:
30. و اگر ما بخواهيم هرآينه آن‏ها را به تو نشان مى‏دهيم و هرآينه آن‏ها را به تو
مى‏شناسانيم به سيماى آن‏ها و هرآينه مى‏شناسانيم آن‏ها را در لحن قول آن‏ها
و خداوند مى‏داند اعمال شما را[1].
 
تفسير:
«وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ»، چنانچه در ليلؤ عَقبه كه مى‏خواستند شتر حضرت را رم
دهند آن چهارده نفر، كه نورى ظاهر شد حتى حُذيفه آن‏ها را مشاهده كرد[2]، و در
موارد ديگر حتى در رفتن ابى‏بكر به جاى پيغمبر براى نماز[3] حتى حين رحلت
و گفتن: «إنَّ الرَّجُلَ لَيَهْجُرُ»[4]. «فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ» كه در انسان در وجه او نور
ايمان و ظلمت كفر و نفاق، حتى نور عبادت و ظلمت معاصى ظاهر است و كسانى كه
اهل بصيرت هستند مشاهده مى‏كنند و فرداى قيامت هم در حق مؤنين مى‏فرمايد:
«يَوْمَ تَرَى الْمُؤمِنِينَ وَ الْمُؤمِناتِ يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ»[5] الآية. و در حق
كفار مى‏فرمايد و كسانى كه تكذيب آيات كردند: «وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ تَرَى الَّذِينَ كَذَبُوا عَلَى
اللّه‏ِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ»[6].

«وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِى لَحْنِ الْقَوْلِ» علاوه بر معرفت از سيما، كلمات و گفتار آن‏ها هم
نشان مى‏دهد باطن آن‏ها را «وَ اللّه‏ُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ» هر چه مخفيانه عمل كنيد، از خدا
مستور نيست و او مى‏داند خوب و بد اعمال شما را.
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: و اگر بخواهيم، قطعاً آنان را به تو مى‏نمايانيم، در نتيجه ايشان را به سيماى
حقيقى‏شان مى‏شناسى و از آهنگ سخن به حال آنان پى خواهى بُرد؛ و خداست كه كارهاى شما را مى‏داند.
 
[2] .  نام و شرح حال هر يك از آنان در همين تفسير: ج2، ص165 ـ 168 و پاورقى‏هاى مربوط به آن گذشت.
 
[3] .  درباره نماز ابوبكر در هنگام بيمارى پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ر.ك: كتاب سُليم بن قيس: ص418؛ الايضاح: ص346؛ المعجم الكبير«طبرانى»: ج6، ص193، التعجب: ص78؛ الفصول المختارة: ص124 و مقدمة فتح البارى: ص259 و منابع ديگر.
 
[4] .  قطعاً اين مرد[= پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله] هذيان و نامربوط مى‏بافد! نستجير باللّه‏ ر.ك: مسند احمد: ج1، ص355؛ صحيح مسلم: ج3، كتاب الوصية، ح22، ص1259؛ السنن الكبرى«نسائى»: ج3، ص435؛ فضائل اميرالمؤمنين«ابن عقده كوفى»: ص156 و تاريخ طبرى: ج2، ص436 (با اندكى تفاوت) و منابع ديگر از فريقين.
 
[5] .  آن روز كه مردان و زنان مؤمن را مى‏بينى كه نورشان پيشاپيششان و به جانب راستشان دوان است . سوره حديد: آيه 12.
 
[6] .  و روز قيامت كسانى را كه بر خدا دروغ بسته‏اند روسياه مى‏بينى. سوره زمر: آيه60.

نوشتن دیدگاه