26     «ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا ما نَزَّلَ اللّه‏ُ سَنُطِيعُكُمْ فِى بَعْضِ الْأَمْرِ وَ اللّه‏ُ يَعْلَمُ إِسْرارَهُمْ»

ترجمه:
26. اين تسويل شيطان و املاى آن‏ها به واسطؤ اين است كه اين منافقين گفتند
براى كسانى كه كراهت داشتند از آنچه خداوند نازل فرموده كه: ما اطاعت مى‏كنيم
شما را در بعض امورى كه نازل شده، و خداوند مى‏داند اسرار آن‏ها را[1].
 
تفسير:
[در معناى شيطان]
در چندين حديث از حضرت صادق و حضرت باقر عليهماالسلام تفسير فرموده قريب به
اين مفاد كه: مراد از شيطان، دومى است كه فريب داد اولى را و ساير منافقين را و اين
منافقين گفتند به بنى اميه كه كراهت داشتند از آنچه نازل شده در امر اميرالمؤنين عليه‏السلام كه
ما هم با شما همراهى داريم و متابعت مى‏كنيم در بعض امور كه منع خمس باشد[2]،
زيرا اگر خمس به آن‏ها داده شود قوّت مى‏گيرند و بر ما غالب مى‏شوند. و ما مكرر
گفته‏ايم كه اين اخبار بيان مصداق مى‏كند منافى با عموم نيست، لذا مى‏گوييم: «ذَلِكَ»
اشاره به آنچه در آيه سابقه بيان شده «بِأنَّهُمْ» منافقين كه در مدينه بودند كه رئيس
آن‏ها خلفاى سه‏گانه بودند. «قالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا ما نَزَّلَ اللّه‏ُ» چه راجع به امر ولايت
باشد و چه سفارشاتى كه در مورد اهل بيت شده و چه راجع به خمس باشد و چه راجع
به جهاد و غير اين‏ها كه بنى‏اُميه و مشركين كراهت داشتند از نزول اين آيات.
«سَنُطِيعُكُمْ فِى بَعْضِ الْأَمْرِ» اما در امر جهاد، ما سستى مى‏كنيم يا فرار مى‏كنيم يا
القاىِ رُعب مى‏كنيم در قلوب مجاهدين، و اما راجع به خمس مى‏گوييم: مختص به
غنائمِ دارالحرب است، چنانچه مذهب عامّه بر اين است. آن هم ذى‏القربى، خود
شخص است ربطى به ذى القرباى پيغمبر ندارد، و يتامى و مساكين و ابن السبيل مؤنين
است مربوط به سادات نيست، و اما در ميراث مى‏گوييم: پيغمبر بر كسى ارث
نمى‏گذارد، تمام صدقه است. و اما در امر ولايت، از دست آن‏ها مى‏گيريم و تحت نظر
خود مى‏آوريم.
«وَ اللّه‏ُ يَعْلَمُ إِسْرارَهُمْ» دو نحو تفسير شده: يكى، اسرارى كه بين منافقين
و كارهين[3] بوده[4]، چنانكه مفاد جملؤ قبل است. ديگر، بواطن آن‏ها و اسرارى كه در
باطن قلب آن‏هاست[5]، و بعيد نيست شامل هر دو باشد.
*    *    *
[1] .  ترجمه ديگر: چرا كه آنان به كسانى كه آنچه را خدا نازل كرده خوش نمى‏داشتند، گفتند: ما در
پاره‏اى از كارها تا حدودى از شما اطاعت خواهيم كرد. و خدا از همداستانى آنان آگاه است.
[2] .  ر.ك: تفسير قمى: ج2، ص283 و تفسير البرهان: ج7، ص218، ح1 - 5.
[3] .  كارهين: منظور كسانى كه با كراهت و على‏رغم ميل باطنى اسلام آورده‏اند.
[4] .  ر.ك: تفسير سمرقندى: ج3، ص289؛ تفسير سمعانى: ج5، ص182 و مجمع البيان: ج9، ص176.
[5] .  مجمع البيان: ج9، ص176 و تفسير رازى: ج28، ص67.

نوشتن دیدگاه