كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ فَنادَوْا وَ لاتَ حِينَ مَناصٍ

ترجمه :
3. چه بسيار هلاك كرديم از قبل از اين‌ها از قرن‌ها ]= نسل‌ها[، پس هر چه فرياد زدند دادرسى نداشتند و نبود هرگز براى آن‌ها ]گريز و[ چاره‌اى كه نجات پيدا كنند و پناه ببرند.
 
تفسير :
]يادآورى هلاكت اقوام گذشته[
(كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ) مثل قوم نوح كه به غرق هلاك شدند ونماند روى زمين جز اصحاب سفينه، نه انسانى و نه حيوانى و نه عمارتى و نه بستانى؛ و قوم هود كه به باد هلاك شدند: (سَخَّرَها عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيالٍ وَ ثَمانِيَةَ أَيّامٍ)[1] ؛ و قوم صالح: (فَأَخَذَتْهُمْ صاعِقَةُ الْعَذابِ الْهُونِ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ)[2] ؛ و قوم شعيب كه مى‌فرمايد: (فَأَخَذَهُمْ عَذابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كانَ عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ)[3] ؛  (فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُصْبِحِينَ)[4] ؛ و قوم لوط: (فَجَعَلْنا عالِيَها سافِلَها وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ)[5] ؛ و قوم موسى، فرعون و جنوده: (فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِى الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الظّالِمِينَ)[6] ؛ و قوم ابرهه، اصحاب الفيل :  (وَ أَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبابِيلَ * تَرْمِيهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ * فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ)[7]  و غير اين‌ها از كفار و مشركين.
 (فَنادَوْا) هر چه فرياد زدند و دادرس طلبيدند (وَ لاتَ) نفى ابد است، يعنى هرگز نيست از براى آن‌ها (حِينَ) زمانى كه بلا نازل شد (مَناصٍ) راه نجاتى و پناهگاهى و دادرسى. انسان تا بلا نازل نشده، اگر توبه كرد و هدايت شد و ايمان آورد مورد قبول است، لكن چون بلا نازل شد ديگر نجاتى نيست و درِ توبه بسته مى‌شود و ايمان پذيرفته نمى‌شود، چنانچه فرعون: (حَتّى إِذا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّاَ الَّذِى آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ)[8] خطاب شد: (آلاْنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ)[9]  و همچنين حين احتضار مى‌فرمايد: (وَ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّى تُبْتُ آلاْنَ)[10] .

[1] .  كه خدا آن را هفت شب و هشت روز پياپى بر آنان گماشت. سوره حاقه: آيه 7.
[2] .  پس به كيفر آنچه مرتكب مى‌شدند صاعقه عذابِ خفت‌آور آنان را فرو گرفت. سورهفصلت: آيه 17.
[3] .  و عذابِ روزِ ابرِ آتشبار آنان را فرو گرفت. به راستى آن، عذابِ روزى هولناك بود. سورهشعراء: آيه 189.
[4] .  پس صبحدم، فرياد مرگبار، آنان را فرو گرفت. سوره حجر: آيه 83.
[5] .  و آن شهر را زير و زبر كرديم و بر آنان سنگ‌هايى از سنگِ گِل بارانديم. همان: آيه 74.
[6] .  تا او و سپاهيانش را فرو گرفتيم و آنان را در دريا افكنديم؛ بنگر كه فرجام كار ستمكارانچگونه بود. سوره قصص: آيه 40.
[7] .  و بر سر آن‌ها، دسته دسته پرندگانى ابابيل فرستاد . كه بر آنان سنگ‌هايى از گِلِ سختمى‌افكندند . و سرانجام، خدا آنان را مانند كاهِ جويده شده گردانيد. سوره فيل :آيات 3 ـ 5.
[8] .  تا وقتى كه در شُرُفِ غرق شدن قرار گرفت، گفت: ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز آن كهفرزندان اسرائيل به او گرويده‌اند، نيست و من از تسليم شدگانم. سوره يونس: آيه 90.
[9] .  اكنون! در حالى كه پيش از اين نافرمانى مى‌كردى و از تباهكاران بودى؟ همان: آيه 91.
[10] .  و توبه كسانى كه گناه مى‌كنند، تا وقتى كه مرگ يكى از ايشان در رسد، مى‌گويد: اكنونتوبه كردم، پذيرفته نيست. سوره نساء: آيه 18.

نوشتن دیدگاه