وَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ وَكَفى بِاللهِ وَكِيلاً
 
ترجمه :
3. و توكل كن بر خدا و كفايت مى‌كند به خداوند كه وكيل باشد[1] .
 
تفسير :
]توكل، از آثار توحيد است[
(وَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ) ايكال امور است كلّاً به خداوند، يعنى واگذار كن كارها را به خداى متعال. چون هيچ امرى در عالم تحقق پيدا نمى‌كند تا مشيت حق تعلق نگيرد وتوكل از آثار توحيد افعالى است.
 
]مراتب توحيد[
چنانچه مكرر گفتيم[2]  كه پنج قسم توحيد داريم: توحيد ذاتى، صفاتى، عبادتى، افعالى، نظرى. توحيد ذاتى اينكه خداوند واجب الوجود، صرف الوجود، محض الوجود، بَحت[3]  الوجود ]است و [ضدّى، ندّى[4] ، مثلى، مانندى ندارد: (قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ)[5] .
توحيد صفاتى اينكه صفات ذاتيه مثل علم، قدرت، حيات، عظمت، كبريايى، عزت، رفعت وغيرها عين ذات است ومراتب وجود است ومنتزع[6] از ذات، صفات زايده ندارد كه فرمايش اميرالمومنين است كه فرمود :
«و كَمالُ تَوحيدِهِ نَفْيُ الصِفاتِ عَنهُ؛ لِشَهادَةِ كُلِّ صِفَةٍ أنّها غَيرُ المَوصُوفِ، وشَهادَةُ كُلِّ مَوصُوفٍ أنَّهُ غيرُ الصِفَةِ، فَمَنْ وَصَفَهُ فَقَد قَرَنَهُ، وَمَنْ قَرَنَهُ فَقَد جَزّأهُ...» الى قوله: «فَهُوَ في حَدِّ الشِرکِ باللهِ»[7] .
    توحيد عبادتى اينكه پرستش اختصاص به او دارد وسزاوارِ پرستش اوست وبس كه مفاد كلمه «لا اله الا الله» است واولين دعوت انبياست در مقابل مشركين وعبده اصنام[8] .
توحيد افعالى ]يعنى[ امر خلق ورزق واماته واحيا وعزت وذلت وغنا وفقر وصحت ومرض به دست اوست «ما شاءَ اللهُ كانَ وما لَمْ يَشَأ لَم يَكُنْ»[9] (وَما تَشاوُنَ إِلّا أَنْ يَشاءَ اللهُ)[10]  پس بايد كليه امور را واگذار كرد به او.
(وَكَفى بِاللهِ وَكِيلاً) احدى در مقابل مشيت او نمى‌تواند عرض اندام كند.
توحيد نظرى به كلى نظر از اسباب ظاهريه بريدن ]است[ ونظر به مُسَبّب الاسباب انداختن.

[1] .  ترجمه ديگر: وبر خدا اعتماد كن، همين بس كه خدا نگهبان تو است.
[2] .  ر. ك: همين تفسير: ج12، ص80.
[3] .  بحت : محض.
[4] .  ندّ : نظير، همتا.
[5] .  بگو: او خدايى است يكتا. سوره اخلاص: آيه1.
[6] .  منتزع: جدا شده.
[7] .  وحدّ اعلاى توحيد خداوند نفى صفات از ذات اقدسش است، زيرا هر صفتى گواهىمى‌دهد كه غير از موصوفش است وهر موصوفى به مغايرت با صفتش شهادت مى‌دهد.پس هر كس او را توصيف كند براى او قرين وشريك قائل شده وهر كس براى او قرينتصور كند خداوند به او جزاى او را مى‌دهد... وآن در حد شرك به خداست. نهج البلاغة :ضمن خطبه اول وكافى: ج1، ص140، ضمن ح6 (در كافى با اندكى تفاوت آمده است).
[8] .  عبده اصنام : پرستندگان بت‌ها.
[9] .  هر چه خدا بخواهد مى‌شود وهر چه او نخواهد نمى‌شود.
[10] .  وتا خدا نخواهد، شما نخواهيد خواست. سوره دهر (انسان): آيه 30.

نوشتن دیدگاه