بِسْمِ اللهِ وَبِالله، وَالحَمْدُ للهِ
وَالصّلاةُ عَلى رَسُولِ اللهِ، وعَلى آلِهِ آلِ اللهِ
وَاللّعنُ على أَعدائِهِمْ أعداءِ اللهِ مِنَ الآنِ إلى يَوْمِ لِقاءِ اللهِ
 
[معرفى سوره][1]

[1] .  سوره سجده به ترتيب فعلى قرآن ، سى ودومين سوره وبه ترتيب نزول ، بعداز سوره مؤمنون وقبل از سوره طور نازل شده است واز اين لحاظ هفتاد وپنجمينسوره است . اين سوره هجدهمين سوره‌اى است كه با حروف مقطعه آغاز شده است.همچنين هفتمين وآخرين سوره‌اى است كه با حروف مقطعه «الم» شروع مى‌شود.معروف اين است كه در مكه نازل شده است . بعضى مفسران هيچ يك از آياتآن را استثنا نكرده‌اند، ولى بعضى ديگر آيات 18 تا 20 را مدنى مى‌دانند. تعدادآيات اين سوره سى آيه وبه نظر قاريان بصره بيست ونه آيه است . سوره سجده375 كلمه و1564 حرف دارد. از نظر حجم، جزو سوره‌هاى «مثانى»، يعنى سوره‌هايىكه بعد از سبع طوال قرار دارد. نام‌هاى اين سوره در بعضى روايات ودر لسانمفسران عبارتند از: «مضاجع»، «جُزر»، «سجده» و«الم سجده»؛ وگاهى براىمشخص ساختن آن از سوره «حم سجده» آن را به نام «سجده لقمان» مى‌خوانند،چرا كه بعد از سوره لقمان قرار گرفته ودر بعضى از روايات با نام «الم تنزيل» همآمده است.عده‌اى با توجه به آيه 16، نام «مضاجع» را براى آن ذكر كرده‌اند. مضاجع جمع مضجعبه معناى خواب‌گاه است. وجه تسميه اين سوره به دليل داشتن آيه‌اى است كه قرائت ياشنيدن آن، سجده را بر انسان واجب مى‌كند (آيه 15). سوره سجده از سوره‌هاى «عزائم»است كه همراه سه سوره ديگر داراى سجده واجب هستند. در قرآن چهارده سوره داراىسجده واجب ومستحب مى‌باشند. اين سوره به حكم آنكه از سوره‌هاى مكى است، خطوط اصلى آن، بحث از مبدأ ومعادوبشارت وانذار را قوياً تعقيب مى‌كند ودر مجموع مى‌توان اين سوره را به چند بخشتقسيم كرد.بخش اول : قبل از هر چيز سخن از عظمت قرآن ونزول آن از سوى پروردگار عالميانونفى اتهامات دشمنان از آن است (تَنْزيلُ الْكِتابِ لا رَيْبَ فيهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمينَ ) آيه 2.بخش دوم : بحثى در باره نشانه‌هاى خداوند در آسمان وزمين وتدابير اين جهان دارد(الَّذى خَلَقَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ وَما بَيْنَهُما فى سِتَّةِ أَيّامٍ ).بخش سوم : بحث ديگرى درباره آفرينش انسان از خاك ونطفه وروح الهى واعطاىوسايل فراگيرى علم ودانش ، يعنى چشم وگوش از سوى خداوند به انسان صحبت مى‌كند(الَّذى أَحْسَنَ كُلَّ شَىْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الاِْنْسانِ مِنْ طينٍ ) آيه 8.بخش چهارم : از رستاخيز وحوادث قبل از آن يعنى مرگ وپس از آن يعنى سؤالوحساب سخن مى‌گويد (قُلْ يَتَوَفّاكُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ الَّذى وُكِّلَ بِكُمْ ) آيه 11.بخش پنجم : حاوى بحث مؤثر وتكان دهنده‌اى از بشارت وانذار است ، مؤمنان را بهجنة المأوى نويد مى‌دهد وفاسقان را به عذاب آتش تهديد مى‌كند (وَأَمَّا الَّذينَ فَسَقُوافَمَأْواهُمُ النّارُ) آيه 20.در بخش ششم به مناسبت مطالب قبل اشاره كوتاهى به تاريخ بنى‌اسرائيل وسرنوشت حضرت موسى وپيروزى‌هاى اين امت (بنى اسرائيل ) دارد ودر ادامهبه تناسب بحث بشارت وانذار، اشاره‌اى به احوال گروهى ديگر، از امت‌هاى پيشينوسرنوشت دردناك آن‌ها مى‌كند (وَآتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَجَعَلْناهُ هُدىً لِبَنى إِسْرائيلَ )آيه 23.در بخش‌هاى پايانى بار ديگر به مسئله توحيد ونشانه‌هاى عظمت خدا باز مى‌گرددوبا تهديد دشمنان لجوج ودستور به رسول خدا 9 كه تو نيز منتظر باش آن چنانكهآنان منتظرند، سوره را پايان مى‌دهد (فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانْتَظِرْ إِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونَ )آيه 30. پيام‌هاى سوره :1. بر خلاف ادعاى منكران، هيچ شكى در صدق وراستى قرآن نيست (لا رَيْبَ فيهِ )آيه 2.2. خلقت آسمان‌ها وزمين در شش روز بوده است (فى سِتَّةِ أَيّامٍ ) آيه 4.3. رسيدگى به تدبير عالم در روزى كه مقدارش هزار سال است به سوى خداوند بالامى‌رود (ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فى يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ ) آيه 5.4. تمام خلقت وهمه هستى بر خلقتى نيكو آفريده شده است (الَّذى أَحْسَنَ كُلَّ شَىْءٍخَلَقَهُ ) آيه 7.5. هدايت جبرى افراد براى خداوند امكان‌پذير است (وَلَوْ شِئْنا لاَتَيْنا كُلَّ نَفْسٍهُداها) آيه 13.6. فراموشى يوم الحساب در اين جهان موجب فراموش شدن در آن روز است(فَذُوقُوا بِما نَسيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا إِنّا نَسيناكُمْ ) آيه 14.7. در پيشگاه الهى مؤمن وفاسق مساوى نيستند (أَ فَمَنْ كانَ مُوْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لايَسْتَوُونَ ) آيه 18.8. قاضى روز قيامت خداست (إِنَّ رَبَّکَ هُوَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ ) آيه 25.9. نابودى نسل‌هاى گذشته عبرت نسل‌هاى شنواى آينده است (إِنَّ فى ذلِکَ لاَياتٍأَفَلا يَسْمَعُونَ ) آيه 26.10. حتى پيامبر هم در انتظار روز پيروزى الهى هستند (فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانْتَظِرْ إِنَّهُمْمُنْتَظِرُونَ ) آيه 30.ودر فضيلت قرائت اين سوره، حديثى از پيامبر عظيم الشأن  9 نقل شده كه فرمودند :«مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُورَةِ فَكأَنّما أحيا لَيْلَةِ القَدْر؛ هر كس اين سوره (الم تنزيل) را تلاوت كند مانندآن است كه شب قدر را احيا گرفته است».

نوشتن دیدگاه