27 «وَ هُوَ الَّذِى يَبْدَوُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَ لَهُ الْمَثَلُ الاَْعْلى فِى السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»
 
ترجمه :
27. و اوست آن خداوندى كه ابتدا فرمود خلقت عالم را، پس از آن هم قدرت دارد كه عود دهد آن ها را در قيامت و اين عود آسان تر است بر او و از براى اوست مَثَل اعلى در آسمان ها و زمين و اوست عزيز و حكيم[1] .
 
تفسير :
[هيچ كارى بر خداوند سخت نيست]
و نيز فرمايد: (لِلَّذِينَ لا يُوْمِنُونَ بِالاْخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَ للهِِ الْمَثَلُ الاَْعْلى وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ)[2] .
 (وَ هُوَ الَّذِى يَبْدَوُا الْخَلْقَ) از عوالمِ مُجَردات[3]  و ماديّات از علويّات و سُفْلِيّات، تماماً نيستِ صِرف بودند، آن‌ها را «هست» كرد به انحاى مختلفه. چنين خدايى قدرت دارد (ثُمَّ يُعِيدُهُ) كه بعد از فنا دو مرتبه زنده كند و بعد از نيستى هست كند (وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ) بر خداوند آسان است و مشكل نيست. خلقت عرش ومور تفاوتى ندارد.
(إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ)[4]  ولى در انظار كفار و  مشركين، بلكه عامه ناس، نبود را بود كردن اَصْعَب[5]  است از اِعاده معدوم[6] ، و اعاده، اَسهل[7]  است. اين‌ها كه منكر معاد هستند اَصعب را اعتراف دارند و اَسهل را انكار و مُحال مى‌دانند.
 
[كمال مطلق از آنِ خداست]
(وَ لَهُ الْمَثَلُ الاَْعْلى) هر چه كمال و حسن تصور كنى فرد اعلاى او را خداوند متعال داراست: علم، قدرت، عظمت، كبريايى، مستجمع جميع كمالات [است] چنانچه مى‌فرمايد: (وَ للهِِ الاَْسْماءُ الْحُسْنى فَادْعُوهُ بِها)[8] .
(فِى السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ) اشاره به اينكه آثار علم و قدرت و ساير كمالات و مثل اعلى و اسماء حسنى تمام به مجرد بيان حضرت حق و نزول آيه شريفه نيست كه منكرين اسلام و قرآن تكذيب كنند، بلكه در آسمان‌ها و زمين ظاهر و واضح و روشن است.
دل هر ذره را كه بشكافى         وحده لا شريك له گويد
و في كلِ شىءٍ لَه آيَةٌ         تَدُلُ بهَا أَنَّه واحِدٌ[9]
 برگ درختان سبز در نظر هوشيار         هر ورقش دفترى است معرفت كردگار
(وَ هُوَ الْعَزِيزُ) فى ذاتِهِ و صِفاتِهِ (الْحَكِيمُ) فى اَفْعالِهِ وَ مَخلُوقاتِهِ و اَحْكامِهِ وَ رُسُلِهِ و كُتُبِهِ وَ تَشرِيعَاتِهِ تمام موافق حكمت و مصلحت و بجاست([10] .

_______________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: و اوست آن كسى كه آفرينش را آغاز مى‌كند و باز آن را تجديد مى‌نمايد؛و اين كار بر او آسان‌تر است. و در آسمان‌ها و زمين نمونه والاى هر صفت برتر از آنِ اوست و اوست شكست‌ناپذير سنجيده كار.
[2] .   وصف زشت براى كسانى است كه به آخرت ايمان ندارند، وبهترين وصف از آنِ خداست،و اوست ارجمند حكيم. سوره نحل: آيه 60.
[3] .  عوالم مُجَرّدات: مثل عالم فرشتگان وارواح و... كه غير مادى هستند.
[4] .   چون به چيزى اراده فرمايد، كارش اين بس كه مى‌گويد: «باش» پس بى درنگ موجود مى‌شود. سوره يس : آيه 82.
[5] .  اَصْعَب: دشوارتر، سخت‌تر.
[6] .  اِعاده معدوم: يعنى چيزى كه معدوم مطلق شده، دوباره وجود پيدا كند. فلاسفه اعتقاددارند كه اولاً، معاد اعاده معدوم نيست، بلكه انسان از عالمى به عالم ديگر منتقل مى‌شود و ثانياً اعاده معدوم به كمال است؛ زيرا مى‌شود بين دو وجود، عدم فاصله شود. در اينجا منظور زنده شدن مردگان است.
[7] .  اَسْهَل: آسان‌تر.
[8] .   ونام‌هاى نيكو به خدا اختصاص دارد. پس او را با آن‌ها بخوانيد. سوره اعراف: آيه 180.
[9] .  در هر چيزى نشانه‌اى است كه دلالت مى‌كند خداوند يكى است. شعر از شاعر معروف قرن دوم هجرى، ابوالعتاهيه است. ر. ك: تفسير رازى: ج28، ص259.
[10] .  به تعبير ديگر: اوست توانمند و شكست‌ناپذير در ذات و صفاتش و سنجيده كار در تمام افعال ومخلوقات واحكام و پيامبران و كتاب‌هاى آسمانى و دستورات تشريعى‌اش،و اوامر خداوند متعال بر اساس حكمت است.

نوشتن دیدگاه