فرد خدمت‏رسان علاوه بر اخلاص، بايد از هر نوع رفتارى كه موجبات رنجش مددجو را فراهم آورد، پرهيز كند. همچنين بايد به خاطر خدمت خود به يك مؤمن، به منت‏گذارى و يا اذيت ديگر مؤمنان هم نپردازد. حكايتى از امام جواد عليه‏السلام در اين‏ باره راه گشا است:
مردى نزد امام جواد عليه‏السلام آمد كه بسيار خوشحال و مسرور به نظر مى‏رسيد. امام از علت خوشحالى‏اش پرسيد. او گفت: يابن رسول اللّه‏، از پدرت شنيدم كه مى‏فرمود: «شايسته‏ترين روز براى شادى بنده روزى است كه در آن انسان توفيق نيكى و انفاق به برادران مؤمنش يابد.» و امروز ده نفر از برادران دينى كه فقير و عيال‏ وار بودند از فلان شهرها به نزد من آمدند و من هم به هر كدام چيزى دادم، براى همين هم مسرورم.
امام جواد عليه‏السلام به او فرمود: «لَعَمْرى اِنَّكَ حَقيقٌ بِاَنْ تَسُرَّ اِنْ لَمْ تَكُنْ اَحْبَطْتَهُ، اَوْ لَمْ تُحْبِطْهُ فيما بَعْدُ؛ به جانم سوگند! شايسته است مسرور باشى، اگر كار خود را بى‏اثر نساخته باشى و يا بعدا حبط و بى‏اثر نسازى.» او با شگفتى پرسيد: با اينكه از شيعيان خالص شمايم، چگونه عمل نيك من پوچ مى‏شود؟
فرمود: «با همين سخنى كه گفتى، كارهاى نيك و انفاق هاى خود را حبط كردى.» او توضيح خواست و امام فرمود: اين آيه را بخوان «يا اَيُّها الَّذينَ آمَنُوا لاَ تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالاَْذى» (9) ؛ «اى مؤمنان بخشش هاى خود را با منت و اذيت باطل نكنيد.»
گفت: من كه به آن افراد منت نگذاشتم و آزار ندادم! امام فرمود: «خدا فرموده: بخششهاى خود را با منت و آزار باطل نسازيد، نفرموده تنها منت و آزار بر آنان كه مى‏بخشيد، بلكه خواه بر آنان خواه بر ديگرى. آيا به نظر تو آزار به آنان شديدتر است يا آزار به فرشتگان مراقب اعمال تو و فرشتگان مقرب الهى و يا آزار به ما؟»
مرد گفت: البته آزار به فرشتگان و شما. امام فرمود: تو فرشتگان و ما را آزردى و عمل خود را باطل كردى. مرد پرسيد: چرا باطل كردم و شما را آزردم؟ فرمود: اينكه گفتى: «چگونه باطل نمودم با اينكه از شيعيان خالص شما هستم؟» واى بر تو! آيا مى‏دانى شيعه خالص ما كيست؟ شيعه خالص ما «حزبيل» مؤمن آل فرعون و «حبيب نجار» صاحب يس و... و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار هستند. تو خود را در صف اين فراد برجسته قراردادى و ما و فرشتگان را آزردى.
آن مرد بعد از اعتراف به تقصير و استغفار، پرسيد: پس چه بگويم؟ امام فرمود: بگو من از دوستان شما هستم. دوستان شما را دوست دارم و دشمنان شما را دشمن مى‏دارم. او چنان گفت و امام جواد عليه ‏السلام فرمود: «اَلاْنَ قَدْ عادَتْ اِلَيْكَ مَثُوباتُ صَدَقاتِكَ وَزالَ عَنْها الاِْحْباطُ؛ (10) الان پاداشهاى بخشش هايت به تو بازگشت و حبط و بى‏اثرى از آنها زايل شد.»

- پاورقی -

9. بقره/264.
10. تفسير منسوب به امام حسن عسكرى عليه‏السلام ، ص314؛ بحارالانوار، ج68، ص159.

نوشتن دیدگاه