(دين) در معانى متعدد گفته مى شود مانند (جزاء)، (پاداش) و(طاعت)، چنانکه بر مجموع تعاليم اعتقادى واخلاقى وعملى که از سوى خدا به وسيله پيغمبر به مردم ابلاغ مى شود، (دين) مى گويند بلکه گاه بر مطلق اينگونه تعاليم اگر چه از جانب خدا نباشد دين اطلاق مى شود.
در قرآن مجيد (دين) در اين معانى آمده است، مثلاً به معنى (پاداش) و(جزاء) در سوره فاتحه الکتاب مى فرمايد: (مالک يوم الدين)،(1) مالک روز جزاء ودر آيه پنجم سوره البينه در معنى طاعت مى فرمايد: (وما اُمروا الا ليعبدوا الله مخلصين له الدين)(2) (امر نشده اند مگر اينکه خدا را عبادت کنند در حالى که طاعت را براى او خالص کنند).
وهمچنين آيه (ومن أحسن ديناً ممن أسلم وجهه لله وهو محسن)(3) (طاعت چه کسى بهتر است از کسى که روى خود را براى خدا تسليم کند واو نيکوکار باشد) که بعضى از مفسرين فرموده اند: مقصود از دين، طاعت است.
ودر معناى مجموع تعاليم اعتقادى واخلاقى وعملى در مثل اين آيات آورده شده است (ان الدين عند الله الاسلام)(4) (همانا دين در نزد خدا اسلام است). (ومن يبتغ غير الاسلام ديناً فلن يقبل منه)(5) (هر کس که غير از اسلام دينى را انتخاب کند از او پذيرفته نخواهد شد).
بنا بر اينکه از (اسلام) در اين دو آيه همان معنى علمى واصطلاحى که اسم است براى دينى که بر حضرت خاتم الانبياء نازل شده است قصد شده باشد، چنانکه ظاهر آيه هم همين است.
ومثل آيه (هو الذى أرسل رسوله بالهدى ودين الحق ليظهره على الدين)(6) (او کسى است که پيامبرش را با هدايت ودين حق فرستاد تا بر تمام اديان غالب گرداند).
ودر هر دو معنى اخير (يعنى آنچه از جانب خدا نازل شده ومطلق برنامه هاى اعتقادى وعملى اگر چه از جانب خدا نباشد) در اين آيه آمده است (لکم دينکم ولى دين)(7) (دين شما از آن شما ودين من از آن من). که خطاب رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) به کفار است.
واز آياتى که در آن از (دين)، کل آنچه بر پيامبر نازل مى شود قصد شده است، اين آيه از سوره شورى است.
(شرح لکم من الدين ما وصّى به نوحا والذى أوحينا اليک وما وصّينا به ابراهيم وموسى وعيسى أن أقيموا الدين ولا تتفرقوا فيه)(8) (خدا شرع وآئينى که براى شما مسلمين قرار داد حقايق واحکامى است که نوح را هم به آن سفارش کرد وبر تو نيز همان را وحى کرديم وبه ابراهيم وموسى وعيسى هم آن را سفارش نموديم که دين خدا را بر پا داريد وهرگز تفرقه واختلاف در دين نکنيد).

 - پاورقی -

(1) سوره حمد، آيه3.
(2) سوره بينه، آيه5.
(3) سوره نساء، آيه125.
(4) سوره آل عمران، آيه19.
(5) سوره آل عمران، آيه85.
(6) سوره توبه، آيه33 وسوره صف، آيه9.
(7) سوره کافرون، آيه6.
(8) سوره شورى، آيه13.

نوشتن دیدگاه