در احتجاج طبرسى و ديگر كتب مى فرمايد فكتب عليه السلام شقوا متلاطمات أمواج الفتن بحيازيم سفن النجاة و حطوا تيجان أهل الفخر بجمع اهل الغدر و استضاؤا بنور الأنوار و اقتسموا مواريث الطاهرات الابرار و احتقبوا ثقل الاوزار بغصبهم نحلة النبى المختار فكانى بكم تترددون فى العمى كما يتردد البعير فى الطاحونة اما و الله لو اذن لى بما ليس لكم به علم لحصدت رؤسكم عن أجسادكم كحب الحصيد بقواضب من حديد و لفلقت من جماجم شجعانكم ما أقرح به آماقكم و أوحش به مجالكم فانى منذ عرفتمونى مردى العساكر و مفنى الجحافل و مبيد خضرائكم و محمد ضوضائكم و جزار الدوارين اذ أنتم فى بيوتكم معتكفون و انى لصاحبكم بالأمس لعمر ابى لم تحبوا فينا الخلافة و النبوة و أنتم تذكرون أحقاد بدر و ثارات احد و الله لو قلت ما سبق من الله فيكم لتداخلت اضلاعكم فى اجوافكم كتداخل اسنان دوارة الرحى فان نطقت تقولون حسد و ان سكت فيقال جزع ابن ابى طالب من الموت هيهات هيهات ان الساعة يقال لى هذا و أنا الموت المميت خواض المنيات جوف ليل خامد حامل السيفين الثقيلين و الرمحين الطويلين و مكسر الرايات فى غطامط الغمرات و مفرج الكربات عن وجه خير البريات أيهنوا فو الله لابن أبى طالب آنس بالموت من الطفل الى محالب امه هبلتكم الهوابل لو بحت بما أنزل الله فيكم فى كتابه لاضطربتم اضطراب الارشية فى الطوى البعيدة و لخرجتم من بيوتكم هاربين و على وجوهكم هائمين و لكن اهون و جدى حتى ألقى ربى بيد جزاء صفرا من لذاتكم خلوا من طحناتكم فما مثل دنياكم عندى الا كمثل غيم علا فاستعلى ثم استغلظ فاستوى ثم تمزق فانجلى رويدا فعن قليل ينجلى لكم القسطل فتجدون ثمر فعلكم مرا أم تحصدون غرس أيديكم ذعافا ممزقا و سما قاتلا و كفى بالله حكيما و برسول الله خصيما و بالقيمة موقفا و لا أبعد الله فيها سويكم و لا اتعص فيها غيركم و السلام على من اتبع الهدى.
اللغة: حيازيم جمع حيزوم استخوان پيش سينه را گويند و مراد در اينجا سينه كشتى است كه موج دريا را مى شكافد.
احتقبوا من الحقب و هو الرسن ريسمانى را گويند كه شتر را با او محكم ببندند هذا اذا كان على وزن فرس و اما بضمتين جمعه احقاب و منه لابثين فيها احقابا اى زمانا كثيرا.
قواضب جمع قضب و هو السيف.
جماجم جمع جمجمه و هو عظم الراس المشتمل على الدماغ.
اقرح من القرح و هو الجرح يعنى جراحت شمشير و تير و نيزه.
آماقكم من مأق على وزن ضرب و من ماق بر وزن رام و مؤق العين بارة ساكنة طرفها مما يلى الانف يعنى از ضرب شمشير چشمهاى شما را به صورتهاى شما جارى خواهم كرد.
مجال محل جولان مردى من الردى و هو الهلاك.
جحافل جمع جحفل بتقديم الجيم بر وزن جعفر به معنى كثرت لشكر و خيل عساكر است.
مبيد خضرائكم جمع اخضر و مراد در اين مقام جوانان پر قوت شيرافكن است.
ضوضاء العويل و البكاء كنايتا عبارة اخراى صرخه است كنايه از اينكه در غزوات اگر شجاعى از كفار به ميدان مى آمد همه از ترس ناله و گريه مى كردند تا من او را به قتل مى آوردم و شما را راحت مى كردم و خاموش كننده صرخه ى شما بودم.
جزار ذبح كننده شتر را گويند كنايه از كثرت قتلى به دست او.
معتكفون من الاعتكاف و هو اللبس و المبيت فى مكان.
احقاد جمع حقد وهر الضغن يعنى كينه به دل گرفتن.
ثارات جمع ثار به معنى الذجل يعنى خونخواه و طلب كننده خون.
اضلاع جمع ضلع كنايه از اينكه از كثرت خوف دندانها شما در هم شكند مثل اينكه هنگام دور زدن سنگ آسيا گندم را نرم كند.
خواض من الخوض بمعنى فرو رفتن.
غطامط در قاموس گويد بحر غطامط بالضم عظيم الامواج و اضطراب و موج و غليان ديك را گويند كناية از شدت حرب.
ايهنوا من الهون الرفق و اللين.
محالب جمع ملحب موضع اللبن و هو الثدى
هبلتكم الهوابل اى ثكلتكم الثوكل و الهبول بفتح الهاء من لا يبقى لها ولد الهبول البكول.
بحت و البحت كفلس الخالص من كل شى و الخبر الذى ليس معه غيره و بحت اى اخبرتكم بالشبهات لا تعرفونها غيرى.
الارشية جمع رشاء و هو حبل يتوصل به الى ماء البئر و الطوى البئر.
هائمين من هام يهيم و رجل هائم و هيوم اى متحير و الهيام بالضم كالجنون من العشق.
الوجد الغضب جزاء يد مقطوع صفر الكف الخالى من الشى ء طحنايكم من الطحن و هو الدقيق كنايه از آنچه اندوخته بودند از زخارف دنيا تمزق اى تقطع
القسطل الغبار زعاف كغراب السم المهلك و القتل السريع اتعس اى ضعف
ترجمة يعنى تلاطم موجهاى فتنه ها را با سينه هاى كشتى نجات شكافتيد (كنايه از اين كه به پشتيبانى رسول خدا از وادى ضلالت به شاهراه هدايت آمديد و از بت پرستى به خداپرستى رو آورديد) و تاجهاى ارباب تكبر و تنمر از فرق ايشان فروگذاشتيد و جمعيت اهل ذر را پراكنده نموديد و از پرتو نور محمدى استضائه و روشنى گرفتيد
(يعنى صاحب دين و شرف و سعادت شديد) ولى در پايان كار بعد از رسول اكرم ميراث اهل بيت را به غصب مابين خود تقسيم كرديد و بار گناهان و معاصى را به سبب غصب كردن نحله و بخشش پيغمبر مختار بر پشت خود تنگ بربستيد گويا نگرانم كه شما در ضلالت و كورى و لجاجت و عناد تردد مى نمائيد مانند تردد شتر آسيا كه با چشم بسته دور سنگ آسيا گردش مى كند و چنان پندارد كه مسافتهائى طى كرده به خدا قسم اگر به چيزى كه شما به آن دانا نيستيد رخصت مى داشتم سرهاى شما را با شمشير برنده مى درويدم مانند دروگرى كه با داس خود گندم و جو را درو مى كند و با ذوالفقار آبدار فرقهاى شما را مى شكافتم و وسعت زمين را بر شما تنگ مى كردم شما خود مى دانيد و مرا كاملا از روز اول شناخته ايد كه تباهى لشگرها و فناى عسگرها و كشنده جيوش شما و فرونشاننده خروش شما من بودم و پهلوانان شيرافكن و جوانان كوه كن را پايمال آجال مى نمودم و مانند جزارى كه حرص بر نحر شتر دارد من در ميدان قتال داد مردى مى دادم و شما در خانه هاى خود ساكن و آرميده بوديد، قسم به جان پدرم كه شما از راه بغض و حسد دوست نداشتيد كه خلافت و نبوت در خانواده ما بپايد شما هنوز از مبارزت و مناجزت غزوه بدر افسرده و از ثارات يوم احد پژمرده ايد كه چرا صناديد قريش به دست من به خاك هلاك افتادند و شما هرگاه كينه هاى بدر و احد را كه من خون مشركين را ريخته ام متذكر مى شويد آتش خشم شما زبانه زدن مى گيرد به خدا قسم اگر آن عذاب و عقاب را كه خداوند براى شما مقرر داشته بر زبان آرم و پرده از روى كار بردارم از خوف و دهشت پهلوهاى شما در هم فرورود مثل فرورفتن دندانهاى گرداننده آسيا كه در حال آسيا كردن به هم مى فشارد (كنايه از استيصال و نابود شدن است) من با شما چگونه معامله كنم) اگر از حق خود سخن بگويم مى گوئيد پسر ابوطالب بر ما حسد مى برد و اگر ساكت نشينم مى گوئيد پسر ابوطالب از مرگ ترسيد هيهات هيهات آيا در اين مقام چنين سخنى در حق من گفته مى شود با اين كه من آن كس باشم كه در غمرات مرگ فرورم و در غلواى جنگ با دو نيزه و دو شمشير داد مردى مى دهم و صفها را در هم مى شكنم و شجاعان نامى را طعمه تيغ بى دريغ مى گردانم و رايات سپهسالار هر لشگرى را در هم مى شكنم و در تاريكى شب باك ندارم كه در درياى مرگ فرو شوم من بودم كه غبار غم و اندوه را از روى سيد بشر صلى الله عليه و آله و سلم زايل مى كردم، آرام باشيد آيا چه خيال در حق من مى كنيد به خدا قسم كه پسر ابوطالب چنان انس به مرگ دارد كه طفل به پستان مادر انس دارد، مادرهاى شما در مصيبت و عزاى شما بنالند اگر آنچه را كه خداوند متعال در قرآن براى شما نازل كرده روشن سازم چنان اضطراب كنيد كه رسن طويل در چاه عميق اضطراب كند و سراسيمه از خانه هاى خود بيرون شويد و سر به بيابان گذاريد و لكن من آتش وجد و خشم خود را فرو مى نشانم تا وقتى كه خداى خويش را ملاقات بنمايم با دست خشكيده و خالى از آنچه را كه به آن سرخوشيد و آن را لذت پنداريد چون مثل دنياى شما در نزد من مثل ابرى است كه برآيد و بالا رود سپس غلظت و سختى پذيرد سپس پاره پاره شده منجلى شود بدانيد همان طورى كه ابر دوام ندارد و ثباتى از براى او نيست و به زودى محو و نابود گردد عمل شما هم چنين خواهد بود، آرام باشيد عنقريب است كه اين غبار برطرف شود و پاداش قبايح اعمال خود را بنگريد و آنچه كشته ايد بدرويد و ميوه افعال خود را كه سخت تلخ است بجشيد و از شجرى كه به دست خود غرس كرده ايد كه حاصل آن زهر هلاهل و كشنده است بهره بريد كافى است روزى كه قيامت موقف است و خداوند عدل حاكم و رسول خدا خصم شما خواهد بود، خداوند متعال دور نكند از رحمت خود مگر شما را و دوچار هلاكت نسازد مگر شما را و سرنگون ننمايد مگر شما را.

نوشتن دیدگاه