ƒ49 «قالُوا تَقاسَمُوا بِاللهِ لَنُبَيِّتَنَّهُ وَ أَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ ما شَهِدْنا مَهْلِکَ أَهْلِهِ وَ إِنّا لَصادِقُونَ»
 
ترجمه :
49. گفتند به يكديگر كه قسم ياد كنيد آن هم قسم بالله كه هرآينه شبانه و مخفيانه بريزيم بر سر صالح و كسانى كه اهل او هستند و آن‌ها را به قتل رسانيم. پس از آن مى‌گوييم به ولىّ مقتول كه ما خبر نداشتيم و مشاهده نكرديم محل قتل و هلاكت او را و محققاً ما هرآينه [از] راستگويان هستيم[1] .
   
تفسير :
[تصميم قوم ثمود به قتل صالح و نقشه براى انكار آن]
(قالُوا) مرجع ضمير همان (تِسْعَةُ رَهْطٍ) است. آن نُه نفر به يكديگر مشاوره كردند و قرار داد كردند [و گفتند] (تَقاسَمُوا بِاللهِ) قسم به خدا ياد كنيد. يكى از امورى كه بر انسان واجب مى‌شود قَسم است كه يمين مى‌گويند، و قسم شرعى: بالله وتالله و والله است كه سه قِسم است و بايد متعلق قَسم امر مباح يا مستحب يا واجب باشد. قَسم بر فعل حرام يا ترك واجب منعقد نمى‌شود به خلاف نذر و عهد كه بايد متعلق او راجح باشد و مخالفت قسم كفاره دارد يا عتق رقبه[2]  يا كِسوه ده نفر[3]  يا اطعام ده نفر و اگر متمكن نيست سه روز روزه بگيرد، چنانچه مى‌فرمايد: (فَكَفّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ ذلِکَ كَفّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُوا أَيْمانَكُمْ)[4] ، لكن اين قسم بر قتل نبى و مؤمنين بود، مثل نذرى كه اهل شام كردند كه اگر حسين كشته شد و يزيد فتح كرد مسجد بسازند و پنج مسجد هم بنا كردند كه در لسان ائمّه تعبير به مساجد ملعونه فرمودند[5] .
  (لَنُبَيِّتَنَّهُ وَ أَهْلَهُ)، يعنى شبانه در موقعى كه خواب هستند برويم آن‌ها را به قتل رسانيم، مثل ليلة المبيت كه كفار قريش اطراف خانه پيغمبر را گرفتند كه او را به قتل برسانند و حضرت هجرت فرمود و على در جاى پيغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) خوابيد و شرحش اينكه شورا كردند در امر حضرت رسول، بعضى گفتند: حبس، بعضى گفتند: اخراج بلد، بعضى گفتند: يك نفر او را به قتل رساند و ديه او را مجتمعاً مى‌دهيم. شيطان به صورت پير مرد نجدى آمد و تمام آن‌ها را رد كرد و رأى داد از هر قبيله يك نفر مجتمع شوند [تا] چهل نفر [بشوند] و شبانه او را به قتل رسانند[6]  (ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ) اگر ولىّ و صاحب دم مطالبه تقاص كردند،  مى‌گوييم ما خبر نداريم قاتل كيست (ما شَهِدْنا مَهْلِکَ أَهْلِهِ) ما نبوديم و نديديم محل هلاكت آن‌ها را و قاتل را نمى‌شناسيم و به زبان امروزه خون او را پامال مى‌كنيم و مى‌گوييم: (وَ إِنّا لَصادِقُونَ).

_______________________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: با هم گفتند: با يكديگر سوگند بخوريد كه حتماً به صالح و كسانش شبيخون مى‌زنيم، سپس به ولىِ او خواهيم گفت: ما در محل قتل كسانش حاضر نبوديم، وما قطعاً راست مى‌گوييم.
[2] .  عتق رقبه: آزاد كردن بنده.
[3] .  پوشانيدن : تهيه پوشاك ده نفر.
[4] .  و كفاره‌اش خوراك دادن به ده بينواست، از غذاهاى متوسطى كه به كسان خود مى‌خورانيد، يا پوشيدن آنان يا آزاد كردن بنده‌اى. و كسى كه هيچ يك از اين‌ها را نيابد بايد سه روز روزه بدارد. اين است كفاره سوگندهاى شما وقتى كه سوگند خورديد و سوگندهاى خود را پاس داريد. سوره مائده: آيه 89.
[5] .  عبارتند از: مسجد ثقيف ، مسجد أشعث ، مسجد جرير، مسجد سماك ومسجد حمزاء كه بر قبر يكى از فراعنه بنا شد. كافى: ج3، ص490، ح1؛ الخصال: باب الخمسة، ص300؛تهذيب الأحكام: ج3، ص250، ح5 و بحار الأنوار: ج97، ص438، ح10.
[6] .  ر. ك: تفسير البحر المحيط: ج5، ص18؛ تفسير الأصفى: ج1، ص455؛ تفسير الصافى: ج2،ص325؛ بحار الأنوار: ج29، ص 295 واللمعة البيضاء: ص679.

نوشتن دیدگاه