47 «قالُوا آطَّيَّرْنا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ قالَ طائِرُكُمْ عِنْدَ اللهِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ»     
 
ترجمه :
47. گفتند: هر بلا و مصيبتى كه به ما وارد مى‌شود در اثر شومى تو و كسانى كه به تو گرويده‌اند است. فرمود: اين بلاها و مصايب از جانب پروردگار است؛ در اثر كفر و شرك و معاصى شما، بلكه شما قومى هستيد كه به سوء اعمال خود گرفتار مى‌شويد[1] .
 
تفسير :
[مسأله تطيّر و حديث رفع]
(قالُوا اطَّيَّرْنا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ) «طيره» فال بد زدن است به خلاف تفأل كه فال نيك است و در حديثِ رفع از پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است كه فرمود :
«رُفِعَ عَن اُمّتي تِسعَةٌ؛ نُه چيز اثرش از امت من برداشته شده» :
«السَهْوُ، و النِسيانُ، ومالا يُطيقُونَ، وما اضْطُرُّوا اِليه، وما استُكْرِهُوا عليه، وما لا يَعْلَمُونَ، و الطيَرَةُ و الحَسَدُ، و الوَسْوَسَةُ في الخَلقِ»[2] ، يعنى آثارش و مؤاخذه    آن‌ها برداشته شده و در حديث است: «تَفَاءَلُوا بالخيرِ تَجِدُوُه»[3] .
 
[تطيّر ثمود به حضرت صالح  (علیه السّلام)]
طيره را تشأم مى‌گويند و فال نيك را تفأل مى‌نامند. اين قوم ثمود به حضرت صالح گفتند كه اين ابتلائات ما از شومىِ تو و مؤمنينِ به تو است. امروز هم از اين تطيّرات بسيار است. هر بلائى كه به هر كس مى‌رسد مى‌گويد از شومى قدم فلان است يا شب يكشنبه و چهارشنبه ديدن مريض آمده يا صيحه فلان مرغ است يا اول صبح مقابلش سگ بيايد يا زن بيايد و امثال اين‌ها و اگر نعمتى به آن‌ها برسد از شانس خود مى‌پندارند.
(قالَ طائِرُكُمْ عِنْدَ اللهِ) اثر معاصى و طغيان و سركشى و كفر و شرك و فساد و ظلم و تعدى خود شماهاست كه خداوند در دنيا و آخرت گرفتارتان مى‌كند، چنانچه مى‌فرمايد: (وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ)[4]  و آيات بسيار در قرآن داريم كه تمام اين بلاهايى كه بر امم سابقه  نازل شد در اثر كفر و شرك و تكذيب انبيا بوده.
 
[معناى فتنه]
(بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ) «فتنه» دو معنى دارد [كه] هر دو معنى در اينجا صادق است: يكى، به معنى فساد، چنانچه مى‌فرمايد: (وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ)[5] ، يعنى شما قومى هستيد كه بسيار فساد مى‌كنيد و ديگر، به معنى افتتان و اختبار[6]  و امتحان، چنانچه مى‌فرمايد: (أَ حَسِبَ النّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ * وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ)[7]  الآيه، يعنى خداوند شما را امتحان مى‌كند.

________________________________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: گفتند: «ما به تو و به هر كس كه همراه توست شگون بد زديم». گفت :«سرنوشت خوب و بدتان پيش خداست، بلكه شما مردمى هستيد كه مورد آزمايش قرارگرفته‌ايد».
[2] .  سهو و فراموشى، آنچه بدان طاقت ندارند، چيزى را كه به آن مضطر شدند، آنچه بر آن مُكرَه شدند، چيزى را كه نمى‌دانند، فال بد زدن، حسد، گمان سوء در حق برادران دينى.الخصال: باب  هشتم، ص417، ح9؛ تفسير نور الثقلين: ج1، ص302؛ وسائل الشيعة: ج15،ص369، ح1 و بحار الأنوار: ج5، ص303، ح14.
[3] .  فال نيك بزنيد و گمان خير و خوب داشته باشيد تا آن را بيابيد و به دست آوريد. تفسيرالميزان: ج19، ص77 و ميزان الحكمة: ح8، ص3124.
[4] .  و هر گونه مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست و خدا از بسيارى درمى‌گذرد. سوره شورى: آيه 30.
[5] .  فتنه از قتل بدتر است. سوره بقره: آيه 191.
[6] .  افتتان: در فتنه افتادن؛ اختبار: آزمودن، آزمايش.
[7] .  آيا مردم پنداشتند تا گفتند ايمان آورديم، رها مى‌شوند و مورد آزمايش قرار نمى‌گيرند؟ و به يقين كسانى را كه پيش از اينان بودند آزموديم. سوره عنكبوت: آيات 2 ـ 3.

نوشتن دیدگاه