26 «اللهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ»   
 
ترجمه :
26. الله كه نيست الهى مگر او، پروردگار عرش عظيم.
 
تفسير :
[ويژگى‌هاى عرش اعظم الهى]
در موضوع عرش اعظم الهى اخبار بسيارى داريم و اقوال زيادى. اما اقوال، حكما گفتند: عرش فلك اطلس است و غير مكوكب، يعنى ستاره‌اى در او نيست و محيط به كرسى است و كرسى در او ثوابت هستند، يعنى ستاره‌هاى ثابت و كرسى محيط بر هفت آسمان است كه در قرآن مى‌فرمايد: (وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ) و سماوات سبع فلك: زحل و مشترى و مريخ و شمس و زهره و عطارد و قمر كه سيارات مى‌گويند، هر كدام محيط به ما دون و آسمان اول كه فلك قمر باشد محيط به كره نار و محيط به كره هوا و او محيط به كره ماء و او محيط به كره زمين [كه] فقط يك ربع كره زمين از آب خارج است كه ربع مسكونش گويند، لكن اين عقيده امروز كشف خلافش شده كه تمام اين ستاره‌ها كراتى هستند در جو هوا و بسا چندين برابر كره شمس و از بُعد، آن‌ها به نظر كوچك مى‌نمايد. و در اخبار دارد كه عرش به قدرى بزرگ است كه خداوند ملكى خلق فرمود و مأمور شد نود هزار سال پرواز كرد و از اين طرف عرش به آن طرف نرسيد. خطاب شد: اگر تا نفحه صور پرواز كنى نخواهى رسيد[1]  و حَمَله عرش به قدرى با عظمت هستند كه زمين گنجايش آن‌ها را ندارد و جميع بركات از عرش نازل مى‌شود و ملائكه، اطراف عرش هستند :
«تَحُفُّ به الملائِكَةُ و تَنْشأُ البَرَكاتُ مِن جِهَتِهِ، و تُرفَعُ أعمالُ العِبادِ إليهِ و هُوَ أعظَمُ مَنْ خَلَقَ اللهُ»[2] .
  و مراد مخلوقات جسمانى است و الّا فوق عوالم جسمانى عوالمى است : عالم ارواح، عالم ملكوت، عالم انوار، عالم جبروت و در عالم انوار، اول مخلوق الهى، نور مقدس نبوى و انوار مقدسه ائمه طاهرين صلوات الله عليهم اجمعين[است] كه در زيارت جامعه مى‌خوانى :
«خَلَقَكُم اللهُ أنواراً فَجَعَلَكُم بِعَرشِهِ مُحْدِقِينَ»[3] .  
تا اينجا كلام هدهد تمام شد. حضرت سليمان به هدهد خطاب فرمود :

____________________________________________________

[1] .  تفسير التبيان: ج8، ص 90 ومجمع البيان: ج7، ص342 (با اندكى اختلاف).
[2] .  ملائكه به دور او مى‌گردند و بركات از تمام جهات او نشأت مى‌گيرد و اعمال بندگان به سوى عرش بالا مى‌رود و بزرگترين مخلوق الهى است. ر. ك: مجمع البحرين: ج3، ص152؛عوالى اللالى: ج4، ص100 و مستدرك سفينة البحار: ج7، ص163 (با اختلاف در الفاظ).
[3] .  خدا شما را آفريد و محيط به عرش خود گردانيد. من لا يحضره الفقيه: ج2، ص613؛المزار «مشهدى»: ص529؛ هدية الزائرين و بهجة الناظرين: باب زيارت جامعه، ص382 (بااندكى تفاوت).

نوشتن دیدگاه