21 «لاَُعَذِّبَنَّهُ عَذاباً شَدِيداً أَوْ لاََذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّى بِسُلْطانٍ مُبِينٍ»
 
ترجمه :
21. هرآينه او را عذاب مى‌كنم عذاب سختى يا او را سر مى‌برم يا [بايد] بياورد براى من دليل محكم و عذر موجهى.

تفسير :
[مكلف بودن حيوانات در اين جهان وچگونگى معامله با آن‌ها در روز قيامت]
از اين جمله استفاده مى‌شود كه حيوانات هم مكلف به تكاليف هستند و در مخالفت تكليف، استحقاق عذاب دارند. غايت الأمر عقوبت به آن‌ها در همين عالم است، فرداى قيامت عذاب جهنم ندارند و استحقاق بهشت هم ندارند. خداوند با آن‌ها چه معامله مى‌فرمايد؟ شايد محلى بر[اى] آن‌ها معيّن فرمايد، تعيّش كنند مثل مجانين و قاصرين از كفار و اطفال آن‌ها كه لياقت بهشت ندارند كه شرطش ايمان است و استحقاق عذاب هم ندارند چون مقصر نيستند.
 
[تنبيه هدهد و بيان عذابش]
(لاَُعَذِّبَنَّهُ عَذاباً شَدِيداً)، بعضى گفتند عذاب شديد كندن پر و بال اوست[1] ، و بعضى گفتند جاى دادن اوست در نزد حيواناتى كه ضد او هستند[2] ، كه گفتند: «روح را صحبت ناجنس عذابى است اليم»[3] ، و بعضى گفتند در آفتاب حبس مى‌كنم او را[4]  و ما مى‌گوييم حضرت سليمان بهتر مى‌داند كه چه
عذابى به او بكند.
(أَوْ لاََذْبَحَنَّهُ) او را ذبح مى‌كنم كه به قتل مى‌رسانم (أَوْ لَيَأْتِيَنِّى بِسُلْطانٍ مُبِينٍ) [بايد عذر موجهى بياورد مثلاً] مريض بوده يا در چنگال دشمن گرفتار شده يا پيش‌آمدى بر او شده كه مانع از حضور شده.

_____________________________________________________

[1] .  تفسير التبيان: ج8، ص88 و مجمع البيان: ج7، ص340.
[2] .  مجمع البيان: ج7، ص340 و الكشاف «زمخشرى»: ج3، ص143.
[3] .  تفسير بغوى: ج3، ص412.
[4] .  مجمع البيان: ج7، ص340 و زادالمسير: ج6، ص66.

نوشتن دیدگاه