67 «لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً هُمْ ناسِكُوهُ فَلا يُنازِعُنَّکَ فِى الاَْمْرِ وَ ادْعُ إِلى رَبِّکَ إِنَّکَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقِيمٍ»
 
ترجمه  :
67. از براى هر امتى ما قرار داديم و جعل نموديم منسك و طريقه‌اى را كه بايد به آن طريقه عمل كنند، پس منازعه نكنند با تو در امرى كه ما دستور داديم و دعوت فرما آن‌ها را به سوى پروردگار خود، محققاً تو هرآينه بر طريقه هدايت استقامت دارى و به طريق مستقيم هدايت مى‌فرمايى (1) .
 
تفسير :
[در بيان معناى حقيقى منسك ومحل عبادت]
(لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً)، بعضى گفتند: مراد از منسك محل عبادت (2) است كه معابد باشد مثل بِيَعْ (3)  و كنائس و مساجد، بعضى گفتند: مناسك حج است كه در امم سابقه بوده (4) . لكن ظاهر اين است كه مراد دستورات و فرايض كه انبيا مأمور بودند به ابلاغ به امت ، مثل صلات و صوم و زكات و امثال اين‌ها.
(هُمْ ناسِكُوهُ)، يعنى بايد عمل كنند نه اينكه عمل كرده باشند، زيرا اكثر افراد اُمم مخالفت انبيا كردند، فقط قليلى كه به آن‌ها ايمان آوردند.
(فَلا يُنازِعُنَّکَ فِى الاَْمْرِ)، يعنى در دستوراتى كه ما براى امت تو قرار داديم و جعل كرديم منازعه و محاجه نبايد بكنند، كه اين دستورات اسلامى مخالف با دستورات انبياى سلف هست، هر كدام به مقتضاى زمان و اشخاص و حكم و مصالح جعل شده و لذا نسخ در شرايع بوده ، شريعت نوح ناسخ شريعت آدم و كذلك ابراهيم و موسى و عيسى تا دين اسلام كه ناسخ جميع شرايع قبل بود، و در خبر دارد كه مراد از (الاْمْرِ) امرِ وصايت و ولايت اميرالمومنين  (علیه السلام) است. حديث منسوب به موسى بن جعفر از پدر بزرگوارش(علیهما السلام) است خلاصه مفادش اينكه پس از نزول اين آيه حضرت رسول مهاجر و انصار را جمع فرمود، و فرمود هر نبيى منسك داشته تا نبىّ آخر و على  (علیه السلام) منسك است بايد او را اطاعت كنيد و لزوم امام و اطاعت او دين است، لكن آن‌ها منازعه و مخالفت كردند (5) . و مكرر گفته‌ايم كه اخبار بيان مصداق اتم را مى‌كند، البته وجود امام و اطاعت او اعظم فرايض الهيه است كه بدون او، ايمان تحقق پيدا نمى‌كند ومنافى با عموم آيه نيست كه شامل جميع دستورات الهيه باشد.
(وَ ادْعُ إِلى رَبِّکَ) «دعوت» به توحيد و لزوم اطاعت اوامر او و ترك نواهى او.
(إِنَّکَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقِيمٍ) هدايت و ارشاد به صراط مستقيم [مى‌كند].

________________________________________________________________

  1.  ترجمه ديگر: براى هر امتى مناسكى قرار داديم كه آن‌ها بدان عمل كنند، پس نبايد در اين امر با تو به ستيزه برخيزند، به راه پروردگارت دعوت كن ، زيرا تو بر راهى راست قرار دارى .
  2.  ر. ك : تفسير التبيان: ج7، ص314؛ مجمع البيان : ج7، ص149 وجامع البيان: ج17،ص259 به بعد.
  3.  معابد يهود ونصارا.
  4.  ر. ك : تفسير مجمع البيان: ج7، ص168؛ تفسير التبيان: ج7، ص315.
  5.  تأويل الآيات: ج1، ص349 و تفسير البرهان: ج5، 317 ـ 318.

نوشتن دیدگاه