64 «لَهُ ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الاَْرْضِ وَ إِنَّ اللهَ لَهُوَ الْغَنِىُّ الْحَمِيدُ»
 
ترجمه  :
64. اختصاص دارد به ذات اقدس او آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است ، ومحققاً خداوند هرآينه او غنى بالذات است و ستايش مختص به اوست.
 
تفسير :
[هر آنچه در آسمان‌ها وزمين است از آن خداست]
(لَهُ) «لام» اختصاص است كه غير از او خالق و رازق شيئى نيست (إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ) (1) .
  (ما فِى السَّمواتِ) «سماواتِ» عالمِ بالا كه عبارت از اين كرات جويّه باشد شمس قمر كواكب كه بسا بسيار از اين كرات چندين هزار برابر كره زمين است وخود مى‌داند كه در هر يك آن‌ها چه اندازه خلق فرموده و ملائكه هستند تمام مشغول به عبادت كه حضرت رسول فرمود: در ليلة المعراج جاى يك قدم نبود از كثرت ملائكه (2)  و در عالم بالا عرش اعظم و كرسى كه احاطه بر جميع  
آسمان‌ها و زمين‌ها دارد (وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ) (3) ، و بيت المعمور و سدرة المنتهى و جنة المأوى و لوح و قلم و عالم ارواح و مالا يعلمه الّا الله.
(وَ ما فِى الاَْرْضِ) از جمادات، جواهر و فلزات و معادن و جبال وحجاره وتراب، و نباتات از اشجار و حبوبات و فواكه و ادويه‌جات و گياه، و حيوانات از حشرات و سباع و وحوش و طيور و انعام و جن و انس و غير اين‌ها.
 
[در بيان بعضى از صفات ثبوتيه پروردگار]
(وَ إِنَّ اللهَ لَهُوَ الْغَنِىُّ) با سه تأكيد كلمه «إن» و «لام» تأكيد و جمله اسميّه و غنى را اكثر تفسير كردند به بى‌نيازى و از صفات سلبيه شمردند كه گفتند :
نه مركب بود و جسم نه مرئى نه محل         بى‌شريك است و معانى تو غنى دان خالق
ولكن ما گفتيم : غنى از اعظم صفات ثبوتيه است به معنى دارايى كه لازمه او سلب احتياج است و همين جمله قبل شاهد بر اين معنى است.
(الْحَمِيدُ) «حمد» مختص به ذات مقدس اوست كه كامل است فوق الكمال و تمام است فوق التمام ذاتاً وصفتاً وفعلاً. الحمد لله رب العالمين (4) .

_______________________________________________________________________________

  1.  كسانى كه مى‌خوانيد از غير از خدا از اصنام اين‌ها قدرت ندارند خلق يك مگس را ولو تمام مجتمع شوند و به يكديگر كمك دهند بلكه اگر مگس چيزى از آن‌ها را ربود و سلب كرد قدرت پس گرفتن از او را ندارند، ضعيف است طالب و مطلوب. سوره حج : آيه 73.
  2.  ر. ك: تفسير قمى: ج1، ص396 ـ 397؛ بحار الأنوار: ج18، ص300، و ص321 و ناسخالتواريخ : (حضرت عيسى (علیه السلام) ): ج3، ص535 ـ 536.
  3.  كرسى او آسمان‌ها و زمين را در برگرفته است . سوره بقره : آيه 255.
  4.  شكر سزاوار پروردگار جهانيان است .

نوشتن دیدگاه