50 «فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ»
51 «وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِى آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ»
ترجمه :
.5. پس خبر مى‌دهم شما را كه كسانى كه ايمان آوردند و اعمال صالحه به جا آوردند از براى آن‌ها آمرزش و روزى با عزت و احترام است.
51. و كسانى كه سعايت كردند در آيات ما در حالى كه تعجيز مى‌كردند، اين‌ها اصحاب جحيم هستند (1) .
تفسير :
[فرجام نيكوى مؤمنِ شايسته كار]
(فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ) «ايمان» به جميع عقايد حقّه و به جميع «ما انزل على الرسول » و به جميع ضروريات دين و مذهب كه به انكار يكى از آن‌ها از ايمان خارج مى‌شوند. و اعمال صالحه ، اعمال نفسيّه ، اخلاق حميده و جوارحيّه ، واجبات الهيّه كه مصداق اتمّ آن‌ها خاندان عصمت و طهارت هستند كه از حضرت موسى بن جعفر (علیهما السلام) از پدر بزرگوارش كه فرمود :
«اُولئک آلُ مُحمّدٍ عليهم السلام» (2) .
و مصاديق بسيار دارد تا قيامت به مراتب مختلفه و درجات متفاوته.
(لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ)
اشكال:
آل محمّد : كه گناه نداشتند [و]احتياج به مغفرت ندارند. [پس طلب مغفرت آنان چه معنايى دارد؟]
جواب:
مغفرت آن‌ها غفران شيعيان و دوستان و بستگان به آن‌هاست در دعاى ابى حمزه (3) :
«إنْ أدْخَلْتَني النّار ففي ذلک سُرورُ عدوّک و إنْ أدْخَلْتَني الجنَّة ففي ذلِکَ سُرورُ نَبيّک و أنا و الله أعلم أنَّ سرور نبيّک أَحَبُّ إليک من سُرور عدوّک» (4) .
(وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِى آياتِنا) «سعايت» جدّيّت و سعى و كوشش است در ابطال آيات الهيّه و آيات الهى منحصر به آيات قرآن نيست تمام معجزات انبيا و ائمّه آيات الهى است . شخص انبيا و ائمّه بلكه علماى اعلام آيات الهى هستند، دستورات و فرامين خداوند آيات اوست.
(مُعاجِزِينَ) كه در مقام هستند پيغمبر و ائمه طاهرين و علماى دين و مومنين را عاجز كنند كه آن‌ها به مقاصد دينى خود نايل شوند (أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ)، در خبر مصداق اتمّ آن‌ها را بيان مى‌فرمايد :
«قال: هى الأربعة نفر يعني التَّيميّ و العدويّ و الاُمويَّيْن» (5)
و اين هم مصداق بسيار دارد كه شرحش خالى از محذور نيست.
__________________________________________________________________
1. ترجمه ديگر: پس آنان كه گرويده وكارهاى شايسته كرده‌اند، آمرزش وروزى نيكوبراى ايشان خواهد بود «50» وكسانى كه در [تخطئه ] آيات ما مى‌كوشند [به خيال خود]عاجز كنندگان ما هستند، آنان اهل دوزخند «51».
2. اينان خاندان محمد ـ عليهم السلام ـ هستند. تأويل الآيات: ج1، ص345 و تفسيرالبرهان: ج5، ص306، ح1.
3. مختصرى از زندگى نامه وى در همين تفسير، ج1، ص333 گذشت .
4. پروردگارا، اگر مرا به دوزخ افكنى ، اين شادى دشمن توست واگر مرا به بهشت ببرى ،اين شادى پيامبر توست . به خدا سوگند، آگاهم كه شادى پيامبرت نزد تو از شادى دشمنتدوست داشتنى‌تر است . زاد المعاد: ص101 و هدية الزائرين: ص522.
5. فرمود: آن‌ها چهار نفرند: از قبيله تَيم وعَدىّ واُمويان . گويا مقصود امام(علیه السلام) از اين چهارنفر اولى ودومى ومعاويه ويزيد است ؛ زيرا اولى از قبيله تيم ودومى ا ز عَدىّ ومعاويهويزيد از اولين خلفاى اُموى هستند وبيش از همه در قطع مودت ومحبت آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) مى‌كوشيدند. گفتنى است كه «عَدىّ » يا «عَدوىّ » دو تلفظ مختلف از اهل اين قبيله استوهر دو به يك معناست . تأويل الآيات: ج1، ص345، ح29 و تفسير البرهان: ج5،ص306، ح1.
