45 «فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها وَ هِىَ ظالِمَةٌ فَهِىَ خاوِيَةٌ عَلى عُرُوشِها وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ»
 
ترجمه  :
45. و چه بسيار از شهرستان‌ها و آبادى‌ها كه هلاك كرديم و از بين برديم و خراب كرديم و اين شهرستان‌ها ظالم بودند، يعنى اهل آن‌ها. پس آن شهرستان‌ها كوبيده شد بر سقف آن‌ها، يعنى سقف آن‌ها ريخته شد و عمارات آن‌ها خراب شد چون اهل آن‌ها هلاك شده بودند و چه بسيار چاه‌ها كه معطل مانده كسى نبود از آن‌ها آب بردارد و چه بسيار قصرهاى مشيّدة [= بلند بالا] وعمارات ملوكانه كه تمام بى‌مالك و بى‌صاحب افتاده (1) .
 
تفسير :
(فَكَأَيِّنْ)، يعنى چه بسا (مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها) «هلاك قُرا» يا به توسط خسف است و زلزله، يا به توسط آب است و سيل، يا به توسط باد است و باران، يا به توسط بى‌صاحبى و بى‌پرستارى است (وَ هِىَ ظالِمَةٌ)، يعنى اهل آن قُرا كه در حقّ انبيا و مومنين ظلم كردند كه در خبر است :
«المُلکَ يبقى مع الكفر و لا يبقى مع الظُّلم» (2) .
  (فَهِىَ خاوِيَةٌ عَلى عُرُوشِها)، به زبان ما طاق عمارت‌ها سقوط كرده و پائين آمده (وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ)، در تفسير اهل بيت  : «بئر معطلة» امام صامت است كه نمى‌روند از او اخذ احكام كنند (3) . و بعض مفسرين گفتند: بئرى بوده در زمان صالح كه چهار هزار از آن بئر آب برمى‌داشتند تمام هلاك شدند (4) ؛
لكن اين‌ها مصداق است . نوع شهرستان‌ها آب‌هاى بسيارى دارد كه پس از هلاكت اهل آن‌ها اين آبار (5)  معطل مى‌ماند، و تفسير ائمّه تأويل و تشبيه است، و آن هم مصاديق زيادى دارد مثل علماى اعلام در هر عصر و زمان كه بسيارى از ناس اعتنايى به آن‌ها ندارند [و]تقليد نمى‌كنند [و] استفاده نمى‌برند بلكه توهين و هتك مى‌كنند.
(وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ) «قصور» ملوك و اعيان و اشراف كه بدون مالك و صاحب افتاده مثل آثار باستانى در مملكت ما و در تفسير ائمّه  : است به امام ناطق تفسير فرموده (6) .

___________________________________________________________________

  1.  ترجمه ديگر : وچه شهرها را كه ستمكار بودند ـ هلاكشان كرديم واينك آن [شهرها]سقف‌هايشان فرو ريخته است و[چه بسيار] چاه‌هاى متروك وقصرهاى محكم ومرتفع .
  2.  مملكت وپادشاهى با كفر ورزيدن باقى مى‌ماند؛ ولى با ستمگرى برپا نخواهد ماند. جامعالاخبار: ص119. اين خبر منسوب به پيامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) است ودر منبع مزبور چنين آمده است  :«الملک يبقى بالعدل مع الكفر ولا يبقى الجور مع الإيمان ».
  3.  تفسير التبيان: ج7، ص325.
  4.  مجمع البيان: ج7، ص141.
  5.  آبار جمع «بئر» وبه معناى چاه‌هاست .
  6.  كافى: ج1، ص353، ح75؛ معانى الأخبار: ص111، ح1 و 2 و تفسير البرهان: ج5،ص303، ح2 و 3.

نوشتن دیدگاه