1 - امير المومنين - عليه السلام - هنگام ورود به صبح، سه بار مى فرمود:
691 - سبحان الله الملك القدوس.
يعنى: منزه است خداوند! آن پادشاه مقدس.
(آنگاه مى فرمود:.
اللهم انى اعوذ بك من زوال نعمتك و تحويل عافيتك، و من فجاه نقتمك، ون من درك الشقاء، و من سوء القضاء، و من شر ما سبق فى الكتاب. اللهم انى اسالك بعزه ملكك، و شده قوتك، و بعظم سلطانك، و بقدرتك على خلقك.
يعنى: خدايا! به تو پناه مى برم از زايل شدن نعمت و دگرگونى عافيتت، از عقوبت ناگهانى و رسيدن به شقاوت، از سر نوشت بد و از شر هر آنچه برايم نوشته و مقدار گرديده است. بار الها! از تو درخواست مى كنم و تو را قسم مى دهم به عزت حكومتت و نيروى شديدت و سلطنت عظيمت و قدرت بر خلقت.
آنگاه حاجت خود را طلب نما
2 - على - عليه السلام - صبح كه مى كرد مى فرمود:
692 - مرحبا بكما من ملكين حفيظين كريمين، املى عليكما ما تختاران ان شاء الله.
يعنى: آفرين بر شما اى دو فرشته حافظ و كريم! به خواست خداوند چيزى را بر شما املا مى كنم كه آن را براى من ذخيره سازيد.
آنگاه تا طلوع آفتاب به تسبيح و تهليل مشغول بود و همين كار را بعد از عصر نيز انجام مى داد.
3 - از حضرت باقر - عليه السلام - روايت شده است كه فرمود:
693 - قال رسول الله - صلى الله عليه و آله و سلم -: من سره ان يلقى الله يوم القيامه و فى صحيفته شهاده ان لا اله الله و ان محمدا رسول الله و يفتح له ثمانيه ابواب الجنه فيقال له: يا ولى الله، ادخل الجنه من ايها شئت فليقل اذا اصبح و اذا امسى:
اكتبا بسم الله الرحمن الرحيم، اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريك له، و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، و اشهدان ان الساعه اتيه لا ريب فيها، و ان الله يبعث من فى القبور، على ذلك احيى، و على ذلك اموت، و على ذلك ابعث حيا ان شاء الله، اقرءا محمدا منى السلام، الحمد لله الذى اذهب الليل مظلما بقدرته، وجاء بالنهار مبصرا برحمته خلقا جديدا، مرحبا بالحافظين، و يلتقت عن يمينه وحياكم الله من كاتبين، و يلتفت عن شماله.
يعنى: رسول خدا - صلى الله عليه و آله و سلم - فرمود: هر كسى كه دوست دارد روز قيامت خدا را ملاقات كند در حالى كه در نامه عملش ‍ شهادت لا اله الا الله و محمد رسول الله باشد و تمامى هشت درب بهشت به رويش گشوده گشته به او گفته شود: اى دوست خدا! از هر درى كه مى خواهى وارد بهشت شو، وقت دخول در صبح و دخول در شب بگويد:
(اى دو فرشته)! بنويسيد: به نام خداوند رحمان و رحيم، شهادت مى دهم كه معبودى جز خداوند نيست، تنهاست و شريكى ندارد و محمد - صلى الله عليه و آله و سلم - بنده و فرستاده اوست و شهادت مى دهم كه بى ترديد، لحظه قيامت آمدنى است و خداوند هر كس كه در قبر باشد را بر مى انگيزاند. بر اين اعتقاد زنده ام و بر همين مى ميرم و بر آن، دوباره زنده شده و مبعوث مى گردم ان شاء الله. از جانب من به محمد - صلى الله عليه و آله و سلم - سلام برسانيد. ستايش مخصوص خدايى است كه شب تاريك را به قدرتش برد و روز روشن را به رحمتش آورد و خلقت جديدى به او بخشيد. آفرين بر دو حافظ - در اين حال رو به سمت راست نمايد - و خداوند شما دو نويسنده را باقى بدارد - در اين حال رو به سمت چپ نمايد -.
4 - حماد بن عثمان از اما صادق - عليه السلام - روايت كرده است كه فرمود:
694 - من قال فى دبر كل صلاه الفجر قبل كلامه: رب صل على محمد و اهل بيته و قى الله وجهه من نفحات النار.
يعنى: هر كسى كه بعد از نما صبح قبل از سخن گفتن، بگويد: رب صل على محمد و اهل بيته، خداوند متعال چهره اش را از بادهاى آتش حفظ مى كند.
5 - از امام رضا - عليه السلام - روايت شده است كه فرمود:
695 - من قال فى دبر صلاه الغداه لم يلتمس حاجه الا تيسرت له و كفاه الله ما اهمه: بسم الله، و صلى الله على محمد واله، و افوض امر الى الله، ان الله بصير بالعباد، فوقاه الله سيئات ما مكروا، لا اله الا انت سبحانك انى كنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و كذلك ننجى المومنين حسبنا الله و نعم الوكيل فانقلبوا بنعمه من الله و فضل لم يمسسهم سوء ما شاء الله لا ما شاء الناس، ما شاء الله و ان كره الناس، حسبى الرب من المربوبين، حسبى الخالق: المخلوقين، حسبى الرازق من المرزوقين، حسبى الله رب العالمين، حسبى من هو حسبى، حسيبى من لم يزل حسبى، حسبى من كان منذ كنت لم يزل حسبى، حسبى الله لا اله الا هو عليه توكلت و هو رب العرش العظيم.
يعنى: هر كس كه بعد از نماز صبح اين جملات را بگويد، حاجتى التماس ‍ نكند مگر آنكه برايش آسان گردد و خداوند سبحان كارهاى مهمش را بر عهده خود مى گيرد: بسم الله و... به نام خدا و درود خداوند بر محمد و آلش، كارم را به خدا واگذار مى كنم كه او نسبت به بندگان بيناست. خداوند هم اين فرد را از حيله هاى بد آنان (دشمنان) نگه داشت (1). معبودى جز تو نيست، تو منزهى! من به خود ظلم كردم. پس اجابتش نموديم و از اندوه، نجاتش داديم و اين چنين، مومنين را نجات مى دهيم (2). خدا ما را بس ‍ است و او بهترين وكيل مى باشد. پس آن گروه مومن به نعمت و فضل خدا روى آوردند و بر آنان هيچ رنجى پيش نيامد (3).
هر چه خدا بخواهد نه آنچه مردم بپسندند، هر چه خدا بخواهد اگر چه مردم را خوش نيايد. خدايى كه پرورنده است، مرا بس است و نيازى به ديگران كه همه پروريده اند، ندارم. خدايى كه خالق است، مرا بس است و نياز به ديگران كه همه مخلوقند، ندارم. خدايى كه روزى رسان است، مرا بس است و نيازى به ديگران كه همه روزى خورند، ندارم خدايى كه رب العالمين است، مرا بس است.
بس است مرا كسى كه او مرا كفايت مى كند. بس است مرا كسى كه هميشه مرا كفايت مى كرد. بس است مرا كسى كه تا كنون هميشه مرا كفايت مى كرد. بس است مرا خدايى كه معبودى جز او نيست، بر او توكل مى كنم كه او پروردگار عرش عظيم است.
6 - با فضيلت ترين دعاى وقت زوال (اين است):
696 - اللهم انك لست باله استحد ثناك... (4).
و بهترين دعا براى لحظات پايانى روز جمعه، دعاى سمات و دعاى بعد از آن است كه گذشت (5).
7 - از امام باقر - عليه السلام - روايت شده است كه فرمود:
697 - كان رسول الله - صلى الله عليه و آله و سلم - اذا حمرت الشمس على راس قله الجبل هملت عيناه دموعا، ثم قال: امسى ظلمى مستجيرا بعفوك، و امست ذنوبى مستجيره بمغفرتك، و امسى خوف مستجيرا بامانك، و امسى ذلى مستجيرا بعزك، و امسى فقرى مستجيرا بغناك، و امسى وجهى البالى الفانى مستجيرا بوجهك الدائم الباقى. اللهم البسنى عافيتك، و غشنى رحمتك، و جللنى كرامتك، وقنى شر خلقك من الجن و الانس، يا الله، يا رحمن، يا رحيم.
يعنى: وقتى كه خورشيد بر قله كوه، سرخ مى شد اشك از چشمان رسول خدا - صلى الله عليه و آله و سلم - روان گشته، آنگاه، مى فرمود: امسى ظلمى... ظلم من شب مى كند در حالى كه به عفو تو پناهنده شده، گناهانم شب مى كنند، در حالى كه به آمرزش تو پناهنده شده، ترس من شب مى كند، در حالى كه به امان تو پناهنده شده، خوارى من شب مى كند، در حالى كه به عزت تو پناهنده شده، فقر من شب مى كند، در حالى كه به بى نيازى تو پناهنده شده، صورت كهنه و مرده من شب مى كند، در حالى كه به چهره دائم و باقى تو پناهنده شده. خدايا! لباس عافيت بر تنم بنما و با رحمتت مرا بپوشان، مجلل به لباس كرامتم نما و مرا از شر خلقت - جن و انس - نگاهدارى بفرما، اى خدا، اى رحمان! و اى رحيم!.
8 - از سليمان جعفرى روايت شده است كه گويد: شنيدم حضرت كاظم - عليه السلام - مى فرمود:
698 - اذا امسيت فنظرت الى الشمس فى غروب و ادبار فقل: بسم الله و بالله و الحمد لله الذى لم يتخذ صاحبه ولا ولدا ولم يكن له شريك فى الملك و لم يكن له ولى من الذل و كبره تكبيرا. و الحمد لله الذى يصف ولا يوصف. و الحمد لله الذى يعلم ولا يعلم، خائنه الاعين و ما تخفى الصدور، و اعوذ بوجه الله الكريم و بسم الله العظيم من شر ما ذرء و برء، و من شر ما تحت الثرى، و من شر ما ظهر و ما بطن، و من شر ما وصفت و ما لم اصف، والحمد لله رب العالمين.
يعنى: هنگام دخولت در شب، وقتى ديدى خورشيد در حال غروب و پشت كردن است بگو: بسم الله و... به نام خدا و به كمك او، ستايش ‍ مخصوص خدايى است كه نه همسرى اختيار كرد، و نه فرزندى، نه شريكى در حكومتش دارد و نه از روى ذلت، ياورى گرفته، او را بزرگ بدان. و ستايش مخصوص خدايى است كه او ديگران را توصيف مى كند ولى خود وصف نايد، ستايش مخصوص خدايى است كه مى داند ولى ذاتش ‍ ناشناخته است، نگاههاى نارواى چشمها و (رازهاى) نهان در سينه ها را مى داند.
پناه مى برم به روى با كرامتش و به نام با عظمتش از شر هر چه آفريد و خلق كرد، از شر هر چه زير گل مى باشد از هر آشكار و پنهان، از شر هر چه گفتم و نگفتم و ستايش مخصوص خدايى است كه پروردگار عالمين مى باشد.
(آنگاه) فرمود:
انها امن من كل سبع، و من الشيطان الرجيم، و من ذريته، وكل ما عظ ولسع، ولا يخاف صاحبها اذا تكلم بها لصا ولا غولا.
يعنى: اين امان است از هر درنده اى و از شيطان رانده شده و فرزندانش و از شر هر چه به دندان گيرد و بگزد، صاحب اين كلام اگر آن را بگويد، نه از دزد بترسد و نه از جن و شيطان.
رواى گويد: عرض كردم: من حيوانات درنده را شكار مى كنم و شبها در خرابات مى خوابم، لذا در وحشت بسر مى برم، فرمود:
قل اذا دخلت: بسم الله و بالله و ادخل رجلك اليمنى، و اذا خرجت فاخرج رجلك اليسرى و سم الله فانك لا ترى مكروها.
يعنى: وقتى وارد مى شوى با پاى راستت داخل شو و بگو: بسم الله و بالله، و وقتى هم كه خارج مى گردى، نام خدا را ذكر كن، و با پاى چپ خارج شو كه ناگوارى نخواهى ديد.
9 - صدوق (ره) با سندش تا عبد الله انصارى از خليل بكرى نقل كرده است كه كفت: شنيدم يكى از ياران ما مى گفت: على بن ابى طالب - عليه السلام - در هر روز از دهه ذيحجه اين كلمات را مى گويد:
699 - لا اله الا الله عدد الليالى و الدهور، لا اله الا الله عدد امواج البحور، لا اله الا الله و رحمته خير مما يجمعون، لا اله الا الله عدد الشوك و الشجر، لا اله الا الله عدد الشعر و الوبر، لا اله الا الله عدد القطر و المطر، لا اله الا الله عدد الحجر و لمدر، لا اله الا الله عدد لمح العيون، لا اله الا الله فى الليل اذا عسعس و فى الصبح اذا تنفس، لا اله الا الله عدد الرياح فى البرارى و الصخور، لا اله الا الله من اليوم الى يوم ينفخ فى الصور.
يعنى: لا اله لا الله، به تعداد شبها و روزها.
لا اله الا الله، به تعداد موجهاى درياها.
لا اله الا الله، در حالى كه رحمتش از آنچه كه ديگران جمع مى كنند بهتر است.
لا اله الا الله، به تعداد خارها و درختها.
لا اله الا الله، به تعداد موها و كركها.
لا اله الا الله، به تعداد قطره ها و بارانها.
لا اله الا الله، به تعداد سنگها و كلوخها.
لا اله الا الله، به تعداد چشم بر هم زدنها.
لا اله الا الله، در شب آن هنگام كه مى گذرد و در صبح آن هنگام كه مى درخشد و نور مى دهد.
لا اله الا الله، به تعداد بادها در صحراها و صخره ها.
لا اله الا الله، از امروز تا روزى كه در صور دميده شود.
سپس فرمود:
من قال ذلك فى كل يوم من ايام العشره عشر مرات، اعطاه الله بكل تهليله درجه فى الجنه من الدر و الياقوت، ما بين كل درجتين مسيره مائه عام للراكب المسرع، فى كل درجه مدينه فيها قصر من جوهر واحد لا فصل فيها، فى كل مدينه من تلك المدائن من الدور و الحصون و الغرف و البيوت و الفرش و الازواج و السرر و الحور العين و من النمارق و الزرابى و الموائد و الخدم و الانهار و الاشجار و الحلى و الحلل ما لا يصف خلق من الواصفين، فاذا خرج من قبره اضاءت كل شعره منه نورا و ابتدره سبعون الف ملك يمشون امامه و عن يمينه و شماله حتى ينتهى الى باب الجنه، فاذا دخلها قاموا خلفه و هو امامهم حتى ينتهى الى مدينه ظاهرها ياقوت حمراء و باطنها زبرجد خضراء فيها من جميع اصناف ما خلق الله عزوجل فى الجنه، و اذا انتهوا اليها قالوا: يا ولى الله، هل تدرى ما هذه المدينه بما فيها؟ قال: لا، قال: فمن انتم؟ قالوا: نحن الملائكه الذين شهدناك فى الدنيا يوم هللت الله عزوجل بالتهليل، هذه المدينه بما فيها ثوابا لك، و ابشر بافضل من هذا ثواب الله عزوجل حين ترى ما اعد الله لك فى داره دار السلام فى جواره عطاء الله لا ينقطع ابدا.
يعنى: هر كه، اين را در هر روز از دهه، ده بار بگويد: خداوند متعال در برابر هر تهليلش يك درجه در بهشتى از دو ياقوت به او عطا مى كند كه فاصله بين هر دو درجه از آن درجات به اندازه مسيرى است كه يك سوار كار تيز رو و به مدت صد سال بپيمايد، در هر درجه اش شهرى است، در آن، شهر، قصرى از گوهر يكپارچه اى كه فاصله اى در آن نيست، ساخته شده است. در هر شهر از آن شهرها آنقدر خانه ها، قلعه ها، غرفه ها، اتاقها، فرشها، همسرها، تختها، حورالعين، بالشها، بساطها، سفره ها، خادمها، نهرها، درختها، زيورها و لباسها وجود دارد كه هيچ توصيف كننده اى نتواند آن را به وصف آورد، و چنين فردى وقتى از قبرش خارج شد، هر مويى از موهاى بدنش، نورى مى دهد، هفتاد هزار ملك در مقابل و سمت راست و سمت چپش به حركت مى آيند تا او را به درب بهشت برسانند و وقتى وارد بهشت شد، آنان همه پشت سرش رفته او را در جلوشان قرار مى گيرد تا به شهرى مى رسند كه ظاهرش ياقوت سرخ است و باطنش زبرجد سبز، در اين شهر هر آنچه كه خداوند عزيز و جليل در بهشت خلق فرموده، وجود دارد، وقتى بدان رسيدند مى گويند:
اى ولى خدا! آيا مى دانى اين شهر با محتوياتش چيست؟ مى گويد: خير، شما كيستيد؟ مى گويند: ما فرشتگانى هستيم كه در دنيا روزى كه خداوند عزيز و جليل را تهليل مى كردى شاهد تو بوديم، اين شهر با محتوياتش، ثواب تو خواهد بود و تو را بشارت نيز بدهيم به برتر از اين و آن ثواب خداوند عزيز و جليل است، هنگامى كه ببينى آنچه را كه خداوند در خانه خودش - كه دار السلام است - برايت در جوارش فراهم كرده، عطايى الهى كه هرگز قطع نخواهد گرديد.
10 - روايت شده است كه روزى به ابن درداء گفته شد خانه ات آتش ‍ گرفت.
گفت: آتش نگرفت.
مخبر ديگرى آمد و گفت: خانه ات آتش گرفت.
گفت: آتش نگرفت.
فرد سومى آمد و باز اين جواب را از او شنيد. بعد روشن شد كه هر چه دور و بر خانه او بوده آتش گرفته بجز خانه ابن درداء به او گفتند: از كجا اين را فهميدى؟
گفت: شنيدم پيامبر اكرم - صلى الله عليه و آله و سلم - مى فرمود:
700 - من قال هذه الكلمات صبيحه يومه لم يصبه سوء فيه، و من قالها فى مساء ليلته لم يصبه سوء فيها و قد قلتها وهى هذه:
اللهم انت ربى لا اله الا انت، عليك توكلت و انت رب العرش العظيم، ولا حول ولا قوه الا بالله العلى العظيم، ما شاء الله كان و ما يشا لم يكن، اعلم ان الله على كل شى قدير، و ان الله قد احاط بكل شى ء علما، اللهم انى اعوذ بك من شر نفسى، و من شر قضاء السوء، و من شر كل ذى شر، و من شر الجن والانس، و من شر كل دابه انت اخذ بناصيتها، ان ربى على صراط مستقيم.
يعنى: هر كس كه اين كلمات را صبح هر روز بگويد، در آن روز بدى به او نمى رسد و هر كس كه در ابتداى هر شب آن را بگويد، در آن شب به او بدى نخواهد رسيد، من هم آن كلمات را گفتم كه اين چنين است: اللهم... با خدايا! تو پروردگار من هستى، معبودى جز تو نيست، بر تو توكل مى كنم در حالى كه تو رب عرش عظيمى، هيچ تحول و قوتى جز به واسطه خداوند على و عظيم نيست، هر چه او بخواهد انجام شده و آنچه را كه او نخواهد انجام نمى گيرد. مى دانم كه خداوند بر هر چيزى قادر است و علم او بر هر چيزى احاطه دارد.
بار الها! به تو پناه مى برم از شر نفس خود، از شر سرنوشت بد، از شر هر صاحب شر، از شر جن و انس، از شر هر جنبنده اى كه اختيار همه آنها به دست تو است، همانا پروردگار من به صراط مستقيم است.
----------------------------------------------------------------------------------
1-آيات 44 و 45 سوره مومن است در بيان كلام فردى از آل فرعون كه ايمان آورده بود و امداد الهى در خنثى ساختن حيله فرونيان.
2-آيات 87 و 88 سوره انبياست كه بيان مناجات حضرت يونس-عليه السلام-در شكم ماهى و حكم خداوند مى باشد.
3-آيات 173 و 174 سوره آل عمران، پاسخ شهداى جنگ احد است به و سوسه منافقان در ترك جهاد و بيان عاقبت كار آن شهداء.
4-متن كامل دعا چنين است:
اللهم انك لست باله استحد ثناك، ولا برب يبيد ذكرك، ولا كان معك شركاء يقضون معك، ولا كان قلبك من اله فنعبده و ندعك، ولا اعانك على خلقنا احد فنشك فيك، انت الله الديان فلا شريك لك، و انت الدائم فلا يزول ملكك.
انت اول الاولين، و اخر الاخرين، و ديان يوم الدين، يفنى كل شى ء و يبقى و جهك الكريم لا اله الا انت لم تلد فتكون فى العز مشاركا، و لم تولد فتكون مورثا هالكا، ولم تدركك الا بصار فتقدرك شجا ماثلا، و لم يتعاورك زياده ولا نقصان، ولا توصف باين ولا كيف ولا ثم ولا مكان، و بطنت فى خفيات الامور و ظهرت فى العقول بما نرى من خلقك من علامات التدبير.
انت الذى سئلت الانبياء عليهم السلام عنك، فلم تصفك بحد ولا ببعض بل دلت عليك من اياتك بما لا يستطيع المنكرون جحده لان من كانت السموات والارضون و ما بينهما فطرته فهو الصانع الذى بان عن الخلق فلا شى ء كمثله، و اشهد ان السموات و الارضين و ما بينهما ايات دليلات عليك تودى عنك الحجه و تشهد لك بالربوبيه، موسومات ببرهان قدرتك و معالم تدبيرك فاوصلت الى قلوب المومنين من معرفتك ما انسها من وحشه الفكر و وسوسه الصدر فهى على اعترافها بك شاهده بانك قبل القبل بلا قبل و بعد البعد بلا بعد، انقطعت الغايات دونك فسبحانك لا وزير لك، سبحانك لا عدل لك، سبحانك لا ضد لك، سبحانك لا ند لك، سبحانك لا تاخذك سنه ولا نوم، سبحانك لا تغيرك الازمان، سبحانك لا تنتقل بك الاحوال، سبحانك لا تاخذك سنه ولا نوم، سبحانك لا تغيرك الازمان، سبحانك لا تنتقل بك الاحوال، سبحانك لا يعييك شى ء، سبحانك لا يفوتك شى ء، سبحانك انى كنت من الظالمين الا تغفر لى و ترحمنى اكن من الخاسرين.
اللهم صل على محمد وال محمد عبدك و رسولك و نبيك و صفيك و حبيبك و خاصتك و امنيك على وحيك، و خازنك على علمك، الهادى اليك باذنك، الصادع با مرك عن وحيك، القائم بحجتك فى عبادك، الداعى اليك، الموالى لاوليائك معك، و المعادى اعداءك دونك، السالك جدد الرشاد اليك، القاصد منهج الحق نحوك، اللهم صل عليه واله افضل و اكرم و اشرف و اعظم و اطيب و اتم و اعم و ازكى و انمى و اوفى و اكثر ما صليت على نبى من انبيائك و رسول من رسلك و بجميع ما صليت على جميع انبيائك و ملائكتك و رسلك و عبادك الصالحين، انك حميد مجيد.
اللهم اجعل صلواتى بهم مقبوله، و ذنوبى بهم مغفوره، وسعيى بهم مشكورا، و دعائى بهم مستجابا ورزقى بهم مبسوطا، و انظر الى فى هذه الساعه بوجهك الكريم نظره استكمل بها الكرامه عندك ثم لا تصرفه عنى ابدا برحمتك يا ارحم الراحمين. (بحار. الانوار، ج 84، ص 59-60 طبع بيروت و مصباح المتهجد، ص 33-35).
5-ر.ك. حديث 107.
----------------------------------------------------------------------------
جمال و السالكين شيخ احمد بن فهد حلى (قدس سره الشريف)
ترجمه: حسين غفارى ساروى

نوشتن دیدگاه