در نهج البلاغه هر گونه اصلاحات سياسى، داخلى و خارجى با حفظ استقلال و آزادگى و نفى هر نوع بردگى و ظلم و استعمار (فرهنگى، اقتصادى و...) همراه است و امام على عليه السلام مى فرمايد:
نفس خود را از هر گونه پستى و حقارت باز دار... و هرگز برده ديگرى مباش كه خداوند تو را آزاد آفريده است و آن نيك و خير كه جز با شر و زشتى به دست نيايد، نيكى نمى باشد! (1)
در واقع مى توان گفت آنچه موافق عدل و خير و صلاح ملت كشور نباشد اصلاحات نيست. لذا وقتى به آن حضرت گفتند، مردم دل به دنيا بسته اند و معاويه با هدايا و پول، آنها را جذب مى كند شما هم از بيت المال به جاى تقسيم مساوى، به اشراف ببخش تا به تو گرايش پيدا كنند، فرمود:
آيا به من دستور مى دهيد براى پيروزى خود از جور و ستم استفاده كنم؟! به خدا سوگند تا عمر دارم و شب و روز برقرار است و ستارگان طلوع و غروب مى كنند، چنين كارى نخواهم كرد. (2)
اصلاحات از ديدگاه حضرت على عليه السلام با نفى و طرد تفكر ما كياوليسم و اينكه هدف وسيله را توجيه مى كند و يا آنكه براى از ميدان بيرون راند حريف، از هر حربه اى استفاده بايد كرد. همراه است، تا آنجا كه مى فرمايد:
ليكن اصلاح شما را با فساد كردن روح و از مسير گناه جايز نمى دانم... شما آن گونه كه باطل را مى شناسيد، از حق آگاهى نداريد و در نابودى باطل نمى كوشيد آن سان كه در نابودى حق تلاش مى كنيد (3)
و در پاسخ به عده اى نسبت به سياست هاى معاويه، مى گويد:
به خدا سوگند معاويه از من سياستمدارتر نيست، اما حيله گر و جنايتكار است، اگر فريب و نيرنگ، ناپسند نبود. من زيرك ترين و سياسى ترين افراد بودم، ليكن هر نيرنگى گناه و هر گناهى نوعى كفر و ناسپاسى است. (4)
و در نهراسيدن از پيمودن طريق حق و انجام اصلاحات واقعى مى فرمايد:
هرگز در راه راست و هدايت از كمى افراد نترسيد، زيرا اكثريت مردم به سفره اى گرد آمده اند كه سيرى آن كوتاه و گرسنگى آن طولانى و بسيار است! (5)
و نيز به عنوان يك سياستمدار هر گونه امتياز دهى بيجا به طلحه و زبير يا سازش و مداهنه نسبت به برخى كارگزاران ناصالح زمان عثمان را رد مى كند.
پيشواى پروا پيشگان امام على عليه السلام در اخلاق سياسى به هيچ وجه حاضر نبود از مرز قانون و عدل خارج شود، تا چه رسد به آنكه براى اصلاحات ظلم و ستم روا دارد! و مى فرمود:
به خدا سوگند اگر اقليم هاى هفتگانه را به آنچه در زير آسمان هاست به من بدهند كه خداوند را با گرفتن پوست جوى از دهان مورچه اى نا فرمانى كنم هرگز نخواهم كرد. (6)
و يا در كلامى ديگر مى فرمايد:
به خدا سوگند اگر شب را تا بامداد بر بسترى از خار سعدان به سر برم و يا در غل و زنجيرها كشيده شوم خوش تر دارم از آنكه خدا و رسولش را روز قيامت در حالى ملاقات كنم كه به برخى از بندگان ستم كرده و چيزى از اموال عمومى را غصب كرده باشم، چگونه بر كسى ستم كنم براى نفس ‍ خويش كه به سرعت به سوى كهنگى و پوسيده شدن مى رود و مدتها در خاكها مى ماند! (7)
---------------------------
1-و اكرم نفسك عن كل دنيه... و لا تكن عبد غيرك و قد جعلك الله حرا. نامه 31.
2-اتامرونى ان اصلب النصر بالجور فيمن و ليت عليه، و الله لا اطور به ما سمر سمير و ما ام نجم فى السماء نجما.... خطبه 126.
3-و لكنى لا ارى اصلاحكم بافساد نفسى،... لا تعرفون الحق كمعرفتكم الباطل و لا تبطلون الباطل كابطالكم الحق. خطبه 69.
4-و الله ما معاويه بادهى منى و لكنه يغدر يفجر و لولا كراهيه الغدر لكنت من ادهى و لكن كل غدرة فجره و كل فجره كفره. خطبه 201.
5-ايها الناس لا تستو حشوا فى طريق الهدى لقلة اهله.... خطبه 201.
6-و الله لو اعطيت الاقليم السبعة بما تحت افلاكها على ان اعصى الله فى نملة اسلبها جلب شعيرة ما فعلته. خطبه 224.
7-و الله لان ابيت على حسك السعدان مسهدا او اجر فى الاغلال مصفدا احب الى من ان القى الله الله و رسوله يوم القيامه ظالما لبعض العباد. خطبه 224.
----------------------
حسين ايرانى

نوشتن دیدگاه