33   « أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَجَعَلُوا للّه‏ِِ شُرَكاءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا يَعْلَمُ فِى الْأَرْضِ أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ وَصُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ وَمَنْ يُضْلِلِ اللّه‏ُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ »
ترجمه :
33. آيا پس از اينكه آن خداوندى كه قيام قدرتى و احاطه قيمومى و علمى دارد بر تمام نفوس به آنچه كسب مى‏كنند و عمل مى‏كنند و اين كفار و مشركين قرار دادند از براى خداوند متعال شريك‏هايى. بفرما به آن‏ها كه اين شركاى الهى را نام ببريد كيانند و در چه قسمتى شركت دارند يا به شما خبر دهند به چيزهايى كه هيچ مدرك علمى نيست براى آن‏ها در روى زمين يا فقط به ظاهر قول است دعوى بى‏دليل بلكه زينت داده شده از براى كسانى كه كافر شدند مكرها و حيله‏هاى آن‏ها و بسته شده بر آن‏ها راه حق و سعادت و كسى كه خداوند او را گمراه بداند پس نيست از براى او هدايت كننده‏اى.
تفسير:
«أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى كُلِّ نَفْسٍ»، به تمام خصوصياتش از باطن و ظاهر و اعمال و كردار او «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الاْءِنْسانَ وَنَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»[1].
«بِما كَسَبَتْ»، از امور قلبيه از عقايد و صفات نفسيه و افعال صادره از او «وَ جَعَلُوا»، اين مشركين و كفار «للّه‏ِِ شُرَكاءَ» مثل اصنام[2] و شمس و قمر و كواكب و ملك و جن و گاو و آتش و شجر و غير اين‏ها «قُلْ سَمُّوهُمْ» بفرما اين شركاى شما چه اسمى دارند و چه سمتى بر آن‏ها مى‏توان گذاشت؟ خالقيت، رازقيت، اماته [ = ميراندن ]، احيا [ = زنده كردن ]، حافظيت، منعميت، دافعيت و غير اين‏ها از صفات الهيه در اين شركاى شماست.
«أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا يَعْلَمُ فِى الْأَرْضِ»، آيا خبر مى‏دهند به خدا به چيزى كه خداوند نمى‏داند در زمين يعنى خدا مى‏فرمايد شريكى از براى من نيست. اين‏ها مى‏گويند شريك هست. آيا اين‏ها مى‏دانند آنچه را خدا نمى‏داند ؟ خداوندى كه «وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِى الْأَرْضِ وَلا فِى السَّماءِ»[3].
«أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ»، سر زبانى است بدون معنا و حقيقت مثل كسانى كه بيهوده سخن مى‏گويند.
«بَلْ زُيِّنَ» زينت دهنده شيطان است و هواى نفس و زخارف دنيوى و تقليد پيشينيان ، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ لكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ ما كانُوا يَعْمَلُونَ»[4].
«لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ» « مكر » اظهار خوبى و باطن بر خلاف ، حيله و تزوير و پلتيك[5] و تقلب و نفاق تمام اقسام مكر است.
«وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ» راه حق بر آن‏ها بسته شده و « صادّ سبيل » همين امور مذكوره است.
«وَ مَنْ يُضْلِلِ اللّه‏ُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ» « اضلالِ الهى » به خود واگذاشتن است، پس از آنكه قابل هدايت نباشد به واسطه قساوت قلب، سياهى دل، حب جاه و مال و كثرت معاصى. پس اگر تمام انبيا بخواهند او را هدايت كنند، ممكن نيست چون از قابليت افتاده، بايد او را رها كرد هرچه مى‏خواهد بكند ، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِى آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ»[6]؛«فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَيَلْعَبُوا حَتّى يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِى يُوعَدُونَ»[7]؛ «ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ»[8]، بلكه معامله با اين‏ها اين است كه:
------------------------------------------------------
[1] .  و هرآينه ما خلق فرموديم انسان را و مى‏دانيم آنچه خطور مى‏كند در قلب او از خيالات شيطانى و هواهاى نفسانى ولو بر احدى ظاهر نكند و ما نزديك‏تريم به او از رگ گردن. سوره ق: آيه 16.
[2] .  اصنام : بت‏ها .
[3] .  و هم وزن ذره‏اى، نه در آسمان و نه در زمين از پروردگار تو پنهان نيست. سوره يونس: آيه 61.
[4] .  ولى علت عدم تضرع آن‏ها قساوت قلب آن‏ها و زينت دادن شيطان اعمال زشت آن‏ها را در نظر آن‏هاست. سوره انعام: آيه 43 و آيات ديگر.
[5] .  مراد از پلتيك در اين‏جا سياست شيطانى است .
[6] .  و زمانى كه ديدى كسانى را كه تكلم مى‏كنند به سخريه و استهزا در آيات ما، پس اعراض فرما از آن‏ها. سوره انعام: آيه 68.
[7] .  پس واگذار آن‏ها را كه فرو روند در عقايد باطله خود و بازى كنند در هواهاى نفسانيه خود و زخارف دنيوى و مشغول شوند تا اينكه ملاقات كنند روز خود را كه قيامت باشد آنچه به آن‏ها وعده داده شده از عذاب الهى. سوره زخرف: آيه 83 و معارج: آيه 42.
[8] .  بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و آرزو[ها] سرگرمشان كند، پس به زودى خواهند دانست. سوره حجر: آيه 3 و آيات ديگر .

نوشتن دیدگاه