6   « وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَقَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ الْمثلاًتُ وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنّاسِ عَلى ظُلْمِهِمْ وَإِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقابِ »
ترجمه :
6. و طلب تعجيل مى‏كنند از شما بدى را پيش از خوبى و به تحقيق گذشت از پيش از آن‏ها امثالى و به درستى كه پروردگار تو هرآينه شديد است عقاب او.
تفسير:
[ در بيان استعجال بالسيئة قبل الحسنة و معناى مثلات ]
«وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ» «سيئه» مقابل «حسنه» است و استعجالِ سيئه، طلب عذاب است، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ إِذْ قالُوا اللّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيمٍ»[1].
و «حسنه» مغفرت الهى و مثوبات آخرتى است؛ يعنى اين‏ها به عوض اينكه ايمان بياورند و از خدا طلب مغفرت كنند، نسبت به اعمال گذشته‏شان از شرك و كفر و معاصى، طلب عذاب مى‏كنند. در قضيه غدير آن ملعون برخاست و گفت: اگر اين نصب على بر خلافت از جانب خداست، صاعقه بيايد و مرا بسوزاند. صاعقه آمد و او را سوزانيد و مثل آن كه گفت: «النار و لا العار»[2] .
و بر عكسش ابى‏عبداللّه‏ عليه‏السلام فرمود:
الموت خير من ركوب العار
و العار خير من دخول النار[3]
و بعضى گفته‏اند «سيئه» كفر و شرك و معاصى است و «حسنه» ايمان و تقوا و عمل صالح است[4]. اين‏ها اختيار اولى را كردند و ترك ثانوى و بعضى گفتند سيئه تعجيل در عذاب است و حسنه انظار و مهلت است[5] ؛ مثل انظار مديون در مطالبه دين كه مى‏فرمايد: «وَ إِنْ كانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى مَيْسَرَةٍ»[6] . «وَ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ الْمَثُلاتُ»، امم سابقه مثل قوم نوح، هود، صالح، ابراهيم، لوط، شعيب، موسى كه در اثر كفر و شرك و تكذيب انبيا و معاصى به چه عقوباتى گرفتار شدند و ضرب‏المثل شد بر ديگران.
«وَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنّاسِ عَلى ظُلْمِهِمْ»، خداوند واسع‏المغفره است لكن در محلّ قابل كه ايمان باشد ولو قبل‏الموت بر فرض كه هفتاد سال در شرك و كفر ظلم معاصى به سر برده باشد كه فرمود:
«الإسلام يجبّ ما قبله»[7] .
«وَ إِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقابِ» است بر كسى كه بى‏ايمان از دنيا رفته باشد ولو هفتاد سال در عبادت و اطاعت سير كرده باشد كه مى‏فرمايد: «أُولئِكَ الَّذِينَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِى الدُّنْيا وَالآْخِرَةِ وَما لَهُمْ مِنْ ناصِرِينَ»[8] و بسيارى از آيات ديگر.
--------------------------------------------------------
[1] .   و ياد كن زمانى را كه گفتند: اى پروردگار! اگر اين همان حقِّ از جانب توست ، پس بر ما سنگ از آسمان بباران يا بياور و بفرست بر ما عذاب دردناك. سوره انفال: آيه 32.
[2] .  آتش آرى ، اما ننگ هرگز . مجمع النورين : ص 236 و مدينة المعاجز : ج2 ، ص96 . فتوح الشام: ج2، ص157؛ الفرج بعد الشدّة: ج1، ص59؛ نهج البلاغة: ص404، ضمن خطبه 192 و بحار الأنوار: ج34، ص223.
[3] .  مردن از زير بار ننگ رفتن بهتر و پذيرش ننگ از رفتن به جهنم سزاوارتر است. مناقب آل ابى طالب: ج3، ص76 و بحار الأنوار: ج44، ص192.
[4] .  ر . ك : تفسير القرطبى : ج10 ، ص29 ؛ تفسير البحر المحيط : ج5 ، ص365 و تفسير مجمع البيان : ج6 ، ص444 .
[5] .  مجمع البيان : ج6 ، ص427 ؛ تفسير قمى : ج1 ، ص359 و تفسير جوامع الجامع : ج2 ، ص250 .
[6] .  و اگر [بدهكارتان] تنگ دست باشد، پس تا هنگام گشايش ، مهلتى [به او دهيد]. سوره بقره: آيه 280.
[7] .  اسلام آنچه را قبل از خودش بوده بخشيده است. عوالى اللآلى: ج2، ص54 ، ح145 و بحار الأنوار: ج6، ص23، ح24 .
[8] .  اين‏ها كسانى هستند كه كليه اعمالى كه به نظرشان خوب مى‏آيد از بين مى‏رود، نه در دنيا براى آن‏ها نتيجه بخش است و نه در آخرت و احدى آن‏ها را يارى نمى‏كند. سوره آل عمران: آيه 22.

نوشتن دیدگاه