82 «وَيُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ»
ترجمه :
82. و ثابت و محقق مىفرمايد خداوند متعال حق را به كلمات خود ولو اينكه مجرمون كراهت داشته باشند.
تفسير :
«وَيُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ» ممكن است كلام موسى باشد عطف به جمله اولى، كه فرمود: «إِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ»، و ممكن است جمله مستقله باشد كلام الهى.
[اشكال و جواب و اقسام كلمات الهى]
اشكال:
حق حق هست، چگونه حق را حق مىفرمايد؟
جواب:
معناى «وَ يُحِقُّ اللّهُ» اين است كه بر ديگران ثابت مىفرمايد و مدلل مىكند آنچه در واقع حق است، چنانچه معناى «يبطل الباطل» هم همين است كه امرى كه واقعاً باطل و فاسد است بر ديگران بطلان آن را ظاهر و هويدا مىكند.
«بِكَلِماتِهِ» گذشت كه كلمات الهى اقسام و انواعى است: يك نوع، معجزات صادره به دست انبياست كه دليل بر صدق دعوى نبوت آنهاست و اينهم به مناسبت وقت و زمان و مصلحت و حالات بندگان مختلف مىشود؛ مثلاً در زمان موسى عليهالسلام و كثرت سحره، عصا و يد بيضا مىشود، در عصر عيسى عليهالسلاماطبا بسيار بودند، احياى موتى و ابراى اكمه و ابرص مىشود، در زمان نبىّ اكرم صلىاللهعليهوآلهفصحا و بلغا بسيار بودند، قرآن مجيد مىشود و هكذا. نوع دوم، آيات احكام و دستورات و فرمايشات الهى است كه توسط انبيا نازل فرموده؛ مثل تورات و زبور و انجيل و فرقان. نوع سوم، آثار قدرت و علم و حكمت پروردگار است كه در موجودات و مخلوقات قرار داده كه دليل بر قدرت و علم و حكمت بارى است؛ مثل بنايى كه دليل بر علم بنّاء است و صنعتى كه دليل بر صانع و توحيد او و علم و حكمت و قدرت اوست.
هر گياهى كه از زمين رويد
وحده لا شريك له گويد
نوع چهارم، انبيا و اوصيا، كه كلمات اللّه التامّات هستند، كه به توسط آنها حقايق كشف مىشود و ثابت مىگردد.
«وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ» مجرمون هم چند دسته هستند:
يك دسته، طبيعى دهرى لا مذهب كه تمام آثار را مستند به طبيعت عادم الشعور مىدانند نه مبدئى قائلند و نه معادى.
دسته دوم، كفار هستند كه معتقد به نبوت انبيا نيستند و آنها را كذّاب و مجنون و مفترى مىدانند.
دسته سوم، مشركين كه پارهاى از آثار را مستند به اصنام خود مىگويند.
دسته چهارم، [ كسانى كه ] معجزات را حمل بر سحر مىكنند.
دسته پنجم، معاندين كه منكر نصب ائمّه و اوصيا هستند. تمام اينها كراهت دارند و خداوند رغم الانف[1] آنها حق را ظاهر مىفرمايد.
------------------------------------------------------------
[1] . رغم انف : به خاك ماليدن دماغ ، ولى در اينجا مراد آن است كه بر خلاف ميل آنان حق را آشكار مىكند .
آیه ٨٢ « وَيُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَلَوْ كَرِهَ ... »
- بازدید: 2051