77   «قالَ مُوسى أَ تَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمّا جاءَكُمْ أَ سِحْرٌ هذا وَلا يُفْلِحُ السّاحِرُونَ»
ترجمه :
77. فرمود موسى به فرعون و ملائه: آيا مى‏گوييد از براى حقِ ثابت و معجزه باهره موقعى كه آمد شما را، آيا اين سحر است؟ و حال آنكه ساحرين رستگار نيستند و نمى‏شوند.
تفسير :
[در محيرالعقول بودن معجزات موسى]
معجزات حضرت موسى محير العقول بود آن عصا، آن يد بيضا، آن عصا به دريا زدن[و] دوازده جاده خشك ظاهر شدن، به سنگ زدن[و ]دوازده چشمه آب جارى شدن و غير اين‏ها، مثل طوفان، جراد، قمّل، ضفادع، دم كه در سوره اعراف آيه 133 بيان مى‏فرمايد[1] و فرعون و ملأ آن هم فهميدند و يقين پيدا كردند اما به زبان انكار كردند كه اين كفر جحودى است و در قرآن مى‏فرمايد:
«وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَيْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ»[2]، لكن آن‏ها براى اينكه زير بار نروند و از آن دستگاه عظيم دست نكشند انكار كردند و راهى نداشتند جز آنكه رمى به سحر كنند.
لذا حضرت موسى به طور تعجب: «قالَ مُوسى أَ تَقُولُونَ لِلْحَقِّ»آيا مى‏گوييد كه نبايد بگوييد، زيرا هر عاقل بى‏غرضى مى‏داند معجزه است و حق است، چنانچه سحره تصديق كردند و ايمان آوردند و بسيارى از بنى اسرائيل. «لَمّا جاءَكُمْ»مقول قول آن‏ها همان آيه قبل است كه گفتند: «إِنَّ هذا لَسِحْرٌ مُبِينٌ». در اينجا محذوف شده به قرينه جمله بعد: «أَ سِحْرٌ هذا»؛ آيا اين حق سحر است؟ بسيار مورد تعجب است و حال آنكه «وَلا يُفْلِحُ السّاحِرُونَ»سحر از معاصى بسيار بزرگ است تالىِ تلوِ كفر است، حتى در خبر داريم : «الساحِرُ كافِرٌ»[3].
و سحر اقسام بسيارى دارد. تعبير به شعبده، چشم‏بندى و تردستى و غير اين‏ها مى‏كنند و ما در كلم الطيب در باب معجزه جميع اقسام آن و اخبار وارده در حرمت او بلكه تحصيل علم آن[را] مفصلاً ذكر كرده‏ايم[4] و فقها در باب مكاسب محرمه بيان فرموده‏اند.
------------------------------------------------------
[1] .  ر . ك : همين تفسير ، ج8 ، ص237 ـ 239 .
[2] .  و انكار كردند آيات را و حال آنكه در نفس خود يقين پيدا كردند. سوره نمل: آيه 14 .
[3] .  جادوگر كافر است. نهج البلاغة: ص114، ضمن خطبه 79 و در آن «الساحر كالكافر» آمده است و بحار الأنوار: ج55، ص258.
[4] .ر.ك: الكلم الطيب: ص200.

نوشتن دیدگاه