205  « وَإِذا تَوَلّى سَعى فِى الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيها وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللّه‏ُ لا يُحِبُّ الْفَسادَ »
ترجمه :
205 . و هنگامى كه والى گردد مى ‏شتابد در زمين براى اينكه فساد كند و كشت و نسل را نابود نمايد و خدا فساد را دوست ندارد .
تفسير :
« وَإِذا تَوَلّى » ، « تولّى » يا به معنى « أدبَر و اَعرض » است ؛ يعنى هنگامى كه آن منافق روگردانيد و از نزد تو رفت ، و يا به معنى « صار والياً » است ؛ يعنى هنگامى كه به ولايت و فرمانروايى رسيد و از اخبارى كه از كافى و عياشى و تفسير قمى  رحمه‏ الله نقل شده ، اين معنى استفاده مى‏ شود[1]. « سَعى فِى الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيها »، « سعى » به معنى سرعت در رفتن و به معنى كوشش در عمل است ؛ يعنى در روى زمين براى « فساد » مى ‏شتابد و يا كوشش و فعاليت مى نمايد و تمام همّش فساد و تباهى در روى زمين است. « وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ » ، « حرث » به معنى كشت ، و « نسل » به معنى ولد است ، چنانچه اين معنى از تفسير عياشى از حضرت رضا عليه ‏السلام نقل شده[2] ؛ يعنى تباه و نابود مى ‏كند مايه بقاى افراد انسان كه نباتات و نسل باشد كه به توليد و تناسل پيدا مى‏ شود و در بعضى اخبار حرث به دين و نسل به ناس تفسير شده ؛ يعنى مردم و دينِ آنان را تباه مى ‏سازد و اين معنى مأخوذ از مفهوم عام حرث است ؛ زيرا دين كِشْتى است كه انسان در دنيا مى‏ كارد و در آخرت حاصل آن را مى ‏چيند : « الدنيا مزرعة الآخرة »[3]. « وَاللّه‏ُ لا يُحِبُّ الْفَسادَ » ؛ خداوند فساد را دوست ندارد ؛ يعنى تشريعاً از فساد نهى فرموده و در بسيارى از آيات از فساد و مفسدين مذمّت و نكوهش نموده است ، مانند « وَإِذا قِيلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ »[4] و « وَلا تَعْثَوْا فِى‏الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ »[5] و امثال اين‏ها .
---------------------------------------------------
[1] .  ر . ك : كافى : ج8 ، ص289 ، ح435 ؛ تفسير عياشى : ج1 ، ص120 ، ح291 و تفسير قمى : ج1 ، ص79 .
[2] . ر . ك : تفسير عياشى : ج1 ، ص119 ، ح288 و تفسير البرهان : ج1 ، ص448 ، ح2 .
[3] .  دنيا كشتزار آخرت است . عوالى اللآلى : ج 1 ، ص 267 ، ح 66 و ميزان الحكمة : ج 3 ، ص1193 ، ح5747 .
[4] .  و هرگاه به آن ها گفته شود كه در روى زمين فساد و تباهى نكنيد . سوره بقره : آيه 11 .
[5] .  و در روى زمين فساد و تجاوز نكنيد . همان : آيه 60 .

نوشتن دیدگاه