175 « أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدى وَالْعَذابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النّارِ »
ترجمه :
175 . اينان كسانى هستند كه گمراهى را به هدايت و عذاب را به آمرزش خريدند ؛ پس چه چيزْ اينان را بر آتش صبر داد .
تفسير :
« أُولئِكَ » اشاره به « الَّذِينَ يَكْتُمُونَ » در آيه قبل است .
و « الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدى » بيان چكيدؤ عمل اين‏هاست كه همه اسباب هدايتى كه براى آنان جمع بود ـ از درك زمان رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و تشرف به حضور او و مشاهده معجزات و استماع آيات الهى و ديدن صفات و اخلاق و اعمال او و موافقت و مطابقت آن‏ها با آنچه در كتب انبياى سلف ديده بودند و غير اين‏ها ـ رها نموده و خود را به ضلالت و گمراهى افكندند و براى رياست چند روزه دنيا و حب مال و جاه ، دين خود را به دنيا فروختند . و معنى « اشتراء » در ذيل تفسير آيه 16 از همين سوره گذشت . « وَالْعَذابَ بِالْمَغْفِرَةِ » معنى اين جمله نيز اين است كه اسباب مغفرت و آمرزش كه براى آن‏ها آماده و در دسترس آن‏ها بود ترك كرده و عذاب را به واسطه كفر و اعمال ناشايسته براى خود خريدند ؛ چه اگر اينان ايمان مى‏آوردند ، طبق حديث نبوى « الإسلام يَجُبُّ ما قبله »[1] گناهان آنان آمرزيده و مشمول رحمت حق مى‏گشتند ؛ ولى نه تنها ايمان نياوردند تا از گناهان گذشته نجات يابند ، بلكه به واسطه عناد و دشمنى ، بارِ خود را سنگين‏تر و عذاب خود را بيشتر نمودند
« فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النّارِ » در برهان از كافى و تفسير عياشى از حضرت صادق عليه‏السلامدر تفسير اين جملات روايت كرده كه فرمود :  « ما أصبَرَهُم على فعل ما يعلمون أنّه يُصَيِّرهم إلى النار »[2] .
و در مجمع از على بن ابراهيم از حضرت صادق  عليه‏السلام روايت كرده كه فرمود :
« ما أجرأهم على النار »[3] . و نيز از آن حضرت روايت كرده كه فرمود : « ما أعملهم بأعمال أهل النار »[4] .
و مفاد همه اين تفاسير يكى است و آن تعجب از اين است كه چگونه اينان به خود جرأت مى‏دهند و بر خود هموار مى‏كنند كه اعمالى را مرتكب شوند كه قطعاً آنان را به آتش خواهد كشانيد ؛ بنابراين كلمه « ما » در « فَما أصبَرَهُم » تعجبيّه است نه استفهاميه ، چنان كه از ابن عباس نقل شده ؛ و چون تعجب در حقّ خداوند روا نيست ، معنى اين است كه افعال اينان جاى تعجب است ، چنانچه اين تعبير در فارسى مى‏شود ، مى‏گويند كار فلانى جاى تعجب است . و مراد از « نار » اسباب نار است ؛ يعنى معاصى كه سبب دخول در آتش مى‏شود .
-----------------------------------------------------------
[1] .  اسلام ، آنچه را كه قبل از خودش بوده ، مى‏بخشد . تفسير قمى : ج1 ، ص155 و بحار الأنوار : ج6 ، ص23 ، ح24 .
[2] .  چه قدر بر انجام دادن كارى كه مى‏دانند آن‏ها را به سوى آتش دوزخ مى‏برد ، شكيبا هستند ! كافى : ج2 ، ص269 ، ح2 ؛ تفسير عياشى : ج1 ، ص94 ، ح158 و تفسير البرهان : ج1 ، ص382 ، ح1 و 2 .
[3] .  چه قدر در به طرف آتش رفتن بى پروا هستند! به  سوى  آتش دوزخ جرأت دارند! مجمع البيان : ج1 ، ص470 ؛ بحار الأنوار : ج7 ، ص140 و تفسير البرهان : ج1 ، ص382 ،ح3 .
[4] .  چه قدر كارهاى اهل جهنم را انجام مى‏دهند! مجمع البيان : ج1 ، ص471 ؛ بحار الأنوار : ج7 ، ص140 وتفسير البرهان : ج1 ، ص382 ، ح4 .

نوشتن دیدگاه