159   « إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَالْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنّاهُ لِلنّاسِ فِى الْكِتابِ أُولئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللّه‏ُ وَيَلْعَنُهُمُ اللاّعِنُونَ »
ترجمه :
159 . محققاً كسانى كه آنچه را از نشانه ‏هاى آشكارا و هدايت كه نازل كرده ‏ايم مى‏ پوشانند بعد از آنكه براى مردم آن را در كتاب بيان نموديم ، آنان را خداى لعنت مى ‏كند و از رحمت خود دور مى ‏سازد و لعنت كنندگان آنان را نيز لعنت مى ‏كنند .
تفسير :
« إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ » « كتمان » به معنى اخفا و پوشانيدنِ آن چيزى است كه حق و واقع باشد و انكار و تركِ اظهار آن است ، و كتمان بسا واجب و يا مستحب است و آن كتمان سرّ است كه به حسب موارد آن ، واجب يا مستحب مى ‏گردد ، مانند كتمان سرّ برادران دينى و كتمان سرّ ائمه اطهار عليهم‏ السلام و تقيه. واخبار در مدح آن بسيار وارد شده و اذاعه و فاش نمودن سرّ كه ضدّ كتمان است ، بسيار مذموم و بسا موجب قتل نفوس و افساد بين مسلمانان و بسا موجب قتل امام عليه ‏السلام مى‏ گردد ، و در سفينة البحار از حضرت اميرالمؤمنين عليه ‏السلام روايت كرده كه فرمود :
« جمع خير الدنيا و الآخرة في كتمان السرّ ، و مصادقة الأخيار ، و جمع الشرّ في الإذاعة و مؤخاة الأشرار »[1] .
و از حضرت صادق عليه ‏السلام روايت كرده كه فرموده :  « نَفَسُ المَهمومِ لظلمنا تسبيح ، و هَمّه لنا عبادة ، و كتمانه لِسرِّنا جهاد في سبيل اللّه‏ »[2] .
و كتمان بسا حرام و كبيره ، بلكه موجب كفر و خلود در عذاب مى ‏گردد و آنْ كتمان علم است در جايى كه اظهار آن واجب باشد و مورد تقيه هم نباشد ، چنانچه از حضرت عسكرى عليه ‏السلام از حضرت اميرالمؤمنين عليه ‏السلام از رسول خدا صلى ‏الله‏ عليه ‏و ‏آله روايت كرده كه فرمود :
« من سُئل عن علمٍ فكتمه حيث يجب إظهاره و تزول عنه التقية جاء يوم القيامة ملجماً بلجام النار »[3] .
و مورد آيه شريفه از اين قبيل است .
« ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَالْهُدى » مراد از « بيّنات » ادله و براهينى است كه خداوند از راه [و] توسط انبيا و ائمّه براى مردم بيان فرموده و معجزات و خوارقْ عاداتى است كه از آن‏ها صادر شده ، و مراد از « هدى » علوم و احكام و قوانينى است كه براى سعادت بشر در دنيا و آخرت توسط انبيا و كتب آسمانى و اخبار معصومين بيان نموده است و آيه اگر چه شأن نزول آن در مورد يهود و نصاراست كه صفات رسول را كه در كتب انبياى سلف ديده بودند و مانند روز روشن براى آن‏ها معلوم شده بود كه اين همان پيغمبرى است كه موسى و عيسى و ساير انبيا خبر داده ‏اند ، كتمان نموده و منكر شدند، ولى مورد مخصّص نيست و آيه عام و شامل هر كسى است كه « ما أنزل اللّه‏ » را كتمان كند. « مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنّاهُ لِلنّاسِ فِى الْكِتابِ » ؛ بعد از آنكه در كتاب براى مردم بيان نموديم و اين كتاب اعم از تورات و انجيل و زبور و قرآن و صحف انبياى سلف است ، و كتمان آنچه خدا در كتاب بيان نموده ، يا به اين است كه در دسترس مردم قرار ندهند و براى مردم اظهار نكنند ، چنانچه دَأب[= شيوه ، منش] يهود بوده و يا تحريف و توجيه و تأويل نمايند ، چنانچه يهود و نصارا نسبت به بشارات نبوت پيغمبر اسلام صلى ‏الله‏ عليه ‏و ‏آله و مخالفينْ نسبت به آياتِ داله بر خلافت و امامت اميرالمؤمنين عليه ‏السلام نمودند . « أُولئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللّه‏ُ وَيَلْعَنُهُمُ اللاّعِنُونَ » « لعن » به معنى طرد و ابعاد و دور نمودن از رحمت است در مقابل « صلات » كه به معنى اراده خير و قرب به رحمت است . و مراد از « لاعنون » كسانى هستند كه از جانب خدا مأمور و مأذون به لعن كردن مى ‏باشند ، مانند ملائكه و انبيا و اوليا و مؤمنين ، و چون در مورد لعن به نصّ اخبار بسيار محقق شده كه لعن مؤن جايز نيست ، از اين آيه استفاده مى ‏شود كه كتمانِ « ما أنزل اللّه‏ » موجب كفر مى‏ شود كه مستحق لعن مى ‏گردد ، چنانچه از آيه بعد هم مى ‏توان استفاده نمود ، به واسطه استثنايى كه ذكر مى ‏نمايد .
----------------------------------------------------------
[1] .  تمام خير دنيا و آخرت در كتمان سرّ و دوستى و همنشينى با خوبان جمع شده و تمام شرور در افشاى سرّ و برادرى و دوستى با انسان‏ هاى بد و شرور جمع شده است. سفينة البحار : ج4 ، ص 191 ؛ الاختصاص : ص 218 ؛ بحار الأنوار : ج71 ، ص 178 ، ح17
[2] .  نفس كشيدن فرد اندوهگين به خاطر ظلمى كه بر ما شده است ، تسبيح و غم و اندوه او براى ما عبادت و مخفى كردن سرّ ما از طرف او جهاد در راه خداست . سفينة البحار : ج4 ، ص 192 و امالى طوسى : ص 115 ، ح 178 .
[3] .  اگر درباره علمى از كسى سؤال شود و او در جايى كه اظهار كردن آن واجب و تقيه كردن از او برداشته شده باشد ، آن را مخفى و كتمان كند ، در روز قيامت در حالى كه افسارى از آتش به او زده شده است ، خواهد آمد . سفينة البحار : ج4 ، ص 193 ؛ تفسير الامام العسكرى عليه ‏السلام : ص 402 ، ح 273 ؛ بحار الأنوار : ج2 ، ص 72 ، ح 37 ؛ مجمع البيان : ج1 ، ص 442 و تفسير البرهان : ج1 ، ص 369 ، ح8 .

نوشتن دیدگاه