134 « تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَها ما كَسَبَتْ وَلَكُمْ ما كَسَبْتُمْ وَلا تُسْئَلُونَ عَمّا كانُوا يَعْمَلُونَ »
ترجمه :
134 . اين‏ها گروهى بودند كه گذشتند و هر چه كردند نتيجه ‏اش براى خودشان مى‏ باشد و آنچه شما مى ‏كنيد نتيجه ‏اش هم براى خودتان مى باشد و از آنچه آنان مى ‏كردند از شما سؤل نمى‏ شود.
تفسير :
« تِلْكَ أُمَّةٌ » اشاره به اولاد يعقوب و دوازده سبط بنى اسرائيل است و «اُمّةٌ» به معنى جماعت و طايفه و جيل [= نسل] است .
« قَدْ خَلَتْ » ؛ يعنى « مضت ؛ از دنيا گذشتند » .
«لَها ما كَسَبَتْ» ؛ يعنى آنچه از خوبى و بدى ، اطاعت و معصيت مرتكب شدند نتيجه آن عايد خودشان مى ‏شود ، چنانچه در آيه شريفه مى ‏فرمايد : « فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ * وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ »[1] ، تعبير به« لام » براى اين است كه شامل نفع و ضرر ، هر دو مى‏ شود ، بر خلاف «عَلى» كه اختصاص به ضرر دارد. وَلَكُمْ ما كَسَبْتُمْ » ؛ يعنى شما امت پيغمبر آخرالزمان نيز هر عملى از خوب و بد بكنيد نتيجه ‏اش عايد خودتان مى ‏گردد .
« وَلا تُسْئَلُونَ عَمّا كانُوا يَعْمَلُونَ » ؛ يعنى شما مسئول كارهاى آنان نمى ‏باشيد ، چنانچه آنان مسئول كارهاى شما نمى ‏باشند ، بلكه هر كس مسئول كار خودش مى‏ باشد ، چنانچه مفاد آيات شريفه بسيار است ، مانند « وَلا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى »[2] و « وَلا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاّ عَلَيْها »[3] و « كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ »[4] و غير اين‏ها از آيات ديگر .
اشكال : در اخبارى چند از پيغمبر اكرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله) و حضرت صادق عليه ‏السلام وارد شده كه اهل كتاب و نصّاب فداى شيعيان على عليه‏ السلام شده و به ازاى آن‏ها به جهنم مى ‏روند و حال آنكه صريح اين آيات بلكه برهانِ عدل بر خلاف آن است! جواب : برهانِ عدل اقتضا مى‏ كند كه حق مظلوم از ظالم گرفته شود ؛ در مرحله اول اگر ظالم حسناتى دارد در عوضِ ظلمى كه به مظلوم نموده ، حسنات وى را به او دهند و اگر حسناتى ندارد سيئات مظلوم را بر او بار كنند و اگر ظالم حسناتى ندارد و مظلوم نيز سيئاتى ندارد ، سيئات دوستان و بستگان مظلوم را بر ظالم حمل كنند ؛ و چون اهل كتاب و نصّاب بر پيغمبر صلى ‏الله‏ عليه‏ و‏ آله و اوصياى طاهرين او ظلم نموده و نه آن‏ها حسناتى دارند و نه اينان سيئاتى ، لذا خداوندِ عادلْ سيئاتِ دوستان و شيعيان اين خاندان را بر آنان حمل نموده و آنان را معذب به عذاب مضاعف مى‏ گرداند ، و تفصيل اين مطلب را در الكلم الطيب متذكر شده ‏ايم[5] .
نكته ديگر كه اين آيه به آن اشاره دارد رد بر يهود است كه آنان مى ‏گفتند بيشتر انبياى خدا از بنى اسرائيل بوده ‏اند و از بنى اسماعيل كسى جز محمد صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله دعوت نبوت ننموده و اين را باعث افتخار خود مى‏ شمردند . آيه در جواب آن‏ها مى‏ گويد كه خوبى و صلاح آنان مربوط به خودشان بوده و براى شما باعث افتخار نمى ‏شود و نتيجه آن عايد شما نمى ‏گردد ، بلكه آنچه به شما مى ‏رسد نتيجه عمل خودتان مى ‏باشد و اگر عناد و لجاج و عصبيت بورزيد ، به عقوبت آن گرفتار مى ‏شويد ؛ چنانچه در سوره مريم بعد از ذكر مقام ابراهيم و اسحاق و يعقوب و موسى و هارون و اسماعيل و ادريس و ساير انبيا مى ‏فرمايد : « فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً »[6] .
--------------------------------------------------------------------
[1] .  پس هر كس به ميزان ذره ‏اى خوبى كند ،  نتيجه  آن را خواهد ديد و هر كس به ميزان ذره‏ اى بدى كند ، (نتيجه) آن را خواهد ديد . سوره زلزال : آيه 7 ـ 8 .
[2] .  و هيچ باربردارى بارِ [گناه] ديگرى را بر نمى‏ دارد . سوره انعام : آيه 164 .
[3] .  و تحصيل نمى‏ كند هر نَفْسى مگر بر نَفْسِ خود . همان .
[4] .  هركسى در گرو دستاورد خويش است . سوره مدثر : آيه 38 .
[5] .  الكلم الطيب : ص800 ـ 801 .
[6] .  آن‏گاه پس از آنان جانشينانى آمدند كه ضايع كردند نماز را و متابعت كردند شهوات نفسانيّه را ؛ پس زود باشد كه ملاقات كنند غىّ [= گمراهى ، ضلالت] را . سوره مريم : آيه 59.

نوشتن دیدگاه