133   « أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِى قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَإِلهَ آبآئِكَ إِبْراهِيمَ وَإِسْمعِيلَ وَإِسْحقَ إِلهاً واحِداً وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ »
ترجمه :
133 . بلكه آيا شما حاضر بوديد هنگامى كه يعقوب مشرف به مرگ بود ، پس فرزندان خود را گفت كه چه چيز را از بعد من پرستش مى ‏كنيد؟ گفتند : خداى تو و خداى پدران تو ابراهيم و اسماعيل و اسحاق را ، كه خداى واحد است عبادت مى‏ كنيم و ما نسبت به او تسليم شوندگانيم .
تفسير :
« أمْ » براى اضراب و انكار است و ظاهر اين است كه خطاب به يهود باشد و آيه ردّ بر ادعايى است كه آنان مى ‏نموده‏ اند و حال آنكه علمى به آن نداشته و حاضر و شاهد نبوده ‏اند. و « شُهَداءَ » جمع شاهد به معنى حاضر است .
« ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِى » «ما» براى استفهام است و شايد وجه اينكه «ما» استفهاميه كه براى غير ذوى ‏العقول است آورده و « من » استفهاميه نياورده ، اين باشد كه اكثر معبودهاى اهل ضلال غير ذوى‏ العقول بوده ‏اند و شايد وجهش اين باشد كه «ما» شامل هر دو ، يعنى ذوى‏ العقول و غير آن‏ها مى ‏شود .
« نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْمعِيلَ وَ إِسْحقَ » در آيه اطلاق « اب » بر « عم » شده است ؛ زيرا اسماعيل عموى يعقوب بوده و تعبير پدر از او شده است و اين حجتى است براى ما درباره آزر كه عموى ابراهيم بوده و به اين عنايت از او به اب[= پدر] تعبير مى ‏نموده ، چنانچه در محل خود متذكر خواهيم شد .
« إِلهاً واحِداً » نصب « إلهاً » بر حال است براى مفعول « نَعْبُدُ » ، و اين قسمت براى دفع توهمى است كه ممكن است روى دهد كه إلهِ يعقوب غير اِله آبا باشد ، چنانچه عبده اوثان[1] آلهه متعدده[2] اتخاذ مى‏ نمودند .
« وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ » « مسلمون » به معنى تسليم شوندگان نسبت به اوامر الهى است ؛ يعنى علاوه بر اينكه او را پرستش مى ‏كنيم پرستش و عبادت ما مطابق با دستورات و شرايعى است كه به وسيله پيغمبران الهى به ما ابلاغ مى ‏شود و ما نسبت به آن اوامر و شرايع سر تسليم فرود آورده و از پيش خود و مطابق هواى نفس خود عملى انجام نمى ‏دهيم .
---------------------------------------------
[1] .  بت‏ پرستان
[2] .  خدايان گوناگون .

نوشتن دیدگاه