120   « وَلَنْ تَرْضى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلا النَّصارى حَتّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللّه‏ِ هُوَ الْهُدى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذِى جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللّه‏ِ مِنْ وَلِيٍّ وَلا نَصِيرٍ »
ترجمه :
120 . و هرگز يهود از تو راضى نشوند و همچنين نصارا از تو راضى نشوند ، مگر اينكه از ملت آنان پيروى كنى ، بگو همانا هدايت الهى هدايت حقيقى است ، و اگر تمايلات آنان را پيروى كنى بعد از آنچه از علم بر تو آمده ، براى تو از جانب خدا يار و ياورى نيست .  
تفسير :
از اين آيه استفاده مى ‏شود كه يهود و نصارا توقعات و خواهش ‏هايى از پيغمبر نموده و طمع داشتند كه حضرت با آن‏ها مساعدت كند ، مثل اينكه با آن‏ها صلح و سازش كند و از آن‏ها جزيه[1] نگيرد ، آيه شريفه در مقام قطع طمع آن‏هاست كه پيغمبر(صلى ‏الله ‏عليه‏ و ‏آله) مأمور به امر الهى و تابع دستور اوست و [از] پيش خود كارى نمى ‏كند و به فرض اينكه پيغمبر صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله با شما مساعدت كند اولاً ، شما مردمى[2] هستيد كه با اين‏گونه مساعدت‏ها و ملايمات دست از عناد و عصبيت خود بر نمى ‏داريد ، مگر اينكه تابع ملت شما كه ساخته آرا و اهواء [= هواها ، رغبت‏ هاى] شماست بگردد ، و ثانياً ، از ولايت حق بيرون مى ‏رود و نصرت خدا شامل حالش نمى ‏گردد.
و نظير اين است كه آنچه مشركين از پيغمبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله) توقع داشتند كه ما را يك سال به بت‏ پرستى بگذار و مقرر فرماى كه ما بت‏ها را به دست خود نشكنيم و در نماز از ركوع و سجود ما را معاف بدار و آيه شريفه « وَإِنْ كادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِى أَوْحَيْنا إِلَيْكَ . . .  »[3] إلى قوله : « إِذاً لَأَذَقْناكَ ضِعْفَ الْحَياةِ وَضِعْفَ الْمَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنا نَصِيراً »[4] در اين مورد نازل شد .
« قُلْ إِنَّ هُدَى اللّه‏ِ هُوَ الْهُدى » «هُدَى اللّه‏ِ» كنايه از قرآنِ نازل بر پيغمبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله) و دين اسلام است. « الْهُدى » عبارت از راه حق و طريق نجات است ؛ يعنى تنها دين اسلام راه سعادت و طريق نجات است و از حصرى [= محدوديت ، منحصر كردن] كه از ضمير فصل استفاده مى ‏شود معلوم مى ‏گردد كه ملت آنان (يهود و نصارا) از هدايت و راه سعادت خالى است و از جمله « وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ » استفاده مى ‏شود كه ملت آنان ساخته و پرداخته هواهاى نفسانى آن‏ها و خالى از علم است .
« ما لَكَ مِنَ اللّه‏ِ مِنْ وَلِىٍّ وَلا نَصِيرٍ » «من» اول متعلق به محذوف و «من» دوم تسويه براى تأكيد نفى است ؛ يعنى « ما لك ولى و لا نصير يحميك و يمنعك من اللّه‏ ؛ يار و ياورى نيست براى تو كه جلوگيرى كند و حمايت كند از پيشامدهاى خدايى » .
-----------------------------------------------------
[1] .  خراج ، هزينه ‏اى كه مردم اهل كتاب يهودى ، مسيحى  بابت زندگى و سكونت در ميان مسلمانان پرداخت مى‏ كنند .
[2] .  در نسخه چاپ تهران « مردى » و صحيح آن را در متن بالا ثبت نموديم .
[3] .  و به درستى كه نزديك بود كه تو را فريب دهند و منصرف كنند از آن چيزى كه ما وحى فرستاديم به سوى تو . سوره اسراء : آيه 73 .
[4] .  [بر فرض محال اگر به آن‏ها ، و لو جزئى ركون كرده بودى] در آن صورت ، حتماً تو را دو برابر [در] زمان حيات تو و دو برابر پس از ممات تو [عذاب] مى‏ چشانديم ، آن‏گاه در برابر ما براى خود ياورى نمى‏ يافتى . همان : آيه 75 .

نوشتن دیدگاه