119   « إِنّا أَرْسَلْناكَ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَنَذِيراً وَلا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحاب الْجَحِيمِ »
ترجمه :
119 . همانا ما تورا بر حق فرستاديم در حالى كه مژده دهنده و ترساننده ‏اى ، و از ياران دوزخ از تو بازخواست نمى‏ شود .
تفسير :
« إِنّا أَرْسَلْناكَ بِالْحَقِّ » قيد « بِالْحَقِّ » براى اِشعار به حقانيت و درستى رسالت پيغمبر اسلام و مطابق با واقع و موافق با حكمت بودن آن است ؛ يعنى پيغمبرىِ تو ثابت و محقق است و هيچ بطلانى در آن راه ندارد و عقايد و اخلاقيات و احكامت همه حق و صدق و راست و درست و مشتمل بر صلاح جامعه و سعادت دنيا و آخرت بشر است .
« بَشِيراً وَنَذِيراً » نصب اين دو كلمه بر حال است ، و «بشير» به معنى بشارت دهنده ؛ « بشارت » [به معنى] مژده و اِخبار به امورى است كه موجب سرور و شادمانى شود و «نذير» به معنى منذر است ، و « انذار » به معنى ترسانيدن از عواقب اعمال سوء و عذاب الهى است كه براى مجرمين آماده نموده است و گاهى بشارت در آيات ، در اِخبار به شرّ و عذاب هم استعمال مى ‏شود ، مانند « فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ »[1].
و بشارت و انذار بزرگ ‏ترين عمل انبياى الهى است كه از طرفى اهل ايمان و طاعت و عبادت را به مثوبات [= ثواب‏ها] و نتايج دنيوى و اخروى كه بر اعمال آنان مترتب است آگاه سازند و اهل كفر و معصيت را بر عواقب شوم و نتايج سوئى كه لازمه افعال آن‏هاست مطلع نمايند ، تا هر كه نجات يابد و يا هلاك شود ، خود راه نجات و يا هلاكت را انتخاب كرده باشد : « لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيى مَنْ حَىَّ عَنْ بَيِّنَةٍ »[2] .
« وَلا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ » ، يعنى وظيفه تو تبليغ و تبشير و انذار است و بعد از آن مسئوليتى براى تو در قبال كسانى كه راه دوزخ را مى ‏پيمايند ، نيست. و اين جمله در مقام تسليت پيغمبر است كه از مخالفت كفار و معاندين ، اندوهگين نگردد و همچنان كه شأن خدا ، ارسال رسل و انزال كتب و جعل احكام و به طور كلى هدايت اَنام[3] است و بعد از آن هر كه مهتدى و مؤن شود نتيجه‏ اش عايد خودش مى‏ گردد و هر كه كافر و گمراه گردد وزر و وبالش[4] دامنگير خودش مى ‏شود و به خدا نفع و ضررى نمى ‏رساند ، چنانچه مى ‏فرمايد :
« إِنّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمّا شاكِراً وَإِمّا كَفُوراً »[5] ، « وَأَمّا ثَمُودُ فَهَدَيْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمى عَلَى الْهُدى »[6] ، شأن و وظيفه تو نيز تبليغ و انذار و تبشير است و بعد از آن هر كس به هر طرفى برود خود مسئول آن است ، چنانچه وظيفه علما و دانشمندان ، امر به معروف و نهى از منكر و بيان احكام و تبليغ و ارشاد و موعظه و نصيحت است و پذيرفتن و نپذيرفتن آن در اختيار مردم است ، اگر قبول كنند به سعادت خود نايل شده و اگر قبول نكنند خود مسئول و گرفتار عمل خويشند .
------------------------------------------------------------------
[1] .  پس بشارت دِه آن‏ها را به عذاب دردناك . سوره توبه : آيه 34 .
[2] .  كه هر كس به كفر و شرك باقى ماند و به هلاكت افتاد حجّت بر او تمام شود و هر كس هدايت شد از روى دليل و برهان هدايت شود . سوره انفال : آيه 42 .
[3] .  أنام و أنيم و آنام : آفريدگان ، به ويژه مردم .
[4] .  وزر : گناه ؛ معصيت . و بال : مايه دردسر و عذاب ؛ آخر و عاقبت بد . وزر و وبال : گناهى كه نتيجه آن عذاب اخروى است ؛ بد فرجامى .
[5] .  محققاً ما هدايت كرديم انسان را به راه حق و صراط مستقيم ، يا آنكه شاكر مى ‏شود ، يا كفران مى‏ كند . سوره انسان : آيه 3 .
[6] .  و امّا ثمود قوم صالح پس ما هدايت كرديم آن‏ها را ، پس خود آن‏ها اختيار كردند كورى را بر هدايت . سوره فصلت : آيه 17 .

نوشتن دیدگاه