آيه (7)        
ƒفَما يُكَذِّبُکَ بَعْدُ بِالدِّينِ
ترجمه :[1]

تفسير :
]دو نحوه از تفسير اين آيه[
اين آيه را دو نحوه تفسير كردند: يك نحوه اينكه خطاب به پيغمبر9 باشد كه پس از اين همه بيانات و براهين و معجزات و ادلّه و حُجَج، چه كسى تو را تكذيب مى‌كند به دين مقدس اسلام؟ يعنى چه سبب شده كه تو را تكذيب مى‌كند[2]  هيچ
منشئى ندارد، جز قساوت قلب و سياهى دل و كبر و نخوت و حب دنيا و هواى نفس و تقليد آبا و متابعت اكابر و اشباه اين‌ها كه در آيات بسيار اشاره دارد.
نحوه ثانيه اينكه خطاب به انسان باشد[3]  كه در آيه قبل فرمود: (لَقَدْ خَلَقْنَا الاِْنْسانَ  
فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ) و مراد مستثنا منه باشد كه فرمود: (ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ) كه چه سبب شده، اى انسان با اين همه الطافى كه خدا در حق تو كرده كه تو را در احسن تقويم خلق فرموده و تمام وسائل سعادت را تكويناً و تشريعاً براى تو آماده كرده عقل و شعور و ادراك و قواى ظاهريه و باطنيه به تو داده و انبيا و رسل فرستاده و كتاب نازل فرموده و راه سعادت و شقاوت را به تو نشان داده چه شده كه تكذيب مى‌كنى به روز جزا و قيامت كه يوم الدين است و مراد از دين، جزا است كه مى‌فرمايد در حديث : «النّاسُ مَجْزِيُّونَ بِأَعْمالِهِم، إنْ خَيراً فَخَير، وَإنْ شَرّاً فَشَرّ»[4] ، و در قرآن مى‌فرمايد: (فَمَنْ  
يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ * وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ)[5] .
 
*    *    *

[1] .  يَد: دست . رِجْل: پا.
[2] .  در روزى كه زبان و دست‌ها و پاهايشان، بر ضد آنان به آنچه انجام مى‌دادند، شهادت مى‌دهند.همان: آيه 24.
[3] .  تا چون بدان رسند، گوششان و ديدگانشان و پوستشان به آنچه مى‌كرده‌اند، بر ضدّشان گواهىدهند. سوره فصّلت: آيه 20.
[4] .  هيچ كار كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته، جز اينكه همه را به حساب آورده است. و آنچه راانجام داده‌اند حاضر يابند، و پروردگار تو به هيچ كس ستم روا نمى‌دارد. سوره كهف: آيه 49.
[5] .  سوره مباركه علق در ترتيب فعلى قرآن مجيد نود و ششمين سوره و به ترتيب نزول، بنا بر قولمشهور مفسرين، اولين سوره‌اى است كه در مكه مكرّمه در غار حرا و در بيست و هفتم ماه رجب،قبل از سوره قلم بر پيامبر گرامى اسلام نازل گرديد. محتواى آن نيز مؤيد همين معنى است. اينكهبعضى گفته‌اند نخستين سوره، سوره حَمْد يا سوره مُدّثر است، خلاف مشهور است. اين سوره بنا برقرائت كوفى داراى نوزده آيه است. همچنين بر بر نقل تفسير خازن، شامل 92 كلمه و 280 حرفمى‌شود و از نظر حجم جزء قِصارِ الْمُفصلات است. و سياق آياتش آنچنان به هم ارتباط دارد كهبتوان گفت يكباره نازل شده است.نامگذارى اين سوره به علق، ظاهراً به علت وقوع اين كلمه در آيه دوم آن است. نام ديگر اينسوره «اقرأ» است. در روايات اهل بيت : سوره «اقرأ باسم ربک» ناميده شده است.وجه ارتباط اين سوره با سوره قبل، آن است كه چون خداوند سبحان سوره تين را با نام خود بهپايان رسانيد، اين سوره را نيز با نام خود شروع فرمود.اين سوره پيغمبر اكرم 9 را مخاطب قرار داده و به ايشان دستور قرائت و تلاوت با نام خالقهستى را مى‌دهد. سپس از ميان مخلوقات، روى مهم‌ترين پديده جهان خلقت و گل سرسبدآفرينش يعنى «انسان» تكيه كرده، و آفرينش او را يادآور شده كه از يك قطعه خون بى‌ارزشآفريده شد و بار ديگر به پيامبر، دستور تلاوت و قرائت را مى‌دهد و يكى از صفات الهى، يعنىكريم بودن او را بيان مى‌كند و اشاره مى‌كند كه خداوند از هر كريمى كريم‌تر است ]1 ـ  3[.در ادامه به توصيف خداى كريم مى‌پردازد و از تكامل انسان در پرتو لطف و كرم پروردگار وآشنايى او با دانش و قلم بحث مى‌كند ]4 ـ  5[.در مرحله بعد، از انسان‌هاى ناسپاسى كه على رغم همه موهبت‌ها و اكرام الهى راه طغيان راپيش مى‌گيرند، سخن به ميان مى‌آورد و بيان مى‌كند كه علت اين ناسپاسى اين است كه انسان خودرا غنى و بى‌نياز مى‌بيند و سپس با تهديد طاغيان مستكبر، به بازگشت آن‌ها به سوى خدا اشارهمى‌كند ]6 ـ  8[. در ادامه قسمتى از كارهاى طغيانگران مغرور، ممانعت آن‌ها از سلوك راه حق وپيمودن طريق هدايت و تقوا و مزاحمت آن‌ها نسبت به پيغمبر اكرم 9 و نمازگزاران را بيانمى‌كند و سپس علم الهى به همه اعمال بندگان را يادآور مى‌شود ]9 ـ  14[. در آيات بعد انسان‌هاىطغيانگر و كافر را زير رگبار شديدترين تهديدها گرفته و به مجازات دردناك كسانى كه مانعهدايت مردم و اعمال نيك‌اند و نحوه عذاب آن‌ها در آخرت و كمك خواستن بى‌فايده آن‌ها ازاقوام و عشيره خود، اشاره مى‌كند ]15 ـ  18[. اين سوره با دستور «سجده» و «تقرّب» به درگاهپروردگار پايان مى‌يابد ] 19[.

نوشتن دیدگاه