4     «وَ اللاّئِى يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ
          أَشْهُرٍ وَ اللاّئِى لَمْ يَحِضْنَ وَ أُولاتُ الْأَحْمالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ
          وَ مَنْ يَتَّقِ اللّه‏َ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً»

ترجمه:
4. و آن زن‏هايى كه حيض نمى‏شوند و مأيوس هستند از زن‏هاى شما، اگر شك
كرديد پس عدؤ آن‏ها سه ماه است و زن‏هايى كه در سن «مَنْ تَحِيض» هستند ولى
حيض نمى‏شوند آن‏ها هم سه ماه عدؤ آن‏هاست. و آن زن‏هايى كه حامل هستند، عدؤ
آن‏ها وضع حمل آن‏هاست و كسى كه تقواى الهى داشته باشد خداوند قرار مى‏دهد از
امر او سهولت و آسانى را[1].
 
تفسير:
اقول: زن‏هايى كه طلاق داده شده‏اند اقسام زيادى دارند، غير مدخوله و يائسه عدّه
ندارند، و يأس در هاشميه شصت سال است و در غير هاشميه پنجاه سال، و اما مدخوله
و غير يائسه سه قرء است كه سه طُهر باشد چنانچه گذشت آن هم طُهرِ غير مواقعه و اما
اگر مطلّقه حيض نمى‏شود اما نمى‏دانيم به سن يأس رسيده يا در سن من تحيض است،
سه ماه بايد عدّه نگه دارد كه مفاد «وَ اللاّئِى يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ»[2] معنى اين نيست

كه يائسه بودنش محرز باشد، يعنى حيض نمى‏شود.
«مِنْ نِسائِكُمْ» كه طلاق داده‏ايد. «إِنِ ارْتَبْتُمْ» كه اين حيض نشدن او از جهت
بلوغ به حد يأس است يا به واسطؤ عارضه‏اى است يا خون مى‏بيند ولى مشكوك است
كه حيض است يا استحاضه «فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ أَشْهُرٍ»سه ماه به ماه‏هاى قمرى بايد عده
نگه دارد «وَ اللاّئِى لَمْ يَحِضْنَ» كه در سن من تحيض است و به حد يأس نرسيده
لكن لعارضٍ و مرضٍ، حيض نمى‏شود آن هم سه ماه عده نگه دارد. و اين جمله عطف
به «وَ اللاّئِى يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ» است. يعنى اين مثل آن‏ها كه سه ماه عدؤ
آن‏هاست.
«وَ أُولاتُ الْأَحْمالِ» زن‏هاى حامل كه آبستن هستند عدؤ آن‏ها: «أَنْ يَضَعْنَ
حَمْلَهُنَّ» وضع حمل آن‏هاست. «وَ مَنْ يَتَّقِ اللّه‏َ» وَلَو در اين مورد است كه به اين
دستورات عمل كنند ولى عام است [و] تقواى در كليه موارد را شامل مى‏شود.
«يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً» خداوند مشكلات او را رفع مى‏فرمايد و كارها بر او
سهل و آسان مى‏شود، و به عكس كسانى كه تقوا ندارند سر به گريبان مى‏شوند و كارها
بر آن‏ها دشوار و سخت و درهم و برهم مى‏شود، مثل دورؤ حاضر كه هر كس چه
اندازه گرفتار و پريشان است از اعلا و ادنا[3].
*    *    *


[1].  ترجمه ديگر: و آن زنانِ شما كه از خون ديدن ماهانه نوميدند، اگر شك داريد [كه خون مى‏بينند يا
نه؟] عدّه آنان سه ماه است، و دخترانى كه هنوز خون نديده‏اند [نيز عدّه‏شان سه ماه است]، و زنان آبستن مدّتشان اين است كه وضع حمل كنند، و هر كس از خدا پروا دارد، خدا براى او در كارش تسهيلى فراهم سازد.
 
[2].  حيض: اين واژه در لغت به معنى خون خاصّى است كه از زن خارج مى‏گردد. در فقه اسلامى خونى كه از زن خارج مى‏گردد بر سه قسم دانسته شده: الف) حيض، عبارت از خونى سياه يا سرخ رنگ است كه گرم بوده و با فشار از مجراى تناسلى زن خارج مى‏شود؛ استحاضه، عبارت از خونى زردرنگ است كه سرد بوده و بدون فشار از مجراى تناسلى زن خارج مى‏گردد. و نفاس كه عبارت است از خونى كه پس از زايمان از زن خارج مى‏شود و حداكثر زمان آن از نظر شرعى ده روز است.
          در فقه اسلامى انجام اعمال زير براى حايض حرام است: 1. نماز خواندن كه قضاى آن در زمان پاكى واجب نيست. 2. روزه گرفتن چه اداء و چه قضاى آن كه پس از دوره اين ايام بايد قضاى آن را بگيرد. 3. طواف خانه خدا كه در صورت لزوم نايب مى‏گيرد. 4. لمس كردن خط‏هاى قرآن كريم. 5. درنگ كردن در مساجد. 6. خواندن سوره‏هاى عزائم، يعنى: فصّلت، سجده، نجم و علق. 7. طلاق دادن او اگر مدخوله يا غير آبستن باشد. 8. جماع كردن با او از جلو كه در صورت ارتكاب آن، بر كننده آن كفاره ثابت مى‏شود.
          در فقه اسلامى كليه احكامى كه در حايض جريان دارد در شخص نفساء(=داراى خون نفاس) جارى است. در قرآن كريم در دو آيه به مسئله حيض پرداخته است: 1. «وَيَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذىً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِى الْمَحِيضِ وَلا تَقْرَبُوهُنَّ حَتّى يَطْهُرْنَ فَإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّه‏ُ» از تو درباره عادت ماهانه زنان مى‏پرسند، بگو: رنجى است. پس هنگام عادت ماهانه، از آميزش با زنان كناره‏گيرى كنيد، و به آنان نزديك نشويد تا پاك شوند. پس چون پاك شدند، از همان جا كه خدا به شما فرمان داده است، با آنان آميزش كنيد. (بقره:222). بنا به گفته مفسران در اين آيه سنّت قديم جاهلى در كناره‏گيرى مطلق از زنان در طول زمان حيض مورد خدشه قرار گرفته و فقط به عدم آميزش با آن‏ها از جلو بسنده شده است. 2. «وَاللاّئِى يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللاّئِى لَمْ يَحِضْنَ». آيه فوق. در اين آيه طول زمان عدّه زنانى كه حيض مى‏بينند، سه ماه دانسته شده كه البته اين سه ماه معادل سه طُهر در آن‏ها محسوب مى‏گردد و آيه به حكم اغلب بسنده نموده است. ر.ك: دانشنامه قرآن، مدخل«حيض».
 
[3] .  به تعبير ديگر: از قشر بالا و مرفه جامعه گرفته تا قشر پايين و فقير آن.

نوشتن دیدگاه