يُولِجُ اللَّيْلَ فِى النَّهارِ وَيُولِجُ النَّهارَ فِى اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِى لاَِجَلٍ مُسَمًّى ذلِكُمُ اللهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْکُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ ما يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ)
ترجمه :
13. داخل مى‌فرمايد شب را در روز و داخل مى‌كند روز را در شب و مسخر فرموده خورشيد و ماه را. كل آن‌ها جريان دارند تا اجلى كه بر آن‌ها معيّن شده. اين است پروردگار شما خداوند متعال. اختصاص به او دارد تمام ممكنات. مالك تمام آن‌ها اوست و كسانى كه غير او را پرستش مى‌كنند به اندازه يك قطمير مالك نيستند آن‌ها؛ يعنى الهه آن‌ها[1] .
    
تفسير :
و قطمير را بعضى گفتند: پوست خرماست[2] ، وبعضى گفتند: آن نقطه سفيد  است كه در هسته خرماست كه به منزله نطفه است[3] .
 
]توالى شب وروز[
(يُولِجُ اللَّيْلَ فِى النَّهارِ وَيُولِجُ النَّهارَ فِى اللَّيْلِ) اين جمله دو نحوه تفسير شده يكى آنكه شب را روز مى‌كند وروز را شب وديگر آنكه شب را به روز مى‌افزايد وروز را به شب به اختلاف فصول.
 
]وضعيت كُرات در منظومه شمسى[
(وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِى لاَِجَلٍ مُسَمًّى) اما تسخير شمس گفتند يك حركت مستقيمه دارد با تمام منظومه‌هاى شمسى وتمام كرات جويه به طرف كره وگا كه در لغت عربى نسر الطائرش[4]  گويند وچون تمام اين كرات     مجتمع شدند آنجا تمام از حركت مى‌افتند وتمام به هم نزديك مى‌شوند وقيامت برپا مى‌شود ودر سوره يس هم مى‌فرمايد: (وَالشَّمْسُ تَجْرِى لِمُسْتَقَرٍّ لَها)[5] .
و اما تسخير قمر، سيرِ قمر است دور كره شمس در يك ماه در دوازده برج كه هر دو روز ونصف تقريباً در يك برج است واما كره زمين وآب دو حركت دارد. يكى وضعى كه دور خود مى‌چرخد بر توالى وتشكيل شب وروز مى‌دهد ويكى انتقالى دور كره شمس در مدت يك سال ]كه[ تشكيل سال مى‌دهد.
(ذلِكُمُ اللهُ رَبُّكُمْ) اين است خداوند متعال پروردگار شما، رب ديگرى نداريد (لَهُ الْمُلْکُ) سلطنت ومالكيت اختصاص به او دارد.
(وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ) از الهه خود از اصنام وغير آن‌ها (ما يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ) هيچ نفع وضررى ندارند وهيچ‌گونه قدرتى در آن‌ها نيست.

[1] .  ترجمه ديگر: شب را به روز در مى‌آورد وروز را به شب در مى‌آورد، وآفتاب وماه راتسخير كرده است كه هر يك تا هنگامى معيّن روانند. اين است خدا پروردگار شما؛فرمانروايى از آنِ اوست. وكسانى را كه به جز او مى‌خوانيد، مالك پوست هسته خرمايىهم نيستند.
[2] .  ر. ك: تفسير قمى: ج2، ص183؛ تفسير التبيان: ج8، ص420؛ الكشاف«زمخشرى»: ج3،ص304 ومجمع البحرين: ج3، ص462، ماده «قطمر».
[3] .  ر. ك: تفسير القرطبى: ج14، ص336؛ فتح القدير: ج4، ص343 ومجمع البحرين: ج3،ص462، ماده «قطمر».
[4] .  نسرطائر : پرنورترين ستاره صورت فلكى عقاب كه نسبتاً به زمين نزديك است. فاصلهآن فقط 14 سال نورى (130 تريليون كيلومتر) است. به نسرِ واقع يا عقاب نشسته بهيونانى وگا (Vega) مى‌گويند كه غير از نسرطائر است. به اين دو در فارسى «نَسْرَيْن» گفتهمى‌شود. ر.ك: نجوم به زبان ساده: ج1، ص40 وفرهنگ اصطلاحات نجومى، مدخل«نسرطائر».
[5] .  وخورشيد به سوى قرارگاه ويژه خود روان است. سوره يس: آيه 38.

نوشتن دیدگاه