37 «ارْجِعْ إِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لا قِبَلَ لَهُمْ بِها وَ لَنُخْرِجَنَّهُمْ مِنْها أَذِلَّةً وَ هُمْ صاغِرُونَ»
    
ترجمه :
37. به رسول بلقيس فرمود: برگرد با اين هدايا به سوى اهل سبأ، پس هرآينه مى‌آوريم و مى‌فرستيم بر آن‌ها لشكرى كه نتوانند تقابل كنند با آن‌ها[1]  و هرآينه بيرون مى‌كنيم آن‌ها را از مساكن و اماكن خود به نحوه ذلت و خوارى، و آن‌ها خفيف و حقير مى‌شوند.
 
تفسير :
[ارسال لشكر توسط سليمان به سبأ و دستگيرى اهل آن]
نداريم در احاديث كه چه مقدار بود لشكر سليمان كه فرستاد براى سبأ، لكن از اين آيه استفاده مى‌شود كه بسيار بودند؛ چندين برابر لشكر بلقيس. از كلمه (لا قِبَلَ لَهُمْ بِها) و از آيه بعد استفاده مى‌شود كه اين‌ها مسلمين جن و انس بودند [و] از شياطين و طيور نبودند. از كلمه (قَبْلَ أَنْ يَأْتُونِى مُسْلِمِينَ)[2]  و نيز استفاده مى‌شود كه آن‌ها را به اسيرى آوردند، لذا فرمود به آن رئيس مرسلين[3] بلقيس: (ارْجِعْ إِلَيْهِمْ) اين كلمه را دو نحوه مى‌توان تفسير كرد: يكى، يعنى برگرد به سوى آن‌ها و خبر بده. ديگر، به معنى برگردان هداياى آن‌ها را به سوى آن‌ها و اين معنى به نظر اقرب مى‌آيد، چون [هدايا را] قبول نفرمود [لذا] بايد برگردد به خود آن‌ها كه دليل باشد بر اينكه اعتنايى و احتياجى به اين زخارف دنيوى نكرده و ندارد.
(فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لا قِبَلَ لَهُمْ بِها) خود حضرت سليمان كه نرفت با لشكر و تعبير به متكلم مع الغير براى اين است كه سليمان فرستاد و به امر سليمان رفتند و همچنين جمله (وَ لَنُخْرِجَنَّهُمْ مِنْها). اخراج آن‌ها ممكن است مراد اخراج از سلطنت و رياست و امثال آن‌ها باشد و ممكن است اخراج از مملكت باشد و ممكن است اخراج از مساكن و شهرها كه در او سكونت داشته، ولى به نظر جمع بين هر سه معنى باشد.
 
[معناى ذلت و صغارت]
(أذِلَّةً) با حال «ذلت» و اسارت كه آن‌ها را دستگير كنند و بياورند نزد سليمان.
 
[معناى صغير]
(وَ هُمْ صاغِرُونَ) «صغير» مقابل كبير است. اصاغر ناس: ضعفا و زيردستان هستند، مقابل اكابر كه رؤسا و بزرگان مملكت، يعنى از اين تكبر و نخوت و بلند پروازى مى‌اندازيم آن‌ها را.

______________________________________________________________________________________

[1] .  به تعبير ديگر: در برابر آن‌ها تاب ايستادگى نداشته باشند.
[2] .  پيش از آنكه مطيعانه نزد من آيند. همين سوره: آيه 38.
[3] .  مرسلين (جمع مرسل): در اينجا به معنى پيك است.

نوشتن دیدگاه