87   «وَأَوْحَيْنا إِلى مُوسى وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِكُما بِمِصْرَ بُيُوتاً وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤمِنِينَ»
ترجمه :
87. و وحى فرستاديم به سوى موسى و برادرش اينكه بنا كنيد از براى قوم خودتان در شهر مصر خانه‏ها و بيوتى و قرار دهيد بيوت خود را قبله و برپا داريد نماز را و بشارت ده مؤنين را.
تفسير :
[در اقسام وحى]
«وَأَوْحَيْنا إِلى مُوسى وَأَخِيهِ» وحى الهى القاى در قلوب است يا به توسط امينِ وحى، جبرئيل يا بدون واسطه يا در منام يا نزول ملك به صورتى: «وَما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللّه‏ُ إِلاّ وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولاً فَيُوحِىَ بِإِذْنِهِ...»[1]
الآية، و از اين جمله استفاده مى‏شود كه حضرت هارون هم مورد وحى الهى بوده.
«أَنْ تَبَوَّءا»؛ بناء كنيد و اتخاذ كنيد «لِقَوْمِكُما» كه بنى اسرائيل باشند كه ايمان آورده بودند «بِمِصْرَ بُيُوتاً» منازلى و خانه‏اى و ظاهراً به قرينه آيات بعد اين دستور قبل از هلاكت فرعونيان بوده و بنى اسرائيل در فشار آن‏ها بودند و گفتند فرعون معابد آن‏ها را خراب كرد مأمور شدند كه در خانه‏هاى خود بيتى بنا كنند و معبد قرار دهند.
«وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً»؛ هر خانه، آن بيت[و اتاقى] كه براى عبادت بنا شده قبله سكنه آن خانه قرار دهند كه توجه به آن بيت كنند در عبادت.
«وَأَقِيمُوا الصَّلوةَ» از اين جمله و آيات بسيارى ديگر استفاده مى‏شود كه نماز در تمام شرايع بوده: حضرت عيسى عليه‏السلام مى‏فرمايد: «وَأَوْصانِى بِالصَّلوةِ وَالزَّكوةِ ما دُمْتُ حَيّاً»[2]، و خطاب به ابراهيم و اسمعيل عليهماالسلام شد: «أَنْ طَهِّرا بَيْتِىَ لِلطّائِفِينَ وَالْعاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ»[3] به قرينه آيه 191[4]، قوم شعيب به شعيب گفتند: «أَصَلاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ ما يَعْبُدُ آباؤنا»[5]، در مورد زكريا عليه‏السلاممى‏فرمايد: «فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ وَهُوَ قائِمٌ يُصَلِّى فِى الْمِحْرابِ»[6] إلى غير ذلك از آيات.
و اخبار در فضيلت و اهميت صلات بسيار است: عمود دين است، قربانُ كلّ تَقِىٍّ است، شرط قبولى ساير عبادات است، تارك آن كافر است، تضييع آن موجب زوال ايمان است، إلى غير ذلك، كه مفصلاً در اول سوره بقره گذشت[7].
«وَبَشِّرِ الْمُؤمِنِينَ» اگر خطاب به موسى باشد، چنانچه ظاهر همين است بشارت به هلاكت دشمن و نجات آن‏هاست، و اگر خطاب به رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله باشد، چنانچه بعضى گفتند، بشارت به نصرت و غلبه، بر دشمن؛ چنانچه بر قوم موسى بود براى شما هم هست.
------------------------------------------------
[1] .  و نيست از براى بشر اينكه خداوند با او تكلم فرمايد مگر به وحى در قلب او يا از پشت حجاب ايجاد كلام كند يا بفرستد رسولانى از ملائكه، پس به او وحى رسانند به اذن خدا. سوره شورى: آيه 51 .
[2] .  و قرار داد مرا محل بركات خود در هر حالى كه باشم و سفارش فرموده و دستور صادر كرده مرا به نماز به زكات تا مادامى كه زنده هستم. سوره مريم: آيه 31 .
[3] .  خانه مرا براى طواف كنندگان و ساكنان حرم و ركوع و سجود كنندگان پاك و مطهر سازيد. سوره بقره: آيه 125.
[4] .  مؤلف در اينجا آيه 191 را قرينه قرار داده است ، اما آيه 191 در هيچ يك از سوره‏ها بر اين معنى دلالت نمى‏كند ، از اين رو به نظر مى‏رسد اشتباهى رخ داده باشد .
[5] .  آيا نماز تو را وادار كرده تو را اينكه ترك كنيم آنچه را كه پدران ما عبادت مى‏كردند؟ سوره هود: آيه 87 .
[6] .  پس ندا كرد ملائكه زكريا را در حالى كه او را در محراب عبادت مشغول به نماز بود. سوره آل عمران: آيه 39 .
[7] .  ر.ك: همين تفسير، ج1، ص302 به بعد، ذيل تفسير آيه 3.

نوشتن دیدگاه